مفهوم ابلاغیه اوراق قضایی چیست و چگونه این اوراق به اشخاص مختلف ارسال می‌شود؟
در نظام قانونی کشور ما تعریف صریح و دقیقی از برگه‌های قضایی ارائه نشده و قانونگذار، صرفا مصادیق آن‌ها را مشخص کرده است. به صورت کلی می‌توان گفت اوراق قضایی ، مجموعه اسناد و برگه‌هایی هستند که در دادگاه‌های کیفری و حقوقی مورد استفاده قرار می‌گیرند و به آن‌ها استناد می‌شود. به اوراقی از قبیل اخطاریه و احضاریه که توسط دادگاه‌های کیفری و حقوقی یا دیگر مراجع قضایی صادر می‌شوند نیز برگه قضایی میگویند. این اوراق، متحد الشکل هستند و سربرگ مخصوصی دارند و در فرم چاپی مخصوصی نیز آماده می‌شوند.
برخی از این اوراق مانند شکوائیه و دادخواست از سوی طرفین دعوا تکمیل خواهند شد. اوراقی مانند دادنامه و کیفر خواست نیز از دیگر انواع برگه‌های قضایی هستند که توسط دادگاه‌ها و دیگر مراجع دادگستری صادر می‌شوند. قانونگذار، شرایط و آثار قانونی تکمیل و صدور این اوراق را در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری مشخص کرده است.
آشنایی با شرایط و آثار قانونی هر یک از انواع برگه‌های قضایی تاثیر قابل توجهی در جلوگیری از تضییع حقوق طرفین دعاوی حقوقی و کیفری دارد. در این مقاله با مفاد برگه‌های قضایی و همچنین شرایط صدور و ابلاغ آن‌ها آشنا می‌شویم.
مفهوم اوراق قضایی چیست؟
به صورت کلی می‌توان گفت که برگه قضایی به برگه‌ای گفته می‌شود که به منظور طرح دعاوی کیفری یا حقوقی و در جریان رسیدگی به این دعاوی از سوی یکی از طرفین دعوا ارائه می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت که طرح دعاوی کیفری یا حقوقی منوط به تنظیم و تقدیم اوراق قضایی دادگاه به مراجع قضاوتی است. برای مثال، دادخواست و شکوائیه از جمله اوراق قضایی هستند که به منظور طرح دعاوی حقوقی یا کیفری تنظیم می‌شوند.
خاتمه دعاوی کیفری و حقوقی و حل و فصل آن‌ها نیز به موجب صدور برگه‌های قضایی صادر می‌شوند. برای مثال، دادنامه، برگه‌ای است که به منظور خاتمه دعاوی حقوقی صادر خواهد شد. در برخی مواقع، پیگیری فرآیند رسیدگی به اختلافات حقوقی و کیفری نیز نیازمند صدور اوراق قضایی دادگاه است. برای مثال، پیگیری فرآیند رسیدگی به اختلافات کیفری در دادگاه‌های کیفری به واسطه تنظیم و صدور کیفر خواست انجام می‌شود.
پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با مفاهیمی مانند ابلاغ واقعی و ابلاغ قانونی روی عناوین این دو موضوع بزنید و با وارد شدن به صفحه اختصاصی مقاله آن‌ها در مجله حقوقی رکلا، درباره ابعاد قانونی این اقدامات نیز مطالعه کنید. در این مقالات اطلاعات کاربردی و مفیدی ارائه شده است.
شرایط و آثار قانونی صدور انواع اوراق قضایی
قانونگذار، انواع این برگه‌ها و همچنین شرایط و آثار قانونی آن‌ها را در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری مشخص کرده است. در ادامه، شرایط و آثار قانونی برگه‌هایی که به منظور طرح، پیگیری و حل فصل دعاوی حقوقی یا کیفری صادر می‌شوند را بررسی می‌کنیم.
تکمیل و صدور دادخواست، از انواع اوراق قضایی
طرح یک دعوای حقوقی نیازمند تنظیم و تکمیل دادخواست است. به عبارت دیگر، تنظیم دادخواست در واقع، نقطه شروع دعوای حقوقی محسوب می‌شود. همچنین، با توجه به ماده 48 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه در صورتی یک دعوای حقوقی را مورد رسیدگی قرار می‌دهد که به واسطه تنظیم دادخواست طرح شده باشد. دادخواست باید بر روی برگه‌های چاپی مخصوص و به زبان فارسی تنظیم شود. خواهان برای طرح دعوا بر علیه خوانده، باید تمام مفاد دادخواست را تکمیل و امضا کند. در واقع دادخواست از سوی خواهان و بر علیه خوانده مطرح خواهد شد.
لازم است که مشخصات کامل و دقیق خواهان و خوانده در دادخواست قید شود. در گذشته، خواهان برای تکمیل و تنظیم دادخواست باید به دادگاه مراجعه می‌کرد. همچنین، در آن زمان دادخواست توسط مامور ابلاغ به خوانده ابلاغ می‌شد اما امروزه دادخواست‌ها از طریق سامانه ابلاغ اوراق قضایی عدل ایران که به آن سامانه ثنا نیز میگویند، تکمیل و ابلاغ می‌شوند.
بررسی آثار اظهارنامه؛ از انواع اوراق قضایی
مطابق با تعریفی که در قانون آیین دادرسی مدنی مطرح شده، اظهار نامه در واقع وسیله رسمی مطالبه حق است. در اصطلاح قانونی به طلبی که موعد پرداخت آن رسیده یا سپری شده باشد، طلب حال میگویند. باید به این نکته توجه داشته باشیم، طلبی به واسطه ارسال اظهارنامه قابل مطالبه است که حال شده باشد.
اظهارنامه، برگه‌ای دارای شکل خاص و به همراه سر برگ مخصوص است که توسط دفتر دادگاه ارسال می‌شود. اشخاص به واسطه تکمیل و ارسال اظهارنامه می‌توانند حق خودشان را به صورت رسمی مطالبه کنند. این برگه قضایی در صورتی معتبر است که مطابق با شرایط و تشریفات مقرر در آیین دادرسی مدنی تکمیل و ارسال شده باشد. درست است که اظهارنامه یک برگه قضایی محسوب می‌شود اما از طریق اداره ثبت اسناد و املاک نیز ارسال خواهد شد. همچنین می‌توان گفت که در اغلب موارد، هدف از ارسال اظهارنامه، درخواست ایفای تعهدات ناشی از معاملات و قراردادها است.
شرایط تکمیل و صدور اخطاریه، از انواع اوراق قضایی
این برگه قضایی در واقع نوعی دعوت نامه است که از سوی دادگاه حقوقی و در جریان رسیدگی به دعوای حقوقی ارسال می‌شود. دادگاه حقوقی در صورتی اخطاریه ارسال می‌کند که حضور طرفین دعوا، شهود یا اشخاص ثالث را در جلسه دادرسی ضروری و حتمی بداند. برگ اخطاریه به صورت چاپی تهیه می‌شود و دارای فرم خاص است. نام، نام خانوادگی، نام پدر، شهرت و پیشه، نشانی محل اقامت شخص دعوت شده و علت حضور او و همچنین، زمان و مکان تشکیل جلسه رسیدگی از جمله موضوعاتی هستند که باید در برگ اخطاریه قید شده باشند.
بررسی علت احضاریه و ضمانت اجرای عدم توجه به آن
این برگه قضایی در جریان رسیدگی به پرونده‌های کیفری و توسط دادستان، بازپرس یا حتی قاضی ارسال می‌شود. ممکن است که دادستان، بازپرس یا قاضی در جریان رسیدگی به پرونده کیفری تشخیص بدهند که برای کشف جرم، حضور فرد یا افرادی به عنوان مظنون، متهم یا شاهد ضروری است. در این حالت، دادستان، بازپرس یا قاضی می‌توانند افراد مذکور را از طریق ارسال احضاریه، در زمان و مکان خاصی ارسال کنند.
عدم حضور شخصی که به واسطه ارسال این برگه قضایی احضار می‌شود، ممکن است باعث صدور دستور جلب او شود. بنابراین، عدم توجه به احضاریه می‌تواند صدور دستور جلب احضار شونده را به دنبال داشته باشد.
آشنایی با مهمترین نکات مربوط به کیفرخواست
در ابتدا باید توضیح دهیم که تحقیقات مقدماتی اکثر جرایم در دادسرا انجام می‌شوند. کیفرخواست در صورتی صادر خواهد شد که تحقیقات مقدماتی یک جرم در دادسرا انجام شده باشد. دادستان این برگه قضایی را صادر می‌کند. در واقع دادستان با صدور کیفرخواست از دادگاه تقاضا می‌کند فردی که در دادسرا و براساس بررسی‌های به عمل آمده از سوی بازپرس به عنوان متهم شناخته شده است را محاکمه کند.
بررسی ماده قانونی مرتبط
براساس ماده 3 قانون اصلاح قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب، موضوعات مندرج در کیفرخواست عبارت است از:
- نام، نام خانوادگی، نام پدر، سن، شغل، نشانی محل اقامت، میزان سواد و وضعیت تاهل متهم؛
- نوع قرار تامین که برای متهم صادر شده با قید اینکه متهم بازداشت یا آزاد است؛
- نوع اتهام انتسابی؛
- دلایل اتهام انتسابی؛
- مواد قانونی مورد استناد؛
- برخورداری یا عدم برخورداری متهم از سابقه کیفری؛
- تعیین تاریخ و محل ارتکاب جرم.
آشنایی با دادنامه و آثار آن
این برگه قضایی به منظور تعیین تکلیف نهایی در خصوص دعاوی حقوقی صادر می‌شود. به عبارت دیگر، قاضی دادگاه حقوقی پس از شنیدن اظهارات و بررسی ادله خواهان و خوانده برای حل و فصل اختلافات میان آن‌ها حکم صادر می‌کند. حکم قاضی دادگاه به صورت کتبی نوشته و امضا می‌شود و به دفتر دادگاه فرستاده خواهد شد. دفتر دادگاه نیز حکم قاضی را در برگه مخصوصی به نام دادنامه تایپ می‌کند. بنابراین، دادنامه نیز یک برگه قضایی با فرم مخصوص است که به طرفین دعاوی حقوقی ابلاغ خواهد شد. باید به این نکته توجه داشته باشیم که امروزه ابلاغ دادنامه از طریق سامانه ابلاغ اوراق قضایی عدل ایران انجام می‌شود.
مهمترین خدمات گروه حقوقی رکلا
خدمات تنظیم قرارداد رکلا به شما امکان می‌دهد که تمام قراردادهای مد نظر خود را به صورت اختصاصی و توسط کارشناسان حقوقی تنظیم کنید. این قراردادها مطابق با آخرین قوانین مصوب و با توجه به موضوعات مد نظر طرفین تنظیم می‌شوند.
خدمات مشاوره حقوقی تلفنی رکلا نیز به شما امکان می‌دهد که سوالات خود را با کارشناسان حقوقی در میان بگذارید و پاسخ خود را در اسرع وقت دریافت کنید.
