ماهیت شغل مهندس مکانیک و مسئولیت‌ها و توانمندی‌های لازم برای آن
یک مهندس مکانیک از جمله شاغلین در انواع گرایش‌های مکانیک است که با بهره گیری از تخصص، مهارت و دانش خود به طراحی، ساخت، آزمایش، تحلیل و ارزیابی سیستم‌های مکانیکی می‌پردازد. مهندسان مکانیک به واسطه اهمیت شغل خود در بسیاری از صنایع کشور فعالیت دارند. پیرو این مطالب در مقاله حاضر، به صورت کاملا تخصصی، شرح وظایف یک مهندس مکانیک و همچنین توانمندی‌ها، بازار کار، درآمد، دستاورد‌ها و همچنین ماهیت شغلی این حرفه را تحلیل و بررسی کرده‌ایم.
شاغلین این حوزه کاری، فعالیت خود را در چهارچوب دو نوع قرارداد استخدام و قرارداد پیمانکاری آغاز می‌کنند. با توجه به نوع رابطه کاری و شرایط هر پروژه، یکی از این قراردادها برای همکاری مهندس با کارفرما مناسب خواهد بود. برای آشنایی بیشتر با ماهیت و چهارچوب قانونی این قراردادها، پیشنهاد می‌کنیم مقالات مرتبط با آن‌ها را در مجله حقوقی رکلا مطالعه کنید.
ماهیت شغل مهندس مکانیک
مهندسی مکانیک با بهره گیری از علم فیزیک و ریاضی به بررسی و چگونگی حرکت ابزار آلات و همچنین میزان نیروی وارد شده بر آن‌ها می‌پردازد. در حقیقت می‌توان گفت مهندسی مکانیک متناسب با شرایط اقتصادی و با استفاده از شیوه‌های عملی و تئوری، زمینه مناسب را برای کاربرد علم مکانیک فراهم می‌کند. بنابراین شخصی که تحت عنوان مهندس یا کارشناس مکانیک فعالیت خواهد کرد، در واقع با رعایت اصول و فنون مربوطه و همچنین با به کارگیری مواد متنوع، مسئولیت طراحی، ساخت، آزمایش و کنترل سیستم‌ها و قطعات ماشین آلات را بر عهده می‌گیرد. در ادامه به صورت جزئی‌تر وظایف مهندسی مکانیک را بررسی می‌کنیم.
توانمندی‌های مورد نیاز مهندس مکانیک
فارغ التحصیلان رشته مکانیک با توجه به شاخه و گرایشی که انتخاب می‌کنند، فارغ از دانش و تخصص‌های فنی مورد نیاز این رشته، باید از ویژگی‌هایی نیز برخوردار باشند که در ادامه توضیح خواهیم داد:
- تسلط به زبان انگلیسی؛
- دارای قوه تجسم و تصویر سازی بالا؛
- خلاق در طراحی و تدوین برنامه‌ها و همچنین راهکارهای قابل استفاده؛
- توانایی برقرار کردن ارتباطات اجتماعی موثر؛
- مهارت در تحلیل و ارزیابی مسائل و محاسبات؛
- دارای درک و شناخت کافی از دانش ریاضی؛
- ریسک پذیر و در عین حال متعهد؛
- توانایی لازم در مدیریت موقعیت‌های بحرانی؛
- آشنایی به نکات و اطلاعات مربوط به سیالات و انتقال حرارت؛
- شناخت کافی از استانداردها و کدهای مورد نیاز، تئوری مکانیک مخازن؛
- آشنایی با نحوه نقشه گیری و مدل سازی‌های لازم برای ساخت؛
- شناخت استانداردها و محدویت‌های محلی و تعیین شده؛
- برخوردار بودن از روحیه منعطف جهت کار در هر محیط و شرایط؛
- قادر به تجزیه و تحلیل مشکلات و مسائل فنی.
ویژگی‌های شخصی لازم برای انتخاب این رشته
رشته مهندسی مکانیک دارای دروس و مباحث فنی و نسبتا دشواری است که درک و شناخت عمیق آن‌ها تا حدود زیادی به میزان علاقمندی و اشتیاق فرد برای فراگیری این دانش‌ها بستگی دارد. از این رو می‌توان گفت یکی از عوامل اصلی موفقیت در این شغل در وهله اول، علاقه به دروس مربوط به آن است. در ادامه برخورداری از هوش و قدرت تجسمی بالا در زمینه‌هایی همچون تغییر طول، سرعت، دما، انرژی، حرارت، محاسبات گشتاور، نیرو و غیره نیز از اهمیت زیادی برخوردار هستند.
علاقه و اشتیاق در افرادی که قصد دارند به عنوان کارشناس مکانیک فعالیت کنند، به عنوان یک نیروی محرکه بسیار قوی و تاثیر گذار عمل می‌کند و در واقع، باعث می‌شود که آن‌ها دانش‌های مورد نیاز را با سرعت بیشتری کسب کنند و به سرعت وارد بازار کار شوند. این مساله همچنین باعث می‌شود که مهندسان مکانیک بتوانند نقشه‌های منحصر به فردی را در حوزه ساخت ماشین آلات و سایر سیستم‌های مکانیکی طراحی کنند.
کاربردی‌ترین دستاوردهای رشته مهندس مکانیک
بهره بردن از رشته مهندسی مکانیک در تمام دنیا نتایج و بازدهی‌های مطلوب و منحصر به فردی داشته است که در این مقاله جهت شناخت بیشتر از این فرصت شغلی به برخی از مهمترین دستاوردهای آن اشاره خواهیم کرد:
- محاسبه و تحلیل‌های فنی و کاربردی در زمینه‌های مختلف؛
- تولید و ساخت کلیه ماشین آلات و سیستم‌های مکانیکی؛
- شبیه سازی و مدل سازی نرم افزاری و تجربی در حوزه‌های متنوع؛
- طراحی روش‌ها و نقشه‌های موثر و کارآمد در زمینه ساخت؛
- تدوین راهکارهای بهینه و مطلوب برای تولید تجهیزات مورد نیاز.
نقش مهندس مکانیک در طراحی و ساخت ماشین آلات
از جمله مهمترین سیستم‌ها و ماشین آلاتی که که غالبا به واسطه مهندسان مکانیک ساخته می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سیستم‌ها و دستگاه‌های مکانیکی و کنترلی کارخانه‌ها و پالایشگاه‌ها؛
- تاسیسات و دستگاه‌های مورد استفاده در تصفیه و انتقال آب؛
- تاسیسات گرمایی و حرارتی آسانسورها و ساختمان‌ها؛
- ماشین آلات حمل و نقل و بازیافت؛
- طراحی و ساخت سیستم‌های مکانیکی و تولیدی؛
- تجهیزات دفاعی و جنگی نظیر تفنگ، زیر دریایی، موشک و غیره؛
- امکانات پزشکی و انواع لوازم خانگی؛
- تجهیزات مکانیکی نیروگاه‌های مختلف.
صنایع و حوزه‌های شغلی برای فعالیت یک مهندس مکانیک
مهندسین مکانیک بر اساس دانش و تخصص خود می‌توانند در صنایع مختلف وارد شوند و در سمت‌هایی همچون طراح، مسئول کنترل کیفی، ناظر و سمت‌های شغلی مرتبط دیگر فعالیت کنند. در ادامه به چند حوزه مهم کاری برای این مهندسان اشاره می‌کنیم:
- در پروژه‌های مربوط به حوزه دفاعی نظیر طراحی و ارزیابی بخش‌های ارتعاشاتی، جامداتی، سیالاتی و انتقال‌های حرارتی؛
- طراحی و تولید تجهیزاتی نظیر ماهواره، موشک، پهپاد و غیره؛
- سازمان‌های مربوط به سیستم‌های تصفیه و انتقال آب و تهویههای مطبوع؛
- طراحی، تهیه، تولید و ساخت انواع قطعات کارخانه‌های مختلف متناسب با نیازها و تولیدات آن‌ها؛
- فعالیت در سمت مشاور فنی برخی از شرکت‌های بیمه‌ای، سرمایه گذاری، بین المللی و بانک‌ها؛
- صنایع نفت، پتروشیمی، گاز، نیروگاه‌ها؛
- فعالیت در سازمان‌های رباتیک و ساخت مکانیزم‌های متنوع و کاربردی.
ابزار آلات مورد نیاز یک مهندس مکانیک چه چیزهایی هستند؟
مهندسین مکانیک معمولا برای طراحی و ساخت برنامه‌ها و ایده‌های خود از دستگاه‌ها، ماشین آلات و ابزارهای خاصی استفاده می‌کنند که برای شناخت بهتر از این حرفه برخی از مهمترین آن‌ها را در زیر ارائه کرده‌ایم:
- توربین‌های بخار و گاز؛
- موتور‌های احتراق داخلی؛
- دستگاه‌های مربوطه برای مصرف برق؛
- ژنراتورهای الکتریکی؛
- سیستم‌ها و دستگاه‌های مخصوص جا به جا کردن مواد مانند دستگاه‌های نقاله و انتقال خودکار؛
- ابزار آلاتی همچون آسانسور و پله‌های برقی؛
- امکانات صنعتی نظیر ربات‌های مورد نیاز در بخش تولید؛
- ماشین آلات مخصوص و متناسب با تولیدات مربوطه.
شرح وظایف یک مهندس مکانیک
شغل مهندسی مکانیک یکی از مشاغل محبوب در تمام دنیا است. این رشته در سایر رشته‌های مهندسی نیز کاربرد و اهمیت دارد. از این رو شرح وظایف یک مهندس مکانیک شامل موارد متعدد و گوناگونی می‌شود که در ادامه به صورت اجمالی آن را ارائه خواهیم کرد.
مسئولیت‌های کارشناسان مکانیک را می‌توان به طور کلی، مواردی مانند طراحی و ساخت ماشین آلات و دستگاه‌های مورد نیاز در بخش‌های تولیدی، طراحی و تولید وسایل نقلیه نظیر اتوبوس، هواپیما، قطار، دیگ‌های بخار، سیستم‌های لوله‌کشی، مخزن‌های درون سوز و تحت فشار برشمرد.
از دیگر مسئولیت‌های فعالان در این حرفه
- تجزیه و تحلیل ارتعاشات مکانیکی و سیستم‌های انتقال نیرو؛
- ارزیابی و آزمایش قطعات جهت مطمئن شدن از سلامتی و ایمنی آن‌ها؛
- بازرسی و بررسی نحوه عملکرد دستگاه‌ها و در صورت نیاز برطرف کردن عیوب و نواقص موجود؛
- تحلیل و بررسی روش‌های ریخته‌گری، عملیات حرارتی؛
- طراحی و ساخت سیستم‌های اندازه گیری و روش‌های جوشکاری مناسب؛
- ارائه طرح کاربردی در جهت فرآیند شکل دهی ماشین‌های سنتی و مدرن؛
- انجام آزمایشات لازم جهت اطمینان یافتن از فناوری‌های نانو و میزان امنیت و کیفیت عملکرد دستگاه‌ها.
وظایف مهندس مکانیک در کارخانه
اگرچه نحوه کار اصلی مهندسان مکانیک طراحی، آزمایش و ساخت دستگاه‌ها و سیستم‌های مکانیکی است اما با این حال متناسب با تولیدات کارخانه مربوطه ممکن است مسئولیت‌های آن‌ها نیز اندکی متفاوت باشد. با این وجود، به صورت خلاصه و کلی وظایف مهندس مکانیک در کارخانه شامل موارد زیر می‌شود:
- بررسی و ارزیابی مشکلات و مسائل کارخانه مربوطه و متناسب با آن‌ها بهره گیری از دستگاه‌های ترمودینامیکی مناسب؛
- طراحی ماشین‌های کاربردی و کارآمد بر اساس نیازهای کارخانه مورد نظر؛
- بهره گیری از طرح‌ها و نقشه‌های موجود جهت ساخت نمونه‌های اولیه؛
- انجام آزمایشات مداوم و مستمر جهت دریافت نتیجه مطلوب و ایده آل؛
- نظارت دقیق بر نحوه کارکرد دستگاه‌های ترمودینامیکی از ابتدا تا انتهای فعالیت نیز از دیگر وظایف مهندس مکانیک در کارخانه شناخته می‌شود..
درآمد و بازار کار مهندس مکانیک چگونه است؟
بازار کار شاغلین این حوزه با توجه به اهمیت و کارایی این حرفه بسیار قابل قبول است و می‌توان گفت که این رشته بازار کار خوبی دارد. با این وجود یکی از عوامل مهمی که باعث می‌شود فعالین این حرفه از موقعیت شغلی ایده آلی بهره مند شوند این است که علاوه بر دانش تخصصی از توانایی و مهارت‌های فردی و اجتماعی متناسبی نیز برخوردار باشند. در حقیقت، این نحوه ارتباط و همچنین قابلیت‌های تجربی و عملی است که باعث می‌شود یک کارشناس مکانیک نسبت به سایر همکاران خود فرصت‌های شغلی بهتری داشته باشد.
میزان حقوق مهندسین مکانیک نیز با توجه به شرایط و محیط کاری که در آن اشتغال دارند، می‌تواند متفاوت باشد و در واقع به واسطه توافق میان طرفین قرارداد معین می‌شود زیرا به طور حتم، مبلغی که برای کار این متخصصان پرداخت می‌شود، مازاد بر حقوق پایه اداره کار خواهد بود.
در پایان خوب است بدانید
رشته مهندسی مکانیک از جمله رشته‌های مهم و ضروری محسوب می‌شود که شناخت و درک مباحث آن نیازمند سال‌ها تلاش و یادگیری مهارت‌های تخصصی در حوزه مربوطه است. با این حال، شاغلین فارغ از کسب دانش تخصصی، باید از تجارب و اطلاعات موجود در این حرفه نیز به حد لزوم بهره مند شوند تا بتوانند با علم روز دانش و مهارت‌های خود را به کار گیرند. همچنین افزایش آگاهی در مورد مسائل حقوقی این حرفه برای کلیه فعالین این حوزه اعم از کارفرما و کارپذیر بسیار مهم و ضروری است.
به همین جهت، پیشنهاد می‌کنیم برای دریافت خدمات حقوقی همچون مشاوره تلفنی حقوقی و تنظیم قرارداد اختصاصی از خدمات تیم رکلا استفاده کنید. همچنین اگر درباره مطالب این مقاله اظهار نظر یا پرسشی دارید، این امکان برای شما فراهم است که آن‌ها را در بخش نظرات برای ما ثبت کنید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن پاسخگوی شما عزیزان باشیم.
قرارداد کارمند
مهندس متخصص را با استفاده از این قرارداد، استخدام کنید. برای تهیه سریع قرارداد کارمند، اینجا بزنید.
