قرارداد تصفیه فاضلاب قراردادی است که به منظور تصفیه و استفاده از فاضلاب مورد استفاده قرار میگیرد. تصفیه فاضلاب در حقیقت مجموعهای از روشها و فرآیندی است که به واسطه آن، آلودگی فاضلاب کاهش پیدا میکند و بعد از طی عملیات و فرآیندهایی، فاضلاب را از محیط زیست دفع میکند. البته صرفا دفع فاضلاب ملاک نیست. مساله کارآمد، تصفیه و به کارگیری آن است که علاوه بر اهمیت محیط زیستی، توجه بسیاری از سرمایه گذاران را نیز به این حیطه جلب کرده است. سازمان حفاظت ازمحیط زیست به کمک شهرداری و شورای شهر در استانها در راستای حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از ورود پساب به دریاها و آلودگی فاضلاب شهری به دنبال راهی برای استفاده و بهره برداری از فاضلاب است.
قرارداد تصفیه فاضلاب قراردادی است که در این زمینه میتواند راهگشا باشد. تصفیه فاضلاب و پساب ایجاد شده از آن و بهره گیری مجدد از آنها در زمینه کشاورزی، آبیاری فضای سبز و در صنایع، روشی کاربردی برای مدیریت فاضلاب و پساب حاصل از آن است. پساب تصفیه شده برای مصارف متعدد به فروش میرسد و از این جهت نیز برای شهرداری سودمند است. البته پیش از بهره برداری لازم است که فاضلاب تصفیه شود. شهرداری وظیفه تصفیه فاضلاب را به تصفیه خانه میسپارد.
شهرداری به عنوان کارفرما با پیمانکاری که میپذیرد تصفیه فاضلاب را انجام دهد، نمونه قرارداد تصفیه خانه فاضلاب تنظیم میکند. به وسیله قرارداد، عملیات تصفیه انجام شده و پساب تصفیه شده در اختیار شهرداری قرار میگیرد. بسیاری از اشخاص با سرمایه گذاری در این زمینه، وظیفه تصفیه فاضلاب را به عهده میگیرند و در ازای انجام آن، خواهان پساب تصفیه شده هستند و در ادامه با فروش آن سود مناسبی کسب خواهند کرد. علاوه بر پساب فاضلابهای شهری و تصفیه آن، امکان تصفیه پساب کشاورزی و صنعتی هم وجود دارد و بسیاری از تصفیه خانهها امکان تصفیه این پسابها را نیز پوشش میدهند.
این قرارداد یک سند معتبر و قانونی است که میان کارفرما و پیمانکار تنظیم میشود. براساس این قرارداد وظیفه تصفیه فاضلاب به پیمانکار سپرده میشود و پیمانکار موظف است که در بازه زمانی تعیین شده، کار را به اتمام برساند. قرارداد تصفیه فاضلاب حاوی اطلاعاتی درباره چگونگی انجام قرارداد، وظایف و مسئولیتهای طرفین، مدت اجرای پروژه تصفیه آب، چگونگی محاسبه حق الزحمه پیمانکار، تعیین نحوه پرداخت حق الزحمه و موارد مهم دیگر است. این قرارداد یکی از انواع قرارداد پیمانکاری است.
قرارداد تصفیه فاضلاب از انواع قراردادهایی است که براساس قانون مدنی تنظیم میشود. براساس قانون مدنی، قرارداد تصفیه فاضلاب یک قرارداد پیمانکاری است. این قرارداد از انواع قراردادهای نامعین است. به این معنی که متن قانون مدنی شرایط خاصی برای اجرا و تنظیم قرارداد تعیین نکرده است. بنابراین براساس ماده 10 قانون مدنی، طرفین قرارداد یعنی کارفرما و پیمانکار، میتوانند به هر طریقی که میخواهند این قرارداد را تنظیم کنند. متن قرارداد و شروط طرفین، ملاکی برای چگونگی اجرای قرارداد است. طرفین موظف هستند که براساس توافقات و تعهداتشان عمل کنند. ماده 10 قانون مدنی که به اصل آزادی قراردادها معروف است، تنها شرط لازم برای اعتبار این قرارداد را رعایت اصول قانون و عرف میداند. با عمل کردن به این شرط، قرارداد حاضر معتبر و قانونی است و ایرادی ندارد.
قرارداد تصفیه فاضلاب از نگاه قانون مدنی در گروه قراردادهای لازم قرار میگیرد. لازم بودن این قرارداد به این معنی است که طرفین موظف به حضور در قرارداد هستند و باید برای اجرای آن بکوشند. کارفرما و پیمانکار نمیتوانند ناگهانی یا یکباره قرارداد را فسخ کنند یا از انجام تعهدات آن خودداری کنند. لازم بودن قرارداد نوعی ضمانت اجرا برای آن است.
شهرداری باید اجازه تاسیس و راه اندازی تصفیه خانه فاضلاب را به متقاضی اهدا کند. متقاضی بعد از احداث تصفیه خانه باید مجوز بهره برداری و کاربری داشته باشد و با نمونه قرارداد تصفیه خانه فاضلاب ، اقدام به فعالیت کند. علاوه بر این لازم است که کارشناس و بازرس مدام به نحوه تصفیه آن و بهداشتی بودن و ثمر بخش بودن رسیدگی کنند. بدون در اختیار داشتن مجوزها و تاییدیه بازرسی، عملیات تصفیه فاضلاب غیر قانونی خواهد بود و حتما با متخلف برخورد میشود.
انواع قرارداد تصفیه را میتوانیم با نوع فاضلاب مرتبط بدانیم. زیرا تصفیه هر نوع از فاضلاب نیازمند انجام فرآیند خاصی است و نیاز به تجهیزات و امکانات مناسب دارد. بدون شک تصفیه فاضلاب کشاورزی و شهری و صنعتی تفاوتهای بسیاری خواهند داشت. در زمان تنظیم قرارداد تصفیه فاضلاب نیز، لازم است که به نوع فاضلاب و عملیات و فرآیند لازم برای اجرای تصفیه اشاره کرد.
همانطور که از عنوان هم مشخص است، موضوع قرارداد انجام عملیات و فرآیند تصفیه فاضلاب است. بخش موضوع قرارداد، از بخشهای مهم و اساسی قرارداد محسوب میشود. زیرا ادامه فرآیند اجرای قرارداد به آن بستگی دارد. در این بخش از قرارداد به طور صریح و روشن باید درباره نوع فاضلاب و درخواست تصفیه آن توضیح داد.
عملیات تصفیه فاضلاب به درخواست و سفارش کارفرما انجام میشود. به همین نسبت، لازم است که حق الزحمهای برای پیمانکار پروژه تصفیه فاضلاب در نظر گرفته شود. در بعضی از پروژههای تصفیه فاضلاب پیمانکار حق بهره برداری از پساب تصفیه شده و فروش آن را به عنوان حق الزحمه دریافت میکند. ممکن است تمامی پساب تصفیه شده یا بخشی از آن در اختیار پیمانکار قرار بگیرد. در پروژههایی که کارفرما به پساب برای استفاده در جای دیگری نیازمند است، مبلغ مشخصی برای پیمانکار در نظر گرفته میشود. کارفرما میتواند پرداخت حق الزحمه را به مراحلی تقسیم کند. به این صورت که در ابتدای عملیات تصفیه فاضلاب درصد مشخصی را به پیمانکار بپردازد و پرداخت اقساط بعدی حق الزحمه را در مراحل بعدی انجام دهد. برای مثال درصدی از مبلغ بعد از اجرای نیمی از پروژه و باقی مانده مبلغ در انتهای قرارداد به پیمانکار پرداخت میشود.
کارفرما میتواند برای ضمانت حسن انجام کار، درصد مشخصی از حق الزحمه کارفرما را نزد خود نگه دارد و در بعد از مطمئن شدن از صحت اجرای قرارداد آن مبلغ را به پیمانکار پرداخت کند.
از موارد مهم دیگری که لازم است در زمان نوشتن قرارداد به آن اشاره شود، مدت اجرای آن است. پیمانکار با توجه به تجربیات گذشته و با توافق کارفرما، بازه زمانی مشخصی را برای اجرای قرارداد تعیین میکند. تاریخ شروع و پایان قرارداد به طور دقیق در این بخش از قرارداد نوشته میشود. پیمانکار موظف است که قرارداد را در بازه زمانی مشخص شده به انتها برساند. در غیر این صورت موظف به پرداخت جریمه خواهد بود.
وجه التزام یا خسارت دیرکرد، از جمله بخشهای اساسی قرارداد است که ضمانتی قوی برای اجرای موضوع و تعهدات آن محسوب میشود. در این بخش از قرارداد، اینطور تعیین میکنند که به ازای هر روز دیرکرد در به اتمام رساندن موضوع قرارداد، پرداخت چه میزان مبلغی به عنوان خسارت یا جریمه به عهده پیمانکار قرار میگیرد. اگر پیمانکار نتواند در بازه زمانی مشخص شده پروژه را به اتمام برساند، لازم است که به ازای هر روز دیرکرد، مبلغی که به عنوان خسارت تعیین شده است را به کارفرما بپردازد. این مبلغ یا از پیمانکار اخذ خواهد شد یا در آخر از میزان حق الزحمه او کسر میشود.