قرارداد شراکت چاه ، یک نوع قرارداد است که درباره آن نگرانیهای زیادی وجود دارد و سوالات متعددی درباره آن پرسیده میشود. اگر به دنبال تنظیم و استفاده از شراکت نامه چاه هستید، ممکن است شرایط مختلفی داشته باشید یا حتی هدف اصلی شما مساله دیگری باشد. در این مطلب، سعی میکنیم به مساله استفاده از چاه، حق آب چاه زمینهای مشاع و ماهیت نمونه قرارداد مشارکت در چاه آب بپردازیم.
مساله آب و حق آب چاه، یکی از دغدغهها و نگرانیهای کشاورزان و باغداران است. کشاورزان و باغداران برای ادامه روند کاشت و برداشت محصولات خود به آب نیاز دارند. به طور معمول از زمانهای گذشته در هر زمین یا در نزدیکی هر چند هکتار زمین، یک چاه آب را حفاری میکردند. این چاه آب، برای آبیاری زمینهای آن منطقه، مورد استفاده قرار میگرفت و آب لازم برای تولید محصول و کشاورزی را فراهم میکرد. با این مقدمه، در ادامه این مطلب به انواع شرایط استفاده از چاه آب اشاره میکنیم و درباره قرارداد شراکت چاه توضیح میدهیم.
با شروع حفاریهای غیر مجاز و به دنبال آن، با افزایش خطر کم شدن آبهای زیر زمینی و آسیبهای محیط زیستی دیگر، قانونی تحت عنوان قانون توزیع عادلانه آب تصویب شد. این قانون به مالکیت عمومی و ملی آب اشاره میکند و در فصول مختلف، درباره انواع بسترهای آب، توضیحات و قواعدی را ارائه میدهد. فصل دوم قانون توزیع عادلانه آب، به مسائلی مانند صدور پروانه چاه آب اشاره کرده است و براساس این قانون، هر چاه آبی که پیش از تصویب این قانون حفر شده باشد، باید به اطلاع وزارت نیرو برسد تا برای آن چاه نیز پروانه صادر شود.
این قانون در خصوص شیوه استفاده از آبهای زیر زمینی و آسیبهای محیطی آن، قوانینی را مطرح میکند و قصد و نیت آن، رسیدگی به این قبیل موارد است. بنابراین، مالکان چاهها نیز ملزم هستند که براساس این قانون عمل کنند. اگر هدف شما از قرارداد شراکت چاه ، احداث یا حفاری چاه آب است، لازم است به این مساله توجه داشته باشید که برای چنین اقدامی لازم است مطابق با قانون توزیع عادلانه آب اقدام شود.
گاهی ممکن است که شما یک زمین کشاورزی یا یک باغ را از شخص دیگری خریداری کنید. این ملک به واسطه پیشینهای که دارد، دارای حق آب است و لازم است که در متن قرارداد ، علاوه بر مساحت زمین، به حق آب زمین نیز اشاره شود. اگر قصد و نیت شما از تنظیم شراکت نامه چاه ، اثبات این حق است که با خرید زمین یا باغ، بتوانید از حق آب آن نیز استفاده کنید، باید بیان کنیم که این مساله را میتوانید در آن قولنامه که برای خرید زمین یا باغ استفاده میشود، ذکر کنید.
گاهی ممکن است که ملک شما ارثیه باشد. یعنی اینکه یک قطعه زمین از والدین شما، به شما ارث رسیده باشد. در چنین شرایطی، احتمالا نگران این مساله خواهید بود که درباره حق استفاده از آب چاه، سندی داشته باشید تا بتوانید مالکیت خود را اثبات کنید. ممکن است به این دلیل، بخواهید که یک قرارداد شراکت چاه امضا کنید. در چنین شرایطی، شما به صورت مشاع، مالک چاه آب خواهید بود و نیازی به نگرانی نیست. حتی اگر در آینده تمایل داشته باشید که زمین ارثیه را میان وراث تقسیم کنید و زمین مورد نظر تفکیک یا افراز شود، باز هم میتوانید در قولنامه، سند عادی یا سند رسمی هر کدام از قطعههای زمین، به مساله حق آب اشاره کنید.
گاهی دلیل اصلی اشخاص از تنظیم و امضای نمونه قرارداد مشارکت در چاه آب ، این است که مشخص کنند در مالکیت چاه آبی که در زمین شخص دیگری قرار دارد، شریک هستند. همانطور که پیشتر توضیح دادیم، در گذشته، یک چاه آب را برای استفاده تعدادی زمین حفر میکردند. با این حساب، به مرور زمان و با تفکیک و انتقال مالکیت قطعههای زمین به اشخاص دیگر، این شرایط به وجود میآمد که چاه آب در قطعه زمین یکی از مالکین قرار گرفته شود. در چنین شرایطی، مالکان قطعه زمینهای دیگر، نگران این مساله هستند که چگونه حق استفاده از آب را برای خود اثبات کنند.
ممکن است در این شرایط، استفاده از شراکت نامه چاه را یک اقدام موثر در نظر بگیرید. با توجه به این مساله که شما به واسطه قانون، از چاه مورد نظر سهم دارید و حق آب به شما تعلق میگیرد، پیشنهاد میکنیم که از نمونه قرارداد حق ارتفاق چاه استفاده کنید. البته شما قانونا حق ارتفاق دارید و میتوانید از چاه آبی که در ملک دیگری قرارداد دارد، استفاده کنید اما میتوانید این رابطه را نیز به صورت مکتوب ثبت کنید. در این زمینه قرارداد ارتفاق چاه آب ، برای شما مناسب خواهد بود.
حق ارتفاق حقی برای مال است. برای مثال، حق ارتفاق چاه آب، متعلق به چاه آب و زمینهای مربوط به آن است. این زمینها از گذشته حق برخورداری از آب چاه را داشتهاند و این حق در اختیار زمینها باقی میماند. بنابراین، اگر زمین مورد نظر خرید و فروش شود یا اینکه به صورت ارثیه به ورثه منتقل شود، باز هم حق ارتفاق پابرجا است و مالک زمین، به واسطه مالکیت زمین، میتواند از حق ارتفاق استفاده کند. به بیان دیگر، حق ارتفاق قائم به ملک است.
همانطور که در بخش پیش اشاره شد، حق ارتفاق یا به واسطه قانون ایجاد میشود یا اینکه به واسطه تنظیم یک قرارداد، برقرار خواهد شد. حق ارتفاق دائمی است اما مالک میتواند برای مدت مشخص، این حق را برای شخص دیگری ایجاد کند. این موقعیت دقیقا شرایطی است که اشخاص تصمیم میگیرند به این شیوه، حق ارتفاق آب چاه را به شخص دیگر اجاره دهند.
در نهایت با توجه به این مساله که مالکیت آب، یک مالکیت عمومی است، و با توجه به شرایط مخربی که حفر چاههای غیر مجاز ایجاد کردهاند، به معنای رایج قرارداد شراکت، شرایط و قانونی برای تنظیم قرارداد شراکت چاه ، وجود ندارد. اگر دلیل و قصد و نیت شما از تنظیم این قرارداد، هر کدام از شرایطی است که پیشتر توضیح دادیم، لازم است که با توجه به پیشنهاداتی که ارائه شد عمل کنید.
البته اگر تمایل دارید که یک چاه آب حفر کنید، لازم است که به صورت قانونی و با مراجعه به سازمان نیرو، درخواست دهید و با طی مراحل قانونی این درخواست، خواسته خود را پیگیری کنید. در واقع این اصل را باید در نظر داشته باشید که در ابتدا باید هر شرط یا توافقی که در خصوص استفاده کردن از آب یک چاه برقرار میشود را، به صورت مکتوب در قرارداد مرتبط با آن بنویسید و ثبت کنید و تمام طرفین این قرارداد نیز، باید آن را امضا کنند. علاوه براین، این نکته مهم را نیز در نظر داشته باشید که صرفا به واسطه برخورداری از منابع مالی یا برخورداری از سرمایه نمیتوانید برای حفر چاه اقدام یا شراکت کنید. بنابراین، اگر به شما پیشنهاد داده شده است که در چنین موضوعی سرمایه گذاری کنید، لازم است که مراتب قانونی این اقدام را مورد بررسی قرار دهید و از قانونی بودن اقدامی که انجام میشود، اطمینان کسب کنید.
همانطور که مشاهده کردید، قرارداد شراکت چاه ، ابهام زیادی دارد. به همین دلیل، لازم است که پیش از هر کاری، با یک مشاور حقوقی مجرب گفتگو کنید. این گفتگو به شما کمک خواهد کرد که با توجه به قصد و نیتی که دارید، بهترین گزینه را انتخاب کنید. شما میتوانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاه کنید. همچنین برای تنظیم قرارداد مورد نیازتان نیز میتوانید از خدمات تیم حقوقی رکلا بهره ببرید.
قرارداد حق ارتفاق چاه
اگر تمایل دارید که حق استفاده از یک چاه آب در بازه زمانی مشخصی را برای زمین خود در نظر بگیرید، میتوانید با مالک چاه، نمونه قرارداد حق ارتفاق چاه امضا کنید.