انواع حوادث کارگاه و مسئولیت حقوقی و کیفری آن برای طرفین قرارداد کار
رشد و توسعه تکنولوژی، طی سال‌های اخیر تاثیر قابل توجهی در زندگی انسان‌ها داشته اما یکی از آثار منفی آن، بروز حوادث مختلف از جمله حوادث ناشی از کار و بیماری‌های شغلی است که هر ساله تعداد زیادی از کارگران را در کارگاه‌های صنعتی و تولیدی با مشکلات و رنج‌های بیشماری مواجه می‌کند. مطابق با آماری که وزارت کار اعلام کرده است، بیشترین نرخ حوادث ناشی از شغل را در کارگاه‌های زیر 20 نفر و به خصوص در کارگاه‌های ساختمانی مشاهده کرده‌اند. نیروی انسانی، سرمایه‌های ارزشمند جامعه برای تولید و صنعت هستند و به همین دلیل باید سلامت و امنیت جسمی و روانی آن‌ها مورد حمایت قرار بگیرد. رعایت نکات ایمنی، ضوابط فنی و اصول بهداشتی در کارگاه‌ها تاثیر زیادی در جلوگیری از بروز حوادث شغلی در آن‌ها دارد. قانونگذار در فصل نهم قانون کار، تدابیر مناسبی برای کاهش حوادث کارگاه در نظر گرفته است.
همچنین در قانون تامین اجتماعی راهکارهای مناسبی برای حمایت از کارگرانی که در اثر وقوع حادثه در کارگاه فوت کرده یا صدمه بدنی دیده‌اند، پیش بینی شده است.
در قانون مجازات اسلامی و قانون مسئولیت مدنی نیز برای کارفرمایی که در اثر عدم رعایت نکات و اصول ایمنی و بهداشتی باعث بروز حادثه در کارگاه میشود، ضمانت اجرای کیفری و حقوقی شده است.
در ادامه این نوشته، انواع حوادث کارگاهی ، وظیفه کارفرما در برابر جلوگیری از وقوع این حوادث و همچنین مسئولیت او در برابر خسارات ناشی از بروز حادثه در کارگاه را با توجه به قانون کار، قانون تامین اجتماعی، قانون مجازات اسلامی و قانون مسئولیت مدنی مورد بررسی قرار می‌دهیم. این نوع حوادث، به طور کلی حوادث کار نامیده می‌شوند.
نکته: در این مقاله، هر جا که از عبارت قانون ذی ربط استفاده کردیم، منظور ما قانون کار است.
تعریف حوادث کارگاه
در قانون ذی ربط، حوادث کارگاه تعریف نشده است. بنابراین، برای تعریف حوادث ناشی از کارگاه باید به قانون تامین اجتماعی مراجعه کنیم. مطابق با ماده 60 این قانون، حوادث کارگاه به حوادثی گفته میشود که در حین انجام وظیفه یا به سبب انجام آن برای کارگران اتفاق می‌افتد. منظور از حین انجام وظیفه، تمام اوقاتی است که کارگر در کارگاه، ساختمان یا محوطه آن به انجام وظایف شغلی خود مشغول میشود. به زبان ساده می‌توان گفت که حادثه رخ داده در کارگاه، اتفاق یا پیامدی است که در حین انجام وظایف شغلی برای کارگر به وجود آمده و باعث ورود صدمه بدنی مرگبار یا غیر مرگبار به او شده باشد.
با توجه به این ماده می‌توان گفت که انواع حوادث کارگاهی عبارت است از:
- نوع اول: حادثه‌ای در کارگاه رخ داده و کارگر در زمان بروز حادثه در کارگاه حضور داشته و به انجام وظایف و فعالیت‌های شغلی خود مشغول بوده است؛
- نوع دوم: حادثه‌ای خارج از کارگاه و در محل انجام ماموریت شغلی برای کارگر اتفاق افتاده است؛
- نوع سوم: حادثه‌ای که در زمان رفت و برگشت از منزل به محل کار و از محل کار به منزل برای کارگر اتفاق افتاده است؛
- نوع چهارم: حادثه‌ای که در زمان مراجعه کارگر آسیب دیده به درمانگاه و بیمارستان برای پیگیری پروسه‌های درمان و توان بخشی اتفاق افتاده باشد. (در این نوع، کارگر باید برای درمان و توان بخشی آسیب‌های وارد شده در محیط کاری به درمانگاه یا بیمارستان مراجعه کرده باشد)؛
- نوع پنجم: حادثه‌ای که در هنگام تلاش کارگر برای نجات سایر کارگران و کمک به آن‌ها برای او اتفاق افتاده است.
مهمترین و اصلی‌ترین دلایل بروز حوادث کارگاه ساختمانی
عوامل مختلفی باعث بروز حادثه در کارگاه‌های ساختمانی و غیر ساختمانی می‌شوند. مشکلات فنی دستگاه‌ها و همچنین خستگی کارگران از مهمترین عوامل بروز حادثه در کارگاه‌ها هستند. عوامل زیر نیز می‌توانند باعث در بروز حوادث کارگاه ساختمانی موثر باشد:
- رعایت نکردن اصول ایمنی و ضوابط فنی در کارگاه؛
- کار کردن کارگران با دستگاه‌های تخصصی بدون آنکه در این زمینه آموزش دیده باشند؛
- سقوط کارگران از ارتفاع؛
- برق گرفتگی؛
- سقوط ابزار و مصالح از ارتفاع.
تکالیف کارفرما در برابر کاهش حوادث کارگاه تراشکاری
کارفرما موظف است که امنیت کارگاه‌ها را به صورت کامل تامین کند. به صورت کلی می‌توان گفت که کارفرما برای جلوگیری از بروز حوادث شغلی باید شرایط زیر را برای کارگران شاغل در کارگاه خود فراهم آورد:
- کارفرما باید وسایل، امکانات و تجهیزات لازم برای تامین سلامت، امنیت و بهداشت کارگران در کارگاه را تهیه کند و در اختیار آن‌ها قرار بدهد؛
- کارفرما باید نحوه استفاده از دستگاه‌ها و ابزارهای موجود در کارگاه را کاملاً به کارگران آموزش بدهد؛
- در کارگاه باید تابلوهای خطر که در شب و روز دید کامل داده باشند، نصب شوند؛
- کارفرما باید تمام محوطه کارگاه را محصور و از ورود افراد متفرقه به آن جلوگیری کند؛
- کارفرما باید بر رعایت مقررات حفاظتی، ضوابط فنی و اصول بهداشتی از سوی کارگرها، نظارت داشته باشد.
کارفرما در هنگام بروز حوادث کارگاه تراشکاری چه وظایفی دارد؟
در صورت بروز حادثه در کارگاه، کارفرما باید اقدامات زیر را انجام بدهد:
- اقدامات اولیه‌ای که برای جلوگیری از تشدید صدمات و عوارض ناشی از حادثه لازم است را انجام بدهد؛
- برای درمان کارگرانی که در اثر وقوع حادثه در کارگاه آسیب دیده‌اند، اقدامات لازم را به عمل بیاورد؛
- وقوع حادثه در کارگاه را حداکثر تا سه روز اداری به اداره کار اطلاع بدهد و فرم‌های مربوطه را تکمیل کند.
مسئولیت حقوقی و کیفری کارفرما در برابر حوادث کارگاه خیاطی
در مطالب قبلی این نوشته، شرایطی که کارفرما باید به منظور جلوگیری از حوادث شغلی در کارگاه فراهم کند را بررسی کردیم. اگر کارفرما تمام این شرایط را به صورت کامل و دقیق رعایت کرده باشد، دیگر در برابر خسارات ناشی از بروز حادثه در کارگاه مسئول نخواهد بود. به عبارت دیگر، ممکن است که کارگر آسیب دیده با قصور و تقصیر خود باعث بروز حادثه در کارگاه شده باشد. در این حالت، بروز حادثه در کارگاه باعث ایجاد مسئولیت کیفری برای کارفرما نمی‌شود. البته باید به این نکته توجه داشته باشیم که تشخیص مقصر حوادث کارگاه خیاطی ، در اختیار کارشناسان یا بازرسان رسمی دادگستری خواهد بود.
شما می‌توانید با زدن روی لینک مسئولیت کارفرما در قانون کار ، مطالب بیشتری در خصوص مسئولیت‌های کارفرما در قانون مطالعه کنید.
مسئولیت حقوقی کارفرما
ممکن است کارفرما مقصر اصلی بروز حوادث کارگاه نجاری ، شناخته شود. در این حالت، بروز حادثه در کارگاه نجاری باعث ایجاد مسئولیت حقوقی و کیفری برای کارفرما میشود.
منظور از مسئولیت حقوقی کارفرما، مسئولیت او در برابر جبران خسارات وارد شده به کارگران است. قانونگذار، نحوه و شرایط ایجاد مسئولیت حقوقی برای کارفرما را در قانون مسئولیت مدنی مشخص می‌کند. با توجه به این قانون می‌توان گفت که اگر بروز حادثه در کارگاه باعث ورود خسارت مالی یا آسیب بدنی به اشخاص ثالث شده باشد، کارفرما باید خسارات آن‌ها را نیز جبران کند.
مسئولیت کیفری کارفرما
مسولیت کیفری به معنای مجازاتی است که در صورت بروز حوادث کارگاه نجاری به کارفرما تحمیل میشود. مجازات در نظر گرفته شده برای کارفرما، پرداخت دیه است. به همین دلیل در صورتی که علت بروز حادثه در کارگاه، سهل انگاری و کوتاهی کارفرما باشد، او به پرداخت دیه ناشی از فوت یا صدمه بدنی به کارگران محکوم میشود.
میزان دیه صدمات بدنی ناشی از بروز حادثه در کارگاه براساس رای قاضی دادگاه و با توجه به نظر پزشک قانونی تعیین خواهد شد.
باید به این نکته توجه داشته باشیم که مطالبه خسارات ناشی از بروز حادثه در کارگاه، مشمول مرور زمان نمی‌شود. بنابراین کارگری که در اثر بروز حادثه در کارگاه آسیب دیده است، حتی پس از بهبودی کامل نیز می‌تواند دیه ناشی از صدمات بدنی را از کارفرما مطالبه کند.
البته در شرایطی که کارفرما به صورت عمدی و با سوء نیت قبلی باعث بروز حادثه در کارگاه شده باشد، به قصاص محکوم میشود.
پیشنهاد گروه رکلا
قرارداد میان کارگر و کارفرما در صورتی معتبر است و باعث ایجاد رابطه استخدامی میان آن‌ها میشود که مطابق با قانون تنظیم شده باشد. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که تنظیم قرارداد استخدامی خود را به کارشناسان حقوقی بسپارید.
گروه رکلا با ارائه خدمات تنظیم قرارداد و مشاوره حقوقی تلفنی ، این فرصت را در اختیار کارفرمایان و کارگران قرار داده است که قرارداد استخدامی مدنظر خودشان را به صورت اختصاصی و توسط کارشناسان حقوق کار تنظیم کنند.
