در این مقاله می‌خواهیم در خصوص امانت نامه گفت و گو کنیم. ممکن است اشخاص در طول زندگی خود، مالی داشته باشند که حفظ و نگهداری صحیح آن برای آن‌ها به دلایل مختلف مهم باشد و بخواهند که آن را به عنوان امانت به دیگری بسپارند. بدون شک، این مال دارای ارزش مادی یا معنوی است. برای مثال، این مال ممکن است یک یادگاری ارزشمند قدیمی باشد که از نسل گذشته به آن‌ها ارث رسیده است و نسل به نسل منتقل می‌شود. شاید این مال یک عکس یا کوزه سفالی است و حتی ارزش مادی زیادی نیز نداشته باشد.
گاهی نیز اشخاص، مالی را به شخصی مورد اعتماد می‌سپارند تا از آن نگهداری کند، زیرا ممکن است خودشان نتوانند آن مال را به خوبی نگهداری کنند یا مکان و شرایط مناسب را برای حفظ و نگهداری آن نداشته باشند. ما در این مطلب در خصوص شرایط امانت نامه و قانون امانت نامه صحبت می کنیم تا به سوالات مربوط به ماهیت آن، شرایط و مسائل مربوط دیگر پاسخ بدهیم.
امانت نامه چیست؟
باید ابتدای این مقاله به این سوال پاسخ دهیم که امانت نامه چیست ؟ امانت یعنی یک شخص، مالش را به شخص دیگر می‌سپارد تا ایشان از آن مال نگهداری کند. به شخصی که مال را به امانت می‌گذارد، امانت گذار و به طرف مقابل، امانت دار می‌گویند. گاهی، امانت دار این مال را مجانی نگهداری می‌کند و این رابطه بر اساس اعتماد و شناخت متقابل است.
گاهی نیز ممکن است امانت دار بر حسب وظیفه، از آن مال نگهداری کند و بابت این کار مبلغی را دریافت کند که به این مبلغ، اجرت می‌گویند. در این حالت، نمونه امانت نامه ، توافقی مُعَوض خواهد بود.
تصور کنید که قصد دارید به شهری دیگر سفر کنید، چند ساعت قبل از حرکت به ترمینال رفته‌اید و چند ساک و چمدان حاوی وسایل مورد نیاز سفر را به همراه برده‌اید که حمل و جابجایی آن‌ها برای شما مشکل است. شما می‌توانید این وسایل را برای چند ساعت به بخش امانت داری ترمینال تحویل بدهید تا آن‌ها از وسایل شما محافظت کنند و شما نیز مجبور نباشید تا زمان حرکت اتوبوس، آن‌ها را با خود حمل کنید. در مقابل، مسئول بخش امانتداری ترمینال از شما مبلغی بابت این کار دریافت می‌کند.
نمونه امانت نامه ، توافقی جایز است. زیرا امانت گذار و امانت دار هر زمان که مایل باشند، می‌توانند به آن خاتمه دهند. به علاوه، این توافق یک توافق عهدی است، زیرا امانت دار در مقابل امانت گذار متعهد می‌شود که از مال موضوع امانت طبق توافق نگهداری و محافظت کند و پس از پایان توافق، آن مال را به صاحبش یعنی امانت گذار برگرداند.
انواع امانت نامه
امانت نامه به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:
- امانت مالکی، یعنی امانتی که مالک با میل و اراده خود، آن را به امانت دار می‌سپارد، یا امانت گذار به دلیل یکی از عقود که موضوع اصلی آن امانت است مانند، اجاره نامه یا وکالت نامه، آن را به امانت دار می‌دهد.
- امانت شرعی، یعنی باید شخص، از مالی به حکم قانون، نگهداری و محافظت کند و قانون این شخص را امانت دار می‌داند. برای مثال، اگر بر اثر سیل شدید، وسیله‌ای از وسایل همسایه وارد منزل شما شود، در این حالت طبق قانون شما امانت دار هستید. زمانی که یک شخص، مال گم شده‌ای را پیدا کند برای مثال، اگر حیوانی را در یک بیابان پیدا کند و حیوان تشنه و در حال تلف شدن باشد و این شخص حیوان را به منظور رساندن آن به صاحبش نگهداری کند، در این حالت نیز ایشان طبق قانون، امانت دار محسوب می‌شود.
شرایط امانت نامه
اعتبار امانت نامه مستلزم این است که در تنظیم این توافق، شرایطی رعایت شود تا توافق انجام شده معتبر باشد و در صورت بروز اختلاف، طرفین با استناد به برگه امانت نامه آن را حل و فصل کنند. بنابراین، باید در زمان نوشتن قرارداد شرایطی وجود داشته باشد تا اعتبار امانت نامه حفظ شود. در این بخش از مقاله، شرایط این توافق را بررسی می‌کنیم.
- اول اینکه، باید این توافق با قصد و رضایت طرفین انجام شود.
- دوم اینکه، باید طرفین اهلیت قانونی داشته باشند. یعنی قانون، صلاحیت آن‌ها را برای نوشتن امانت نامه تایید کند. برای مثال، امانت گذار یا امانت دار، صغیر و دیوانه محسوب نشوند.
- سوم اینکه، باید موضوع مشخص و معین باشد و تمام مشخصات و خصوصیات این مال در برگه امانت نامه بیان شود.
- چهارم اینکه، باید هدف و نیت طرفین از تنظیم توافق، مشروع و مورد تایید قانون و مقررات کشور باشد.
- مورد آخر اینکه، باید مدت توافق و زمان آغاز و پایان آن در برگه امانت نامه بیان شود.
لازم به ذکر است که برگه امانت نامه ممکن است عادی باشد یعنی یک برگ دست نویس باشد که طرفین در روابط خود آن را معتبر بدانند یا ممکن است این توافق به صورت امانت نامه محضری تنظیم شود. در مواردی که طرفین بخواهند توافق اعتبار و استحکام بیشتری داشته باشد، برای تنظیم امانت نامه محضری اقدام می‌کنند. اما محضری شدن این توافق شرط صحت آن نیست.
بررسی تعهدات امانت دار و امانت گذار در قانون امانت نامه
برای اینکه نمونه متن امانت نامه حقوقی معتبر و قانونی محسوب شود، باید ویژگی‌ها‌یی داشته باشد و تعهدات طرفین مطابق قانون در آن معین شود. ما در این بخش از مقاله، تعهدات متقابل طرفین را بررسی می‌کنیم. این تعهدات لازمه اعتبار امانت نامه است:
تعهدات امانت دار
باید، امانت دار مال را به روشی که امانت گذار تعیین کرده است، نگهداری کند. اگر مالک (امانت گذار) روش خاصی را مشخص نکند، امانت دار باید مال را به روشی که در جامعه در خصوص نگهداری از آن، عرف محسوب می‌شود، حفظ و نگهداری کند.
باید امانت دار، عین مال را در زمان مطالبه به امانت گذار پس بدهد.
اگر مالک روش خاصی را برای حفظ مال تعیین کند ولی امانت دار تغییر آن روش را لازم بداند، می‌تواند این روش را تغییر بدهد، به این شرط که مالک، او را از این کار منع نکرده باشد؛ در غیر این صورت، ایشان مسئول است.
اگر مالک، مال موضوع امانت را در پاکت یا جعبه سر بسته به امانت دار بدهد، ایشان اجازه ندارد که آن را باز کند.
باید امانت دار، مال را فقط به امانت گذار، قائم مقام ایشان یا کسی که از طرف ایشان اجازه دارد، برگرداند و در صورتی که این اشخاص در دسترس نیستند و برگرداندن مال، ضرورت دارد، باید امانت دار آن را به دادستان بدهد.
تعهدات امانت گذار
امانت گذار وظیفه دارد در صورتی که امانت دار برای نگهداری و حفظ مال، هزینه و مخارجی پرداخت کرده است، تمام این هزینهها را به ایشان بپردازد.
هر گاه برگرداندن این مال توسط امانت دار به امانت گذار مستلزم پرداخت هزینه و مخارجی باشد، پرداخت این هزینهها نیز به عهده امانت گذار است.
پیشنهاد ما
اگر درباره شرایط تنظیم امانت نامه سوال دارید، به شما پیشنهاد می‌کنم که از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید و با سرعت و بدون محدودیت مکانی، با یک مشاور حقوقی مجرب گفت و گو داشته باشید. علاوه براین، تیم حقوقی رکلا با تخصص در تنظیم قرارداد در کنار شما است.
