قرارداد لایسنس چیست و قرارداد فروش لایسنس نرم افزار به چه صورت نوشته می‌شود؟

حقوق مالکیت فکری یکی از شاخه‌های شناخته شده در علم حقوق است که به خلاقیت‌ها، ایده‌ها و ابداعات ذهن انسان می‌پردازد. اختراعات، آثار ادبی، نمادها، تصاویر، آرم‌های مورد استفاده در دنیای تجارت، مهم‌ترین موضوعاتی هستند که در حقوق مالکیت فکری از آن‌ها بحث می‌شود. نمونه قرارداد لایسنس یکی از شاخه‌های مربوط به حقوق مالکیت فکری است.

دانش بشر به سرعت در حال تکامل و گسترش است که این مساله باعث خلق اختراعات و فناوری‌های جدید می‌شود. برخی از کشورها از لحاظ فنی و علمی نمی‌توانند به تکنولوژی‌های روز دست پیدا کنند. کشورهای مذکور برای حل این مشکل به خرید تکنولوژی‌های جدید و کاربردی از سایر کشورها روی می‌آورند. قرارداد مربوط به لایسنس، همان تفاهم نامه‌ای است که برای خرید تکنولوژی‌های جدید تنظیم می‌شود. به تفاهم نامه فوق الذکر، مجوز بهره برداری نیز می‌گویند. شرایط و ضوابط مربوط به نوشتن قرارداد و امضای این تفاهم نامه را باید در حقوق مالکیت فکری جست و جو کنیم.

قرارداد لایسنس چیست ؟

لایسنس یک واژه فرانسوی و به معنای پروانه و مجوز است. دارنده حقوق مالکیت فکری، ممکن است که به انتقال فناوری به خارج از کشور مایل باشد. صاحب فناوری می‌تواند در ازای دریافت مبلغی که حق امتیاز نامیده می‌شود، حق استفاده از تکنولوژی را به یک شرکت خارجی واگذار کند. میان شرکت خارجی و صاحب فناوری باید یک تفاهم نامه مکتوب تنظیم شود. در اصطلاح به این تفاهم نامه، نمونه قرارداد لایسنس می‌گویند.

شرکت خارجی به موجب امضای این تفاهم نامه؛ مجاز می‌شود که از علائم و نمادهای تجاری صاحب فناوری استفاده کند. همچنین شرکت خارجی به موجب امضای این قرارداد مجاز می‌شود که از دانش فنی و علمی صاحب فناوری برای ساخت یک محصول استفاده کند. همچنین، شرکت خارجی به موجب امضای این قرارداد می‌تواند محصولی که تولید کرده است را در قلمرو کشور خود، عرضه کند و به فروش برساند. در برخی موارد، شرکت خارجی به موجب امضای این تفاهم نامه از حق تکثیر و نشر آثار هنری و ادبی (copyright) نیز برخوردار می‌شود.

آیا نمونه قرارداد لایسنس در نظام حقوقی ما پذیرفته شده است؟

نمونه قرارداد لایسنس یک قرارداد نوظهور و حاصل از حقوق مالکیت فکری است. به همین دلیل، قانون گذار در مجموعه قوانین، از شرایط و ضوابط مربوط به تنظیم، امضا و اجرای قراردادهای لایسنس صحبتی نکرده است اما باید به این نکته توجه داشته باشیم که در نظام حقوقی ما، ماده 10 قانون مدنی در راستای حمایت از اصل آزادی قراردادها تصویب شده است. به موجب این ماده، اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند درباره هر موضوع قانونی و مشروعی که مخالف با نظم عمومی جامعه نباشد به توافق برسند. لایسنس نیز نوعی همکاری مشروع و قانونی میان دارنده حقوق مالکیت فکری و شرکت خارجی است که منافاتی با نظم عمومی جامعه ندارد. بنابراین، می‌توان گفت که مشروعیت و قانونی بودن قرارداد مربوط به لایسنس در ماده 10 قانون مدنی پذیرفته شده است.

نمونه قرارداد لایسنس چه ویژگی‌هایی دارد؟

در ادامه برخی از ویژگی‌ها و نکات این تفاهم نامه را بررسی می‌کنیم:

انتقال سرعت و تکنولوژی با قرارداد لایسنس

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های قراردادهای لایسنس، انتقال تکنولوژی و فناوری است. به زبان ساده‌تر می‌توان گفت که دارنده حقوق مالکیت فکری، علم و دانش خود که ممکن است در ساخت و تولید محصولات مادی و غیر مادی موثر باشد را در اختیار شرکت خارجی قرار می‌دهد. بنابراین آنچه که در این تفاهم نامه مورد مبادله قرار می‌گیرد؛ کالا و خدمات نیست بلکه فناوری ساخت کالا و خدمات در اختیار شرکت خارجی گذاشته می‌شود.

مساله رعایت استانداردها در این قرارداد

در اغلب موارد، دارنده حقوق مالکیت فکری که قرارداد مربوط به لایسنس را امضا می‌کند؛ برای فروش، تولید و عرضه محصولات، استانداردهای خاصی را در نظر دارد. شرکت خارجی طرف قرارداد باید استانداردهای مد نظر دارنده حقوق مالکیت فکری را رعایت کند. عدم رعایت استانداردهای مذکور ممکن است که باعث کاهش شهرت و ارزش ایده و فناوری متعلق به دارنده حقوق مالکیت فکری شود. بنابراین معمولاً در قراردادهای مربوط به لایسنس، محدودیت‌هایی برای کشور خارجی قائل می‌شوند.

استفاده از برند و علائم و تجاری

علائم تجاری و نام برند محصولی که توسط شرکت خارجی تولید شده است با نام تجاری و برند متعلق به دارنده حقوق مالکیت فکری باید مطابقت داشته باشد. بنابراین، کشور خارجی حق ندارند که نام برند متعلق به دارنده حقوق مالکیت فکری را تغییر دهد یا نام خود را بر روی آن بگذارد.

اتمام مجوز به محض اتمام مدت قرارداد لایسنس

محدودیت زمانی یکی دیگر از ویژگی‌های مهم قرارداد مربوط به لایسنس است. کشور خارجی پس از به پایان رسیدن مدتی که در این قرارداد مشخص شده است؛ دیگر حق استفاده از ایده و تکنولوژی متعلق به دارنده حقوق مالکیت فکری را ندارد. ممکن است که کشور خارجی پس از اتمام مدت این قرارداد، همچنان بدون اجازه از ایده و تکنولوژی متعلق به دارنده حقوق مالکیت فکری استفاده کند. در این حالت، دارنده حقوق مالکیت فکری می‌تواند در مراجع قضایی بر علیه کشور خارجی شکایت کند. دارنده حقوق مالکیت فکری با طرح شکایت می‌تواند مانع از ادامه بهره برداری و استفاده شرکت خارجی شود و خسارات خود را از شرکت خارجی مطالبه کند.

انواع نمونه قرارداد لایسنس کدام است؟

در ادامه انواع تفاهم نامه‌ای که میان دارنده حقوق مالکیت فکری و کشور خارجی تنظیم می‌شود را بررسی می‌کنیم:

1. در برخی موارد دارنده حقوق مالکیت فکری بخش عمده‌ای از حقوق مربوط به اختراع، علامت تجاری و حق نشر و تکثیر از آثار هنری و ادبی خود را به کشور خارجی طرف تفاهم نامه واگذار می‌کند.
2. دارنده حقوق مالکیت فکری می‌تواند بخش محدودی از حقوق خود را به کشور خارجی طرف تفاهم نامه واگذار کند. بنابراین اختیاراتی که دارنده حقوق مالکیت فکری به کشور خارجی طرف تفاهم نامه واگذار می‌کند ممکن است که محدود به حق ساخت، فروش، عرضه برای فروش، واردات و صادرات محصول، تکثیر، توزیع، نمایش اثر، استفاده از علائم تجاری یا حق استفاده از فناوری باشد.
3. نمونه قرارداد لایسنس می‌تواند انحصاری باشد. در این حالت دارنده حقوق مالکیت فکری نمی‌تواند با شخص دیگری غیر از شرکت خارجی قرارداد مربوط به لایسنس را تنظیم، امضا و اجرا کند.
4. قرارداد لایسنس ممکن است غیر انحصاری باشد. در این حالت، دارنده حقوق مالکیت فکری همچنان مالک اختراعات و ایده‌های خودش است و صرفاً حق استفاده یا بهره‌برداری از آن‌ها را به شرکت خارجی واگذار می‌کند. بنابراین، دارنده حقوق مالکیت فکری می‌تواند در قرارداد غیر انحصاری لایسنس، حق استفاده و بهره برداری از ایده‌ها و اختراعات خودش را با شرایط بهتری به یک شرکت خارجی دیگر نیز واگذار کند. به زبان ساده‌تر می‌توان گفت که دارنده حقوق مالکیت فکری می‌تواند در اثر تنظیم تفاهم نامه‌های غیر انحصاری، اطلاعات و دانش خودش را به شرکت‌های خارجی متعددی واگذار کند. قرارداد غیر انحصاری لایسنس مزایای زیادی دارد زیرا باعث می‌شود که دارنده حقوق مالکیت فکری بتواند ایده‌ها و اختراعات خودش را در اختیار کشورهای متعددی بگذارد و از این طریق در آن‌ها سرمایه گذاری کند.

امضای نمونه قرارداد لایسنس باعث ایجاد چه تعهداتی برای کشور خارجی می‌شود؟

امضای یک تفام نامه باعث ایجاد تعهداتی برای طرفین آن می‌شود. در ادامه، تعهداتی که به موجب امضای این تفاهم نامه بر عهده کشور خارجی قرار می‌گیرد را بررسی می‌کنیم:

1. یکی از مهم‌ترین تعهدات کشور خارجی، استفاده از موضوع تفاهم نامه است. یعنی کشور خارجی که به موجب امضای این تفاهم نامه حق استفاده از ایده‌ها و اختراعات دارنده حقوق مالکیت فکری را پیدا می‌کند باید از آن‌ها استفاده و بهره برداری کند. این تعهد در تفاهم نامه لایسنس انحصاری اهمیت خود را بیشتر نشان می‌دهد. در این حالت، عدم استفاده شرکت خارجی از ایده و اختراع متعلق به دارنده حقوق مالکیت فکری، باعث می‌شود که امتیازات موضوع تفاهم نامه لایسنس ارزش خودشان را از دست بدهند و دارنده حقوق مالکیت فکری نیز ضرر کند.
2. پرداخت هزینه از دیگر تعهدات مهمی است که به موجب امضای این تفاهم نامه بر عهده شرکت خارجی قرار می‌گیرد. یعنی شرکت خارجی باید بهای امتیازاتی که در اثر امضای این تفاهم نامه به او منتقل شده است را پرداخت کند. بهایی که شرکت خارجی باید به دارنده حقوق مالکیت فکری پرداخت کند ممکن است که وجه نقد یا هر مال دیگری غیر از آن باشد.
3. محرمانه نگه داشتن دانش فنی متعلق به دارنده حقوق مالکیت فکری، مهمترین و آخرین تعهدی است که به موجب امضای نمونه قرارداد لایسنس بر عهده شرکت خارجی گذاشته می‌شود. شرکت خارجی موظف به محرمانه نگه داشتن اسرار مربوط به دانش و فناوری انتقال یافته است. اگر دانش متعلق به دارنده حقوق فکری افشا شود باعث خواهد شد که دیگران نیز از آن بهره برداری و استفاده کنند. بنابراین افشای اطلاعات و دانشی که به شرکت خارجی واگذار شده است باعث ضرر و زیان دارنده حقوق مالکیت فکری می‌شود.

تعهدات دارنده حقوق مالکیت فکری با امضای نمونه قرارداد لایسنس

امضای نمونه قرارداد لایسنس باعث ایجاد تعهداتی برای دارنده حقوق مالکیت فکری می‌شود. تعهد به عدم استفاده از لایسنس نرم افزار و همچنین تعهد به در اختیار قرار دادن به موقع آن، از جمله تعهدات مهمی هستند که به موجب امضای این قرارداد، بر عهده دارنده حقوق مالکیت فکری قرار می‌گیرند.

قرارداد فروش لایسنس نرم افزار به چه معنا است؟

موضوع قرارداد فروش لایسنس نرم افزار ، بهره برداری، نصب، راه اندازی و ارائه آموزش‌های مربوط به انواع نرم افزار تخصصی است. مخترع نرم افزار و شرکت خارجی، طرفین قرارداد فروش لایسنس نرم افزار هستند. طرفین این قرارداد می‎توانند اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند. مشروعیت قرارداد مربوط به لایسنس فروش نرم افزار نیز در ماده 10 قانون مدنی ایران به رسمیت شناخته شده است.

چگونه در سریع زمان، این قرارداد را تنظیم کنیم؟

برای تهیه آسان و سریع قراردادهایی که به آن نیاز دارید، به خصوص قراردادهای اختصاصی که لازم است تنظیم آن‌ها به وکلای مجرب یا مشاوران حقوقی سپرده شود؛ بهتر است که از خدماتی مانند خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی بهره ببرید. علاوه براین، خدمات مشاوره حقوقی تلفنی نیز می‌تواند پاسخگوی خوبی به سوالات و ابهامات قانونی شما باشد. تیم حقوقی رکلا با هدف آسان‌تر کردن فرآیند دسترسی همه اقشار به خدمات حقوقی، به ارائه خدماتی که بیان شد، می‌پردازد. با استفاده از این خدمات می‌توانید در بازه زمانی کوتاهتری از خدمات حقوقی بهره‌مند شوید.