آشنایی با انواع سند رسمی ملک و چگونگی فرآیند استعلام آن

به هر نوشته معتبر و قابل استنادی که دارای مهر و امضا باشد، سند یا قرارداد گفته می‌شود. اسناد به دو دسته سند رسمی و غیر رسمی قابل تقسیم هستند. اسناد رسمی توسط مراجع صلاحیت دار قانونی تنظیم می‌شوند و به همین دلیل از ارزش و اعتبار زیادی برخوردار هستند. به همین دلیل، نقل و انتقال مالکیت برخی از اموال در صورتی معتبر و قابل استناد است که به واسطه تنظیم و صدور اسناد رسمی انجام شده باشد. املاک و مستغلات از جمله اموالی هستند که نقل و انتقال مالکیت آن‌ها باید به واسطه تنظیم و صدور اسناد رسمی انجام شود. همچنین شخصی در نزد مراجع قانونی و قضایی به عنوان مالک اصلی املاک و مستغلات شناخته می‌شود که نام او در اسناد رسمی آن‌ها (املاک و مستغلات) نوشته شده باشد. بنابراین، منظور از سند رسمی ملک ، سندی معتبر و قانونی است که توسط مراجع قانونی برای ملک صادر می‌شود.

اسناد رسمی که برای املاک صادر می‌شوند، انواع مختلفی دارند و به اشکال متعددی صادر خواهند شد. در ادامه این نوشته با شرایط و انواع اسناد رسمی که برای املاک صادر می‌شوند و همچنین، آثار حقوقی آن‌ها آشنا می‌شویم.

سند رسمی ملک چیست؟

ادله اثبات دعوا به دلایلی گفته می‌شوند که اشخاص با استناد به آن‌ها می‌توانند دعاوی و ادعای خودشان را اثبات، یا دعاوی و ادعاهای مطروحه از سوی اشخاص دیگر را انکار کنند. اسناد به دو نوع رسمی و غیر رسمی تقسیم می‌شوند. اسنادی رسمی هستند که توسط مراجع قانونی صلاحیت دار تنظیم و صادر شده باشند. به همین دلیل، اسناد رسمی در مقایسه با اسناد غیر رسمی، ارزش و اعتبار قانونی بیشتری دارند. دفاتر اسناد رسمی، اداره ثبت اسناد و املاک و سایر مامورین صلاحیت دار قانونی، تنها مراجع قانونی هستند که اسناد صادره از سوی آن‌ها، رسمی است. به عبارت دیگر، اصل بر رسمی و معتبر بودن اسنادی است که توسط مراجع فوق الذکر صادر می‌شوند.

سند رسمی ملک توسط دفاتر اسناد رسمی و اداره ثبت اسناد و املاک صادر می‌شوند. این سند نشان دهنده جزئیات ملک و همچنین مشخصات مالک آن است. به عبارت دیگر، صاحب این سند با استناد به آن می‌تواند مالکیت خود را به اثبات برساند.

مطابق با ماده 22 قانون ثبت، معامله املاک و مستغلات باید به واسطه سند رسمی انجام شده باشند. به عبارت دیگر، مالکیت جدید خریدار باید در سند رسمی ملک مورد معامله قید شود تا حق مالکیت او در نزد مراجع قانونی و قضایی دارای اعتبار باشد.

انواع سند رسمی ملک

سند ملکی به سندی رسمی گفته می‌شود که اوصاف و ویژگی‌های یک ملک در آن قید شده است. این اسناد بر حسب شرایط و ویژگی‌های ظاهری و حقوقی آن‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه، انواع سند رسمی ملک را بررسی می‌کنیم.

سند شش دانگ، یک سند رسمی ملک

اسناد شش دانگ از مهمترین انواع سند رسمی ملک هستند. منظور از شش دانگ در واقع شش جهت شمال، جنوب، شرق، غرب، بالا و پایین است. به همین دلیل، این سند نشان دهنده مالکیت تمام و کمال دارنده آن نسبت به عرصه و عیان ملک است. به عبارت دیگر، مالکیت همه ملک، متعلق به دارنده سند شش دانگ است و کس دیگری با او شریک نیست. همچنین، معمولا املاکی که دارای سند شش دانگ هستند نسبت به سایر املاک، مشکلات حقوقی و قانونی کمتری دارند.

سند منگوله دار چگونه سندی است؟

اسناد منگوله دار نیز از دیگر انواع سند رسمی ملک هستند. نام اسناد منگوله دار برگرفته از شکل ظاهری این اسناد است زیرا یک منگوله از آن‌ها آویخته می‌شود. این اسناد، به صورت دفترچه‌ای و از سوی اداره ثبت اسناد و املاک صادر می‌شوند. همچنین اسناد منگوله دار دارای نخ و تکه سرب پلمپ شده هستند. پلمپ این اسناد در واقع صحت آن‌ها را تایید می‌کند. جزئیات و اطلاعات ثبتی ملک و همچنین مشخصات مالک آن به صورت دست نویس در اسناد منگوله دار نوشته می‌شود. در هنگام نقل و انتقال مالکیت ملک نیز باید مشخصات مالک جدید در این اسناد قید شود.

سند رسمی ملک غیر مفروز

ملک غیر مفروز به ملکی گفته می‌شود که مالکیت آن متعلق به دو یا چند شریک بوده و میان آن‌ها تقسیم نشده است. به عبارت دیگر، محدوده مالکیت هر یک از شرکا در ملک غیر مفروز، مشخص نمی‌شود. در اصطلاح به املاک غیر مفروز، املاک شریکی نیز گفته می‌شود. در این حالت، برای هر یک از شرکا سند مشاعی جداگانه‌ای صادر می‌شود. برای مثال، مالکیت سه دانگ یک خانه متعلق به یک بردار و سه دانگ دیگر آن نیز متعلق به برادر دیگر است. در این مثال، برای هر یک از دو برادر سند جداگانه‌ای صادر می‌شود که در اصطلاح به آن سند سه دانگ می‌گویند.

سند مفروز یعنی چه؟

سند مفروز به سندی گفته می‌شود که پس از تقسیم املاک اشتراکی صادر خواهد شد. به عبارت دیگر هر یک از شرکا می‌تواند سهم خودش را از حالت اشتراکی خارج کند. در این حالت، پس از تقسیم ملک اشتراکی برای هر یک از شرکا سند مفروز صادر می‌شود.

سند تک برگ چه شرایطی دارد؟

اسناد تک برگ از سال 1390 جایگزین اسناد قدیمی شده‌اند. این اسناد در یک برگه و به صورت کامپیوتری صادر می‌شوند و دارای هولوگرام هستند. این اسناد در هنگام نقل و انتقال ملک باطل می‌شوند و سند جدیدی به نام مالک جدید صادر خواهد شد. اسناد تک برگ نسبت به اسناد قدیمی و دفترچه‌ای مزایای زیادی دارند. این اسناد خوانا هستند؛ زیرا بدون دخالت دست تنظیم می‌شوند. کاهش احتمال جعل و همچنین، تعیین مختصات و اطلاعات ثبتی ملک، از دیگر مزایای اسناد تک برگ هستند.

نحوه استعلام سند رسمی ملک

استعلام سند رسمی ملک باعث مشخص شدن وضعیت حقوقی املاک می‌شود. سازمان ثبت اسناد املاک یکی از قدیمی‌ترین ارگان‌های دولتی است که نقش مستمری در استقرار و تثبیت مالکیت املاک و مستغلات دارد. برای استعلام سند رسمی ملک می‌توانیم به صورت حضوری یا از طریق سامانه ثبت اسناد و املاک کشور اقدام کنیم. مطابق با قوانین سازمان ثبت، شخصی می‌تواند از ملک استعلام بگیرد که مالک قانونی آن باشد.

رسیدگی به دعاوی ناشی از سند رسمی ملک در صلاحیت کدام مراجع قضایی است؟

دعاوی ناشی از تنظیم و اجرای این سند باید از طریق مراجع قضایی و مطابق با شرایط و تشریفات قانونی پیگیری شوند. در ابتدا باید بگوییم که دعوی مربوط به تنظیم سند رسمی ملک از دعاوی حقوقی محسوب می‌شوند و رسیدگی به آن‌ها نیز در صلاحیت دادگاه‌های حقوقی است. همچنین، این دعوی باید با توجه به تشریفات و ضوابط قانون آیین دارسی مدنی مطرح شوند. برای مثال، دادگاه حقوقی در صورتی به این دعاوی رسیدگی می‌کنند که در قالب تنظیم دادخواست و همراه با پرداخت هزینه دادرسی مطرح شده باشند.

ملک، یک مال غیر قابل نقل و انتقال محسوب می‌شود. بنابراین، رسیدگی به دعاوی ناشی از تنظیم این سند در صلاحیت دادگاه حقوقی محل استقرار املاک و مستغلات است.

دادگاه محل اقامت خوانده نیز صلاحیت رسیدگی به دعاوی ناشی از تنظیم و اجرای سند رسمی را دارد. منظور از خوانده نیز شخصی است که در دادگاه حقوقی بر علیه او طرح دعوا می‌شود.

نکاتی مهم و قابل توجه درباره تنظیم سند رسمی انتقال مالکیت

مبایعه نامه و قولنامه اسنادی غیر رسمی هستند که به منظور ثبت توافقات میان خریدار و فروشنده تنظیم می‌شوند. طرفین معامله در هنگام تنظیم و امضای مبایعه نامه باید تاریخ مشخصی را برای مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و تنظیم سند انتقال مالکیت تعیین کنند.

برای تنظیم اختصاصی قولنامه یا مبایعه نامه‌ای که در آن شرایط کامل و مضبوطی برای نقل و انتقال رسمی مالکیت املاک و مستغلات تعیین شده است، می‌توانید از خدمات تنظیم قرارداد رکلا استفاده کنید.

سوالات خود در زمینه شرایط و تشریفات قانونی صدور سند رسمی انتقال مالکیت را نیز می‌توانید با کارشناسان حقوقی ما در بخش خدمات مشاوره حقوقی تلفنی رکلا مطرح کنید.