مطابق با ماده 1 قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری، اختراعی نتیجه فکر فرد یا افراد هستند که برای اولین بار فرآیند یا فرآوردههای خاصی را ارائه میدهند و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند اینها حل میکنند. مطابق با ماده 3 این قانون، گواهینامه اختراع، سندی است که اداره مالکیت صنعتی برای حمایت از اختراع صادر میکند و دارنده آن میتواند از حقوق انحصاری بهرهمند شود. بنابراین میتوان گفت که نمونه قرارداد ثبت اختراع در راستای ثبت اختراع مخترع در اداره مالکیت صنعتی و برای دریافت گواهینامه اختراع تنظیم و امضا میشود. این قرارداد به وسیله توافق میان مخترع و پیمانکار تحقق پیدا میکند.
شخص یا شرکتی که عهدهدار ثبت اختراع در داخل یا خارج از کشور شده است، این قرارداد را به عنوان پیمانکار امضا میکند. این قرارداد در صورتی معتبر و نافذ است که مطابق با شرایط و ضوابط قانونی تنظیم شده باشد. بنابراین، مخترع و پیمانکار در هنگام تنظیم این قرارداد باید با شرایط و ضوابط قانونی آن آشنایی داشته باشند. این قرارداد را میتوانیم در گروه انواع قرارداد پیمانکاری در نظر بگیریم.
در نوشته پیش رو قصد داریم که نکات قانونی مربوط به نمونه قرارداد ثبت اختراع و نحوه تنظیم آن را بررسی کنیم.
قراردادهای میان اشخاص در یک دسته بندی کلی به انواع قرارداد معین و قرارداد نامعین تقسیم میشوند. شرایط و ضوابط تنظیم و امضای قراردادهای معین در مجموعه قوانین ایران مشخص شده است. قرارداد نامعین نیز به توافق نامهای میگویند که تعیین شرایط و ضوابط تنظیم و اجرای آن به وسیله اراده طرفین مشخص میشود. به زبان سادهتر میتوان گفت که شرایط و ضوابط تنظیم و امضای قراردادهای نامعین در مجموعه قوانین ایران مشخص نشده و به اراده طرفین آنها واگذار شده است. توافق نامههای نامعین براساس مواد 10 و 190 قانون مدنی تنظیم و امضا میشوند. نمونه قرارداد ثبت اختراع نیز یک توافق نامه نامعین است و باید از مواد 10 و 190 قانون مدنی تبعیت کند.
قانون گذار، ماده 10 قانون مدنی را با هدف حمایت از اصل آزادی قراردادها تصویب کرده است. به موجب این ماده، اشخاص میتوانند درباره هر موضوع قانونی و مشروعی که بر خلاف نظم عمومی جامعه نباشد با یکدیگر توافق کنند. شرایط و ضوابط تنظیم و امضای تمام توافق نامههای معین و نامعین نیز در ماده 190 قانون مدنی مشخص شده است.
شرایط اجرای متن قرارداد ثبت اختراع به وسیله توافق میان پیمانکار و مخترع مشخص میشود. پیمانکار و مخترع در هنگام تعیین شرایط این قرارداد نمیتوانند برخلاف قواعد مقرر در مواد 10 و 190 قانون مدنی با یکدیگر توافق کنند. توافق برخلاف شرایط و ضوابط مقرر در مواد 10 و 190 قانون مدنی باعث باطل و بی اثر شدن توافق نامه میان پیمانکار و مخترع میشود.
مبلغ این توافق نامه در واقع همان حق الزحمهای است که مخترع باید به پیمانکار پرداخت کند. قانون گذار در خصوص مبلغ حق الزحمه صحبتی نکرده و تعیین آن را به اراده طرفین توافق نامه واگذار کرده است. بنابراین، مبلغ حق الزحمه پیمانکار باید به وسیله توافق میان او و مخترع تعیین شود. قانون گذار، نحوه پرداخت حق الزحمه را نیز به اراده طرفین توافق نامه واگذار کرده است. بنابراین، مخترع و پیمانکار میتوانند در خصوص پرداخت نقدی یا اقساطی حق الزحمه با یکدیگر توافق کنند. در اغلب موارد، قسمتی از حق الزحمه پیمانکار در هنگام امضای این قرارداد و مابقی آن نیز پس از ثبت اختراع و دریافت گواهینامه پرداخت میشود.
مخترع باید حق الزحمه پیمانکار را مطابق با تاریخ و شرایط مقرر در این توافق نامه پرداخت کند. در برخی موارد، مخترع از پرداخت حق الزحمه پیمانکار خودداری میکند. در این حالت، پیمانکار میتواند در مراجع قضایی بر علیه مخترع طرح دعوا کند و الزام قانونی او را نسبت به پرداخت حق الزحمه بخواهد. مراجع قضایی در صورتی مخترع را ملزم به پرداخت تمام و کمال حق الزحمه پیمانکار میکنند که او به تمام وظایف و تکالیف قراردادی خودش عمل کرده باشد. شما میتوانید این موارد را در قالب یک قرارداد پیمانکاری تک نفره بنویسید و با شخصی که میخواهد این امور را انجام دهد، امضا کنید.
نمونه قرارداد ثبت اختراع یک توافق نامه میان پیمانکار و مخترع است. امضای این توافق نامه باعث ایجاد تعهداتی برای پیمانکار و مخترع میشود. ثبت اختراع و دریافت گواهینامه اختراع از اداره مالکیت صنعتی، مهمترین تعهدی است که به موجب امضای این توافق نامه بر عهده پیمانکار گذاشته میشود. پرداخت حق الزحمه پیمانکار نیز مهمترین تعهدی است که پس از امضای این قرارداد بر عهده مخترع گذاشته خواهد شد.
مخترع و پیمانکار میتوانند درباره جزئیات مربوط به ثبت اختراع و پرداخت حق الزحمه نیز با یکدیگر توافق کنند. بنابراین، منظور از تعهدات فرعی نمونه قرارداد ثبت اختراع در واقع همان جزئیاتی است که پیمانکار و مخترع درباره اجرای آنها با یکدیگر توافق کردهاند. طرفین این توافق نامه باید به تمام تعهداتی که در آن نوشته شده است، عمل کنند.
مخترع و پیمانکار در هنگام تنظیم و امضای متن قرارداد ثبت اختراع میتوانند متعهد به هر موضوع قانونی و مشروعی شوند که مخالف با نظم عمومی جامعه نباشد اما موضوع تعهدات طرفین این توافق نامه نباید مخالف با شرایط و ضوابط قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری باشد. هر یک از طرفین این توافق نامه که به تعهدات خودش عمل نکند و دلیل موجهی نیز نداشته باشد؛ باید خساراتی که به طرف دیگر وارد شده است را جبران کند.
به تضمین در اصطلاح عامیانه، وثیقه نیز میگویند. تضمین یک وجه نقد یا غیر نقد است که طرفین توافق نامه برای ضمانت حسن اجرای تعهدات، از یکدیگر میگیرند. باید به این نکته اشاره کنیم که تعیین تضمین در متن قرارداد ثبت اختراع الزامی نیست اما راهکار قانونی مناسبی برای ضمانت حسن اجرای تعهدات مشخص شده در قرارداد است.
قانون گذار مبلغ تضمین و شرایط دریافت آن را به اراده طرفین واگذار کرده است. بنابراین اگر مخترع و پیمانکار در خصوص اخذ تضمین با یکدیگر توافق کردند باید مبلغ و شرایط دریافت آن را نیز مشخص کنند. معمولاً، مخترع در راستای ضمانت حسن اجرای تعهدات پیمانکار از او تضمین میگیرد اما پیمانکار نیز میتواند نسبت به اخذ تضمین از مخترع اقدام کند. در اغلب موارد، طرفین توافق نامهها به وسیله اسناد تعهدآور بانکی از یکدیگر تضمین میگیرند. به اسناد مالی لازم الاجرایی مانند چک و سفته در اصطلاح، اسناد تعهد آور بانکی گفته میشود.
مدت این توافق نامه در واقع یک بازه زمانی محدود و مشخص است که برای ثبت اختراع در اداره مالکیت صنعتی و اخذ گواهینامه از آن در نظر گرفته میشود. قانون گذار، تعیین مدت توافق نامههای میان اشخاص را به اراده طرفین آنها واگذار کرده است. بنابراین، مخترع و پیمانکار باید مدت این توافق نامه را با توافق یکدیگر مشخص کنند. قانون گذار اجازه تمدید مدت توافق نامههای میان اشخاص را داده است. بنابراین، پیمانکار و مخترع با توافق یکدیگر میتوانند مدت این توافق نامه را تمدید کنند.
پیمانکار مطابق با مدتی که در این توافق نامه مشخص شده است باید کارهای مربوط به ثبت اختراع در اداره مالکیت صنعتی و اخذ گواهینامه از آن را انجام بدهد. اگر پیمانکار مطابق با مدتی که در این قرارداد مشخص شده است نسبت به ثبت اختراع و دریافت گواهینامه از اداره مالکیت صنعتی اقدام نکند باید خساراتی که به مخترع وارد شده است را جبران کند.
التزام یک لغت عربی و به معنای پایبند شدن به انجام یک کار یا تعهد است. در اصطلاح حقوق مدنی به مبلغی که در قرارداد به عنوان جریمه تعیین میشود، وجه التزام میگویند. به زبان سادهتر میتوان گفت با وجود شرط وجه التزام در قرارداد، اگر هر یک از طرفین توافق نامه به تعهدات خودش عمل نکرد باید مبلغ وجه التزام را به عنوان جریمه پرداخت کند. تعیین وجه التزام از شرایط صحت این توافق نامه نیست اما راهکار قانونی مناسبی برای تضمین تعهدات اصلی و فرعی مشخص شده در آن خواهد بود. عبارت «خسارت قراردادی» نیز، نام دیگری است که به معنای وجه التزام در بعضی قراردادها به کار میرود.
در نظر داشته باشید که به صورت کلی مبلغ و شرایط دریافت وجه التزام باید به وسیله توافق طرفین قرارداد مشخص شود. بنابراین اگر مخترع و پیمانکار در خصوص تعیین وجه التزام با یکدیگر به توافق برسند، باید مبلغ و شرایط دریافت آن را نیز مشخص کنند.
اگر تمایل دارید که به سرعت نسخهای از این قرارداد را در اختیار داشته باشید، پیشنهاد میکنیم که از خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی بهره ببرید. با استفاده از این خدمات، مسئولیت نوشتن و تنظیم توافق نامه مورد نظر شما به کارشناسان حقوقی و وکلای مجرب تیم رکلا سپرده میشود. همچنین این امکان را خواهید داشت که شروط و تعهدات خاصی که در نظر دارید را بیان کنید تا در قرارداد اختصاصی شما اعمال شوند. به این صورت، قراردادی تنظیم میشود که مختص به شرایط شما باشد. از طرف دیگر، اگر شما آن شخصی هستید که مسئولیت ثبت اختراع اشخاص دیگر را به عهده میگیرد، میتوانید قراردادی مختص به خود داشته باشید و در همکاریهای متعدد از آن بهره ببرید.
علاوه بر مساله نوشتن قرارداد، به خوبی میدانیم که سوالات حقوقی زیادی نیز در رابطه با آن پرسیده میشود. مسلم است که بهره مندی از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به شما این امکان را میدهد که سوالات خود را از متخصصان این حوزه بپرسید و در زمینهای که مدنظر دارید، راهنمایی شوید.