مرخصی زایمان ایران ، از موارد قابل توجهی محسوب میشود که در قانون مورد پیش بینی قرار گرفته است. این تسهیلات به کارپذیران خانم تعلق میگیرد و شرایط حاکم بر آن در قانون کار و قانون تامین اجتماعی تعیین و تکلیف میشود. تسهیلات مزبور، برای حمایت از کارپذیران زن در مدت بارداری و زمانی پس از زایمان خواهد بود.
بنابراین به موجب تسهیلات بارداری، کارپذیر قادر خواهد بود که قبل از زایمان و نیز پس از آن از مرخصی بهره مند شود. مرخصی بارداری، یکی از مسائل مهمی است که باید از سوی کارفرمایان مورد توجه قرار گیرد. به همین ترتیب در این مقاله تلاش داریم نکات لازم در خصوص چنین تسهیلاتی را بیان کنیم تا هم کارپذیران و هم کارفرمایان از شرایط قانونی آن مطلع شوند. علاوه بر آن، در مقاله حاضر شرایط حاکم بر مرخصی زایمان برای پدران طبق قانون کار بیان خواهد شد.
در نظر داشته باشید که کلیه شرایط مطرح شده در این مقاله، تنها در خصوص کارپذیران شاغل تحت قانون کار قابل اجرا خواهد بود. یعنی تمام اشخاصی که به واسطه قرارداد کار مکتوب یا شفاهی مشغول به کار هستند.
باید به این نکته نیز اشاره کنیم که این نوع از مرخصی، در واقع جزء مزایای قانون کار محسوب میشود که درباره آن، در یک مقاله مجزا توضیح دادهایم. پیشنهاد میکنیم با زدن روی لینک، آن مقاله را مطالعه کنید.
همانطور که بیان شد، مرخصی بارداری یکی از تسهیلاتی است که به موجب قانون به زنان شاغل تعلق میگیرد. به این صورت که کارپذیر شاغل میتواند به دلیل بارداری، مدتی را استراحت کند. در طول مدت مرخصی، کارپذیر مستحق دریافت حقوق خواهد بود اما باید اشاره داشت که کارپذیر حقوق و مزایای خود را از کارفرما دریافت نخواهند کرد. بلکه تمامی دریافتیهای کارپذیر از سوی سازمان تامین اجتماعی واریز خواهد شد. علاوه بر آن، این مبالغ تحت عنوان کمک هزینه بارداری تلقی میشوند. در این زمینه ماده 76 قانون کار نیز تاکید میورزد که حقوق ایام مرخصی بارداری، بر اساس شرایط مقرر در قانون تامین اجتماعی پرداخت خواهد شد.
ممکن است این سوال طرح شود که تکلیف مرخصیهای بارداری به چه نحو خواهد بود؟ آیا این تسهیلات به عنوان سابقه استخدامی کارپذیر باردار محسوب میشود؟ در پاسخ باید بیان کرد در طول بازه زمانی بهره مندی زنان شاغل از تسهیلات بارداری، برای آنها حق بیمه رد میشود و به همین ترتیب، بازه زمانی مرخصی نیز به عنوان سابقه کاری آنها محسوب خواهد شد.
در این زمینه نیز ماده 76 قانون کار بیان میدارد که پس از اتمام دوره مرخصی بارداری، کارپذیر زن به کار سابق خود باز میگردد و این مدت با تایید سازمان تامین اجتماعی، به عنوان سوابق او تلقی میشود. به همین دلیل، در خصوص این مساله، دغدغهای برای کارپذیر زن وجود نخواهد داشت. علاوه بر آن، این امکان وجود دارد که به دستمزد کارپذیر زن، عیدی و پاداش نیز تعلق بگیرد.
بازه زمانی تسهیلات بارداری زنان شاغل، یکی از موارد قابل بحث است زیرا در این خصوص، چالشهای زیادی در قانون یافت میشود. به این صورت که در ابتدا، بازه زمانی این تسهیلات برای زنان شاغل، به مدت 6 ماه بود اما پس از تصویب قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده در سال 1392، بحث افزایش بازه زمانی مرخصی بارداری مطرح شد. به این صورت که مطابق با قانون اخیر، این مجوز به دولت اعطا شد که مدت تسهیلات مورد نظر را از 6 ماه به 9 ماه افزایش دهد.
مسئلهای که در این زمینه وجود داشت، عدم حمایت سازمان تامین اجتماعی از 9 ماه تسهیلات زایمان بود زیرا بر اساس رویه سازمان تامین اجتماعی، این سازمان تنها همان 6 ماه مرخصی را برای زنان شاغل باردار در نظر میگرفت. متعاقب آن، اگر دیوان عدالت اداری اعتراضی را در این خصوص مطرح میکرد، سازمان تامین اجتماعی مدت تسهیلات را به 9 ماه افزایش میداد. در سال 1389، پس از تصویب رای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، سازمان تامین اجتماعی ملزم به این شد که مرخصی بارداری را برای تمامی زنان شاغل، 9 ماه در نظر بگیرد.
البته حتی پس از این تصمیم دیوان عدالت اداری، سازمان تامین اجتماعی به نحو مقرر رفتار نکرد. به این صورت که متقاضیان استفاده از 9 ماه تسهیلات بارداری نیز باید از طریق شکایت به دیوان عدالت اداری، اقدامات لازم را انجام میدادند. در سال 1400، هیئت دولت، بازه زمانی تسهیلات بارداری را همان 9 ماه تصویب کرد. بنابراین این امکان برای زنان شاغل ایجاد شد که بدون نیاز به طرح شکایت، از 9 ماه تسهیلات زایمان بهره مند شوند.
ممکن است کارپذیری صاحب فرزند دوقلو شود. در این میان، این ابهام ایجاد میشود که آیا شرایط حاکم بر مدت مرخصی زایمان برای دوقلو ، همانند آن چه که در قسمت قبل بیان شد خواهد بود؟
باید بیان داشت که مطابق با قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، بازه زمانی بهره مندی زنان شاغل دارای فرزند دوقلو از تسهیلات بارداری، 12 ماه کامل است. در طول این بازه، کارپذیر زن مستحق دریافت تمامی حقوق و مزایای مرتبط با زایمان خواهد بود. علاوه بر آن، این فرصت برای زنان شاغل دارای فرزند دوقلو در نظر گرفته شده است که در صورت نیاز بتوانند دو ماه از مدت مطرح شده فوق را در ماههای آخر بارداری خود استفاده کنند. همچنین این امکان یافت میشود که پدر شاغل نیز بتواند از مرخصی زایمان آقایان در قانون کار بهره مند شود.
همانطور که بیان شد، دریافتیهای زنان شاغل در طول مرخصی بارداری، از سوی سازمان تامین اجتماعی تامین خواهد شد. به همین خاطر، در قانون تامین اجتماعی، شرایطی برای بهره مندی از این تسهیلات پیش بینی شده است. به بیان دیگر، برای این که شما بتوانید از تسهیلات زایمان و مرخصی آن بهره مند شوید، باید شرایط خاصی داشته باشید. این شرایط در ماده 67 قانون تامین اجتماعی بیان شدهاند. به موجب این ماده، در صورتی که کارپذیر زن، ظرف یک سال قبل از زایمان، 60 روز سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد، میتواند به شرط عدم اشتغال به کار، از تسهیلات زایمان بهره مند شود.
باید توجه داشت که علاوه بر موارد بیان شده فوق، از دیگر شرایط لازم برای بهره مندی از مرخصی بارداری، عدم مشغولیت به کار یا مرخصی استحقاقی در زمان تقاضای مرخصی است. همچنین زنانی که برای فرزند چهارم به بعدشان برای این تسهیلات درخواست میکنند، تقاضای آنها مورد بررسی قرار نخواهد گرفت.
برای درخواست مرخصی بارداری، شما باید مدارکی را به سازمان تامین اجتماعی ارائه دهید. این مدارک شامل مواردی از قبیل دفترچه درمانی، گواهی پزشک معالج، تائیدیه مراجع پزشکی ذی ربط، فتوکپی کلیه صفحات شناسنامه پدر و مادر، فتوکپی شناسنامه فرزند و خلاصه پرونده ترخیص از بیمارستان خواهد شد.
در خصوص شرایط حاکم بر دریافتی زنان شاغل در مدت مرخصی زایمان برای دوقلو ، ماده 67 قانون تامین اجتماعی، شرایطی را مقرر میکند. به موجب قسمت پایانی این ماده، کمک هزینه بارداری زنان شاغل، دو سوم از آخرین مزد یا حقوق آنها طبق ماده ۶۳ خواهد بود.
مرخصی بارداری و زایمان، از حقوق کارپذیران خانم تحت قانون کار و قانون تامین اجتماعی محسوب میشود. بنابراین در صورتی که آنها مشمول شرایط مقرر در قانون شوند، قادر هستند که برای 9 ماه، از مرخصی زایمان بهره مند شوند. در این زمینه اگر سازمان تامین اجتماعی ترتیبات لازم را برای پرداخت حقوق کارپذیر باردار به عمل نیاورد، کارپذیر میتواند با استناد به ساز و کارهای قانونی موجود، نسبت به احقاق حقوق خود اقدام کند. اگر برای استفاده از مرخصی زایمان خود دچار مشکل شدید، شما قادر هستید که با استفاده از خدمات رکلا در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی ، اطلاعات مورد نیاز خود را کسب کنید. مشاوران حقوقی ما سعی دارند مناسبترین ساز و کار را برای حل مسئله شما معرفی کنند.
قرارداد کار موقت
نمونه کامل فرم خام قرارداد استخدام را از اینجا دریافت و دانلود کنید.