مصالح در صلح نامه کیست و چه نقشی در ایجاد عقد صلح دارد؟

در اصطلاح حقوق مدنی به توافق میان دو یا چند شخص، عقد یا قرارداد گفته می‌شود. هر عقدی، نام، شرایط و آثار قانونی خاص خود را دارد. قانونگذار، فصول مختلف قانون مدنی را به تعریف هر یک از انواع عقود و تعیین شرایط تنظیم و اجرای آن‌ها اختصاص داده است. عقد صلح یکی از مهمترین عقود تعیین شده در قانون مدنی است. قانونگذار، فصل هفدهم قانون مدنی را به تعریف عقد صلح و تعیین شرایط تنظیم و اجرای آن اختصاص می‌دهد. صلح از لحاظ لغوی به معنای توافق و سازش بر موضوع عقد است. عقد صلح نیز به منظور ایجاد صلح و سازش میان طرفین آن تنظیم می‌شود. در اصطلاح فقهی و حقوقی به طرفین عقد صلح، متصالحان می‌گویند. مصالح که یکی از طرفین عقد صلح است، به واسطه امضای این عقد مالی را به شخص دیگری می‌دهد.

به صورت کلی می‌توان گفت که عقد صلح موضوع خاصی ندارد و امور مختلفی مانند انتقال مالکیت، تملیک عین یا منافع و انتقال یا اسقاط حق می‌توانند موضوع عقد صلح باشند. در اصطلاح حقوقی به عین، منافع یا حقی که عقد صلح به منظور نقل و انتقال مالکیت آن تنظیم شده است، مال الصلح می‌گویند. شخصی می‌تواند عقد صلح را به عنوان مصالح امضا کند که از شرایط قانونی لازم برای دخل و تصرف در اموال و حقوق مالی خود برخوردار باشد. در این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازیم که چه اشخاصی می‌توانند عقد صلح را امضا کنند.

بررسی مختصر موضوع عقد صلح

عقد از نظر لغوی به معنای گره بستن، استوار کردن، عهد بستن، پیمان یا توافق میان دو یا چند شخص است. صلح نیز از نظر لغوی، سازش کردن، آشتی کردن و توافق کردن معنا می‌دهد. عقد صلح به معنای تسالم و سازش میان مصالح و قبول کننده صلح است. تملیک عین، تملیک منفعت، اسقاط دین و اسقاط حق و هر موضوع قانونی و مشروع دیگری می‌تواند موضوع انواع صلح نامه باشند.

با توجه به ماده 752 قانون مدنی، عقد صلح می‌تواند برای حل و فصل اختلافاتی که در حال حاضر به وجود آمده است یا به منظور رفع اختلافات احتمالی در آینده تنظیم شود. مطابق با این ماده طرفین معامله نیز می‌توانند اختلافاتی که میان آن‌ها ایجاد شده است یا احتمال دارد که در آینده میان آن‌ها به وجود بیاید را به واسطه تنظیم و امضای عقد صلح خاتمه بدهند. بنابراین، خریدار و فروشنده نیز می‌توانند اختلافات ناشی از معامله را به واسطه تنظیم و امضای عقد صلح حل و فصل کنند.

مصالح کیست؟

همانگونه که گفتیم، صلح از عقود شمارش شده در قانون مدنی است. عقد نیز یک ماهیت و پدیده حقوقی است که تحقق و ایجاد آن به توافق میان دو یا چند شخص نیاز دارد. عقد صلح نیز در صورتی تحقق پیدا می‌کنند که حداقل دو شخص در خصوص امضا و ایجاد آن با یکدیگر به توافق رسیده باشند. در اصطلاح حقوق مدنی به طرفین عقد صلح، مصالح (صلح کننده) و قبول کننده صلح گفته می‌شود. منظور از مصالح، شخصی است که مالکیت مال یا منافع مال خود را به واسطه امضای عقد صلح به طرف دیگر منتقل یا حق خود را ساقط می‌کند. عقد صلح می‌تواند معوض یا غیر معوض (رایگان) باشد. بنابراین، مصالح می‌تواند عوضی را در ازای مال یا حقی که صلح کرده است از طرف دیگر صلح مطالبه کند.

شرایط مورد نیاز مصالح برای امضای عقد صلح

همانگونه که گفتیم، تملیک عین، تملیک منفعت، اسقاط حق و اسقاط دین از جمله موضوعات عقد صلح هستند. باید به این نکته توجه داشته باشیم که تملیک عین و منفعت و همچنین اسقاط حق و دین از امور حقوقی و مالی هستند. به عبارت دیگر، امضای عقد صلح باعث دخل و تصرف طرفین آن در اموال و حقوق مالی خودشان می‌شود. بنابراین، می‌توان اینطور گفت که شخصی می‌تواند عقد صلح را به عنوان مصالح امضا کند که از نظر قانونی، اجازه دخل و تصرف در اموال و حقوق مالی خودش را داشته باشد.

به عبارت دیگر، صلح کننده باید از اهلیت و شایستگی قانونی برای دخل و تصرف در اموال و حقوق مالی خود برخوردار باشد. قانونگذار، برخی اشخاص را از دخل و تصرف در اموال و حقوق مالی خودشان ممنوع کرده است. در اصطلاح حقوق مدنی به افرادی که برای دخل و تصرف در اموال و حقوق مالی خودشان از اهلیت و شایستگی قانونی برخوردار نیستند، محجور می‌گویند. در ادامه، شرایط قانونی که مصالح باید از آن‌ها برخوردار باشد را بررسی می‌کنیم.

اهمیت بلوغ مصالح

سن بلوغ شرعی برای دختران و پسران به ترتیب 9 و 15 سال تمام شمسی است. در اصطلاح فقهی و حقوقی به هر فردی که به سن بلوغ شرعی رسیده باشد، بالغ می‌گویند. صغیر نیز به دختر یا پسر نابالغی گفته می‌شود که به سن بلوغ شرعی نرسیده است. افراد صغیر، اجازه و اختیار دخل و تصرف در اموال و حقوق مالی خودشان را ندارند. به همین دلیل است که افراد صغیر نمی‌توانند عقد صلح را به عنوان مصالح امضا کنند. با توضیحاتی که بیان شد، باید بگوییم که در عقد صلح، مصالح و متصالح هر دو باید بالغ باشند و اگر هر کدام از آن‌ها به سن بلوغ شرعی نرسیده باشد، نمی‌تواند این قرارداد را امضا کند و اگر چنین قراردادی انجام شود نیز، باطل است و اعتبار قانونی ندارد.

البته قانون 18 سالگی را سن قانونی در نظر می‌گیرد و در بعد از گذر از این سن است که شخص می‌تواند نسبت به اموال خود، هرگونه معامله‌ای را انجام دهد.

رشد مصالح یعنی چه؟

رشد به معنای توانایی حفظ مال و مصرف آن در راه درست است. در اصطلاح حقوقی به فردی که می‌تواند در اموال و دارایی‌های خود به صورت عاقلانه تصرف کند، رشید گفته می‌شود. در نظام قضایی و اداری کشور ما سن 18 سال تمام شمسی به عنوان سن رشد فرض شده است. به عبارت دیگر، اینطور فرض می‌شود که تمام افرادی که به سن 18 سال تمام شمسی رسیده‌اند، توانایی حفظ مال خود و مصرف آن در راه درست و عاقلانه را دارند. همانگونه که گفتیم، امضای عقد صلح باعث تصرف مصالح در اموال و دارایی‌های خود خواهد شد. بنابراین، فردی می‌تواند عقد صلح را به عنوان مصالح امضا کند که از نظر قانونی رشید باشد.

سلامت قوای عقلی مصالح

عاقل به فردی گفته می‌شود که قوای فکری و ادراکی او سالم است. مجنون در نقطه مقابل عاقل قرار دارد. مجنون نیز به فردی می‌گویند که قوای ادراکی و فکری او مختل شده یا کاملا از بین رفته است. برای مثال، فردی که به بیماری آلزایمر مبتلا شده است، از نظر حقوقی مجنون محسوب می‌شود. قانونگذار، افراد مجنون را از دخل و تصرف در اموال و حقوق مالی خودشان ممنوع کرده است. بنابراین، افراد مجنون برای امضای عقد صلح به عنوان مصالح ، از اهلیت و شایستگی لازم برخوردار نیستند.

قصد و رضایت مصالح

قصد به معنای برخورداری از عزم و اراده‌ای قاطع نسبت به انجام یک کار است. مصالح باید عقد صلح را با آگاهی کامل به مفاد آن امضا کند و قصد اجرای مفاد آن را نیز داشته باشد. اگر عقد صلح در حالت خواب آلودگی، مستی یا به قصد شوخی و تمسخر یا صحنه سازی تنظیم و امضا شده باشد، باطل و بلا اثر خواهد بود.

رضایت نیز به معنای داشتن اختیار کامل است. عقد صلح در صورتی معتبر و موثر خواهد بود که مصالح در هنگام امضای آن از اختیار کامل برخوردار باشد. اگر صلح کننده در اثر فشار یا تهدید فیزیکی، نسبت به امضای عقد صلح مجبور شود، باعث غیر نافذ شدن این عقد خواهد شد.

نکات حقوقی مرتبط

تنظیم و اجرای عقد صلح می‌تواند در حل و فصل اختلافات حقوقی میان مصالح و طرف دیگر صلح، تاثیر قابل توجهی داشته باشد. همچنین، تنظیم و امضای عقد صلح می‌تواند باعث جلوگیری از بروز اختلافات حقوقی میان اشخاص نیز شود. این عقد در صورتی معتیر و نافذ است که مطابق با شرایط و ضوابط قانونی تنظیم شده باشد. به همین دلیل، توصیه می‌کنیم که نسخه نهایی مصالحه نامه را با مشورت و نظارت کارشناسان حقوقی تنظیم کنید.

خدمات تنظیم قرارداد رکلا ، این فرصت را در اختیار شما گذاشته است که صلح نامه مد نظر خود را به صورت اختصاصی و توسط کارشناسان حقوقی تنظیم کنید.

همچنین می‌توانید سوالات خود درباره شرایط تنظیم و اجرای صلح نامه را با کارشناسان حقوقی حاضر در بخش خدمات مشاوره حقوقی تلفنی رکلا در میان بگذارید.