نمونه قرارداد آنلاین چیست؟ به همراه بررسی میزان اعتبار قانونی این قرارداد
در اصطلاح حقوقی به توافق الزام آور میان دو یا چند شخص که دارای آثاری حقوقی است، قرارداد می‌گویند. قراردادها، نقش قابل توجهی در انجام معاملات، نقل و انتقال مالکیت اموال، امور بازرگانی، کسب و کار و اشتغال دارند. همچنین، تنظیم قرارداد باعث کاهش احتمال بروز اختلاف میان اشخاص می‌شود. اهمیت و تاثیر غیر قابل انکار قراردادها در تنظیم روابط مالی و غیر مالی میان اشخاص باعث شده است که قانونگذار شرایط و ضوابط قانونی خاصی را بر آن‌ها حاکم کند. با این حال، قانونگذار جز در موارد خاص، انتخاب روش تنظیم قراردادها را به اراده و تصمیم طرفین آن‌ها واگذار کرده است. بنابراین، قراردادها می‌توانند به صورت کتبی، شفاهی، حضوری یا غیر حضوری تنظیم شوند. امروزه، رشد و توسعه ارتباطات و تجارت الکترونیکی باعث پیدایش نمونه قرارداد آنلاین شده است.
نمونه قرارداد آنلاین به قراردادی گفته می‌شود که طرفین آن به صورت غیر حضوری و از طریق سامانه‌های اینترنتی با یکدیگر توافق کنند.
تنظیم این قراردادها می‌تواند مزایای زیادی را به همراه داشته باشد. در عین حال باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که تنظیم و امضای غیر حضوری یک قرارداد می‌تواند باعث ایجاد مشکلات حقوقی متعددی برای طرفین آن شود. به همین دلیل، قراردادهای الکترونیک باید یکی از عرصه‌های قانونگذاری در جامعه باشند. ما در این مطلب تصمیم داریم که شرایط و اصول کلی حاکم بر توافق نامه‌های الکترونیک و آنلاین را بررسی کنیم.
قرارداد آنلاین چیست؟
در سال‌های اخیر، شاهد سرعت و پیشرفت چشمگیر فناوری و دیجیتال در عرصه‌های مختلف هستیم. رشد فناوری و فضای کار دیجیتال باعث آسان‌تر شدن ارتباطات میان انسان‌ها می‌شود. پیدایش و توسعه تجارت الکترونیک نیز مرهون رشد فناوری و دیجیتال است. رشد فناوری اطلاعات و رشد و توسعه تجارت الکترونیک مزایای زیادی را برای طرفین به همراه دارد و باعث ایجاد فرصت‌های تجاری و اقتصادی جدیدی در جامعه می‌شود. حذف واسطه‌ها، افزایش سرعت و کاهش هزینه مبادلات تجاری از جمله مزایای توافق نامه‌های الکترونیک هستند.
قراردادهای الکترونیکی و آنلاین به توافق نامه‌هایی گفته می‌شود که از طریق فضای اینترنت و فضای مجازی تنظیم، مطالعه و امضا خواهند شد. به عبارت دیگر، این قراردادها بر روی برگه کاغذ نوشته و امضا نمی‌شوند و متن قرارداد به صورت اینترنتی در اختیار طرفین قرار می‌گیرد.
به صورت خلاصه می‌توان گفت، نمونه قرارداد آنلاین در واقع، توافقی است که تعیین شرایط و تراضی و توافق میان طرفین آن از طریق داده پیام و به کمک رایانه یا سایر وسایل الکترونیکی انجام خواهد شد. توافق نامه‌های الکترونیکی در محیط‌های مختلفی مانند صفحه وب سایت، ایمیل و پست الکترونیک و حضور تصویری و مجازی در پیام رسان‌ها تنظیم می‌شوند. به همین دلیل می‌توان گفت که توافق نامه‌های الکترونیکی و آنلاین تفاوت چندانی با سایر قراردادها ندارند. تنها تفاوت توافق نامه‌های الکترونیکی با سایر قراردادها در نحوه تنظیم و امضای آن‌ها است.
نکته: داده پیام به هر اطلاعاتی گفته می‌شود که به واسطه فناوری‌های جدید، تولید، ارسال، دریافت، پردازش و ذخیره خواهند شد.
قراردادهای غیر حضوری در قانون تجارت الکترونیک
لازمه تحقق یک قرارداد ، قصد و اراده طرفین است. در قراردادهایی که به صورت الکترونیک تنظیم می‌شوند نیز قصد و اراده طرفین وجود دارد. بنابراین می‌توان گفت که قراردادهای الکترونیک در نظام قانونی ایران، مورد پذیرش قرار گرفته و قانون تجارت الکترونیک (مصوب 1382) نیز در این راستا به تصویب رسیده است. بنابراین این قانون تا حدودی می‌تواند در رفع ابهامات و اشکالات توافق نامه‌های الکترونیک موثر باشد.
در این قانون به توافق نامه‌های الکترونیک، عقد از راه دور گفته می‌شود. مطابق با بند ص ماده 2 این قانون، عقد از راه دور به معنای توافق تامین کننده و مصرف کننده در خصوص خرید و فروش کالاها و خدمات عرضه شده است.
روش‌های مختلف تنظیم قرارداد آنلاین
برای تنظیم قرارداد آنلاین روش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه، هر یک از آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
- استفاده از صفات وب سایت‌ها: یکی از مهمترین روش‌های تنظیم توافق نامه‌های الکترونیکی، استفاده از صفحات وب سایت‌ها است. در برخی از وب سایت‌ها، خدمات و کالاهای مختلفی برای فروش آنلاین عرضه می‌شوند. قراردادی که مشتریان وب سایت به منظور خریداری کالای مورد نظر خودشان امضا می‌کنند، یک نمونه قرارداد فروش آنلاین است.
- استفاده از پست الکترونیک (ایمیل): استفاده از پست الکترونیک یا ایمیل، یکی دیگر از روش‌های تنظیم توافق‌نامه‌های آنلاین و الکترونیک به حساب می‌آید.
نکته: توافق نامه‌ای که با استفاده از پست الکترونیک تنظیم و امضا شده باشد، جزء قراردادهای مکاتبه‌ای است.
بندهای مهم در نمونه قرارداد فروش آنلاین
قرارداد تنظیم شده برای خرید و فروش آنلاین نیز مانند توافق نامه‌های حضوری دارای موضوعات مختلف و متنوعی است. در اغلب موارد، توافق نامه‌های الکترونیک به منظور فروش کالا و خدمات تنظیم می‌شوند.
موضوع قرارداد، مدت قرارداد، مبلغ قرارداد، مشخصات طرفین قرارداد ، حل و فصل اختلافات، فورس ماژور، تعهدات طرفین و شرایط فسخ از جمله موضوعاتی هستند که بهتر است در توافق نامه‌های الکترونیکی نیز در خصوص آن‌ها تعیین تکلیف شود. تایید و امضای مفاد مندرج در توافق نامه‌ها الکترونیکی، به واسطه تیک زدن قسمت مربوطه انجام می‌شود. همچنین باید به این نکته توجه داشته باشیم که امضای توافق نامه‌های الکترونیکی باعث ایجاد تعهداتی برای طرفین آن‌ها خواهد شد. بنابراین، طرفین یک قرارداد الکترونیک در هنگام تنظیم این توافق نامه می‌توانند ضمانت اجرای نقض تعهدات را نیز مشخص کرده باشند. همچنین، طرفین این توافق نامه‌ها برای تعیین ضمانت اجرای نقض تعهدات مندرج در آن‌ها می‌توانند به محاکم قضایی نیز مراجعه کنند.
شرایط صحت نمونه قرارداد آنلاین
باید به این نکته توجه داشت باشیم که اصل بر صحت قرارداد و لازم الاجرا بودن توافق نامه‌های الکترونیکی است. بنابراین می‌توان گفت، تمام قراردادهایی که به صورت غیر حضوری و آنلاین تنظیم می‌شوند نیز معتبر و دارای آثار قانونی هستند مگر در صوتی که بطلان آن‌ها با استناد به دلایل قانونی برای ما به اثبات رسیده باشد.
نمونه قرارداد آموزش آنلاین
به ارائه آموزش از راه دور و با استفاده از اینترنت و وسایل الکترونیکی، آموزش آنلاین می‌گویند. قراردادی که به منظور ارائه آموزش آنلاین تنظیم شده، ممکن است که مکاتبه‌ای یا الکترونیکی باشد. این قرارداد در صورتی مکاتبه‌ای است که ابتدا توسط یکی از طرفین امضا و سپس برای طرف دیگر پست شود.
نکته: بهتر است که نمونه قرارداد آموزش آنلاین به صورت مکاتبه‌ای تنظیم شود و از تنظیم الکترونیکی آن خودداری کنیم.
حل و فصل اختلافات ناشی از نمونه قرارداد آنلاین
قراردادی که به صورت غیر حضوری و با استفاده از وسایل الکترونیکی تنظیم شده نیز یک توافق نامه معتبر و الزام آور است. بنابراین، طرفین این قراردادها باید به تعهدات ناشی از امضا و ایجاد آن‌ها عمل کنند. در صورتی که طرفین این قرارداد درباره اجرای مفاد آن با یکدیگر اختلاف پیدا کردند و موفق به حل و فصل مسالمت آمیز این اختلافات نشدند، می‌توانند به مراجع قضایی مراجعه کنند. رسیدگی به اختلافات حقوقی میان طرفین نمونه قرارداد آنلاین در صلاحیت دادگاه حقوقی است.
رسیدگی به شکایات کیفری میان طرفین توافق نامه‌های الکترونیک نیز در صلاحیت دادگاه کیفری 2 و دادسرای مرتبط با آن است. برای مثال، اگر یکی از طرفین این قرارداد مدعی باشد که طرف دیگری از او سوء استفاده و کلاهبرداری کرده است باید برای طرح شکایت به دادسرا مراجعه کند.
جایگاه توافق نامه‌های غیر حضوری در نظام قانونی
در سال‌های اخیر و به ویژه پس از شیوع اپیدمی کرونا، قراردادهای آنلاین با کاربرد و رواج زیادی روبه رو شدند. به همین دلیل، بهتر است که قانونگذار، شرایط و ضوابط حاکم بر این قراردادها را با دقت و شفافیت بیشتری مشخص کند.
لازم به ذکر است که در نظام قانونی کشور ما قوانین و مقررات حاکم بر توافق نامه‌های آنلاین چندان کامل و دقیق نیست. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که اشخاص برای تنظیم توافق نامه‌های غیر حضوری خودشان از پست سنتی (پست غیر الکترونیک) استفاده کنند. یعنی بهتر است که یکی از طرفین، توافق نامه را امضا و سپس برای طرف دیگر پست کند.
خدمات گروه حقوقی رکلا
گروه حقوقی رکلا، با هدف ایجاد امکان دسترسی آسان تمام اقشار به خدمات حقوقی، فعالیت‌ها و خدمات خود را به حوزه قراردادها و ارائه مشاوره حقوقی اختصاص داده است. خدمات تنظیم قرارداد و مشاوره حقوقی تلفنی، از جمله خدمات ارائه شده توسط گروه حقوقی رکلا هستند.
شما می‌توانید برای تهیه قراردادی که در نظر دارید، از شرایط تنظیم قرارداد اختصاصی استفاده کنید. برای این منظور لازم است که روی لینک بزنید و درخواستتان را ثبت کنید. علاوه براین، خدمات مشاوره حقوقی تلفنی نیز از دیگر خدماتی است که با ثبت درخواست می‌توانید از آن بهره ببرید.
