نمونه قرارداد جعاله واسطه گری و شرایط قانونی اعتبار متن قرارداد جعاله واسطه گری

قرارداد جعاله واسطه گری یکی از انواع قرارداد جعاله است که باید نسبت به آن آگاهی و اطلاعات داشته باشیم چون ممکن است این قرارداد برای خیلی از افراد کاربرد داشته باشد.

شاید اول از همه بپرسید که جعاله چیست؟ و معنی این کلمه را ندانید. جعاله یعنی شخصی به شخص دیگری سفارش انجام کاری را می‌دهد و می‌گوید اگر کاری که به شما گفتم را انجام بدهی مبلغ ده میلیون تومان به شما مزد می‌دهم. یا می‌تواند بگوید که مثلاً اگر فلان کار را برایم انجام بدهی یک سهمی در فلان چیز به شما می‌دهم. به شخص اول که انجام کاری را می‌خواهد، جاعل می‌گوییم و به شخص دوم که انجام کار را به عهده می‌گیرد عامل می‌گوییم.

قرارداد جعاله چه کاربردی دارد؟

جعاله بیشتر در قالب پیدا کردن اشیا گمشده است، مانند اینکه شخصی کیف مدارک خود را گم کند و بگوید هر کس آن را پیدا کرد مبلغ پانصد هزار تومان به او پاداش می‌دهم اما این به آن معنا نیست که موضوع جعاله فقط مربوط به اشیا گمشده باشد، خیلی از مواقع کار‌هایی که در اطراف ما انجام می‌شود، قرارداد جعاله است. مانند اینکه شما ساخت حیاط خانه خود را به شخصی بسپارد و بگویید اگر حیاط سازی را به طور کامل انجام بدهی مبلغ 2 میلیون تومان به شما اجرت می‌دهم، حالا یا می‌توانید این کار را به شخص خاصی بسپارید یا می‌توانید برای عموم اعلام کنید که هر کس بهترین نقشه را برای حیاط خانه ارائه دهد، کار ساخت حیاط را به او می‌سپارید.

یک زمان‌هایی هم قرارداد جعاله مربوط به خرید و فروش است، مثلاً جاعل (کسی که سفارش انجام کاری را می‌دهد) به عامل (کسی که قرار است آن کار را انجام دهد) می‌گوید که اگر بتوانی خانه من را در فلان جا بفروشی یا برای آن خریدار پیدا کنی مبلغ 5 میلیون تومان به تو می‌دهم.

با این توضیحات تا حدودی با قرارداد جعاله آشنا شدید. حالا می‌خواهیم ببینیم که نمونه قرارداد جعاله واسطه گری چیست؟

انواع قرارداد جعاله

1. قرارداد جعاله مربوط به پیدا کردن اشیا
2. قرارداد جعاله مربوط به انجام دادن کار مانند حمل بار
3. قرارداد جعاله مربوط به خرید و فروش، مانند نمونه قرارداد جعاله ملک و یا در مورد کالا

در این‌جا منظور ما، قرارداد جعاله مربوط به خرید و فروش از قبیل ملک و کالا و غیره است و نمونه قرارداد جعاله واسطه گری همان قرارداد جعاله است که مربوط به خرید و فروش می‌باشد.

منظور از واسطه گری در این قرارداد چیست؟

بعد از توضیح قرارداد جعاله لازم است کلمه واسطه گری را توضیح دهیم. واسطه گر همانطور که از نامش پیداست شخصی است که بین خریدار و فروشنده واسطه می‌شود تا آن‌ها بتوانند با هم ارتباط پیدا کنند و خرید و فروش خود را انجام بدهند. در این‌جا هم همینطور است. مثلاً شخصی می‌خواهد ماشین خود را بفروشد و می‌گوید هر کس ماشین من را به بالاترین قیمت بفروشد مبلغ 3 میلیون تومان به او پاداش می‌دهم یا ممکن است برای فروش ماشین خود، شخص خاصی را واسطه قرار دهد و به او بگوید اگر ماشین من را بالای 70 میلیون تومان فروختی 2 میلیون تومان به شما پاداش می‌دهم. پس به قراردادی که یک طرف، شخصی را واسطه قرار می‌دهد تا برای آن بهترین خریدار یا فروشنده را پیدا کند قرارداد جعاله واسطه ‌گری می‌گوئیم.

یک ویژگی که در این نمونه قرارداد جعاله واسطه گری احساس می‌شود این است که در اینجا طرف سفارش دهنده، بهترین حالت را برای فروش یا خرید خود می‌خواهد و زمانی که این پیشنهاد را برای عموم می‌گذارد فضا را به حالت رقابتی تبدیل می‌کند و همین ویژگی این قرارداد را از بقیه قرارداد‌ها متمایز می‌کند.

واسطه گر کارگزار است یا دلال؟

قبل از اینکه در مورد متن قرارداد جعاله واسطه گری صحبت کنیم بهتر است یک توضیحی در مورد شخصی که واسطه قرار می‌گیرد بدهیم. واسطه گر در اینجا، هم شبیه به دلال و هم شبیه به کارگزار است. هر دوی این‌ها، نقش واسطه دارند و بین طرفین برای خرید یا فروش فرصتی را ایجاد می‌کنند اما از آنجایی که در مورد کارگزاری، قوانین مشخصی وجود ندارد، بهتر است ما واسطه را دلال بدانیم تا طبق شرایطی که در قانون تجارت برای دلالی وجود دارد متن قرارداد جعاله واسطه گری را پیش‌بینی و تنظیم کنیم. البته فراموش نکنیم که خیلی وقت‌ها برای قرارداد کارگزاری به قوانین دلالی مراجعه می‌شود.

قانون حاکم بر نمونه قرارداد جعاله واسطه گری

با توجه به اینکه قرارداد جعاله در قانون مدنی ایران آورده شده است ما از یک طرف باید به مواد 561 تا 570 قانون مدنی ایران توجه داشته باشیم و از طرف دیگر، با توجه به اینکه واسطه نقش دلال را دارد به باب ششم قانون تجارت (مواد335 تا 356) مراجعه کنیم.

نقش طرفین قرارداد جعاله واسطه گری

طرفین در نمونه قرارداد جعاله واسطه گری دو نقش را به عهده دارند.

در فرم قرارداد جعاله واسطه گری باید شخصی را که سفارش بهترین خریدار یا بهترین فروشنده را می‌دهد، طرف اول این نمونه قرارداد بدانیم و شخصی که قرار است بهترین خریدار یا فروشنده را پیدا کند و معرفی کند طرف دوم قرارداد بدانیم. با توجه به این که این قرارداد، قرارداد جعاله محسوب می‌شود پس طرف اول قرارداد، جاعل است (یعنی کسی که سفارش انجام کار را می‌دهد) و طرف دوم قرارداد، عامل است (یعنی کسی که قرار است کار را انجام بدهد) اما این یک طرف قضیه است. با توجه به اینکه این نوع از قرارداد جعاله مربوط به خرید و فروش است و نیاز به واسطه دارد، پس طرفین قرارداد وارد قرارداد دلالی هم می‌شوند، یعنی طرف اول قرارداد علاوه بر اینکه جاعل است آمر هم هست و طرف دوم قرارداد علاوه بر اینکه عامل است دلال هم هست.(آمر و دلال طرفین قرارداد دلالی هستند.)

نکته‌ای که باید در همه قرارداد‌ها رعایت شود و در اینجا هم لازم می‌باشد این است که طرفین نمونه قرارداد جعاله واسطه‌ گری باید اهلیت داشته باشند یعنی عاقل، بالغ و رشید باشند.

آیا واسطه یا دلال باید مجوز داشته باشد؟

اگر دلال مجوز نداشته باشد و کار دلالی بدون مجوز انجام گرفته باشد آن دلالی صحیح است و باطل نیست. اما ماده 9 قانون راجع به دلالان ، دلالی بدون مجوز را ممنوع و جرم می‌داند. یک نتیجه‌ای که می‎‌توان گرفت این است که اگر دلال، به طور مستمر کار دلالی بکند و شغل اصلی او دلالی باشد باید مجوز بگیرد اما اگر فقط در زمان‌های محدودی این کار را انجام دهد ایرادی ندارد حتی اگر مجوز نداشته باشد. اما به طور کلی بهتر است که دلال از مراجع ذیصلاح مجوز یا پروانه دریافت کند.

موضوع قرارداد جعاله واسطه گری

موضوع نمونه قرارداد جعاله واسطه ‌گری ، همان کاری است که عامل و دلال باید انجام بدهد. در اینجا دلال به دنبال شخصی می‌گردد تا با طرف اول قرارداد، خرید یا فروش انجام دهد. اگرچه ماهیت این قرارداد در چهارچوب واسطه گر بودن، خلاصه شده است اما این امکان نیز وجود دارد که توافقات متفاوت و مختلفی با این موضوع میان اشخاص مختلف ایجاد شود یا اینکه اشخاص در زمینه‌های متعددی از این نوع قرارداد استفاده کنند. به همین دلیل، لازم و ضروری است که موضوع قرارداد میان طرفین به صورت دقیق و با بیان جزئیات کافی، در متن قرارداد نوشته و ثبت شود.

مبلغ قرارداد جعاله واسطه گری

در متن قرارداد جعاله واسطه گری مبلغ قرارداد باید قید شود مثلاً اگر باغ واقع در دماوند فروخته شد جاعل مبلغ 20 میلیون تومان به عامل می‌دهد. البته نیازی نیست که مبلغ به طور دقیق قید شود مثلاً می‌تواند بگوید اگر باغ واقع در دماوند فروخته شد 2 درصد از پول فروش باغ برای عامل است. حالا اگر یک زمانی مبلغ قرارداد در فرم قرارداد جعاله واسطه گری قید نشده بود، باید اجرت‌المثل را به عامل پرداخت کرد. (منظور از اجرت‌المثل مزدی است که عرف برای انجام آن کار در نظر می‌گیرد.) چون اینجا عامل نقش دلال را هم دارد پس به دلال اجرت‌ المثل تعلق می‌گیرد و دادگاه با مراجعه به افراد خبره و متخصص در آن زمینه و با توجه به موقعیت زمانی و مکانی و نوع معامله، حق الزحمه را مشخص می‌کند. حق‌ الزحمه دلال نباید از تعرفه قانونی بیشتر شود.

نکته: الزامی برای این موضوع وجود ندارد که حق الزحمه این قرارداد، حتما وجه نقد باشد. طرفین می‌توانند با توجه به توافقات خود، اموال دیگر یا حتی تعهد به انجام یک کار را به عنوان حق الزحمه این قرارداد در نظر بگیرند.

وظایف عامل به عنوان یک دلال

عامل باید با حسن نیت و صداقت، طرفین معامله را از جزئیات معامله باخبر کند و نباید تقلب و تقصیری مرتکب شود. در غیر اینصورت مسئول خواهد بود.

نیازی نیست که عامل تعهدات طرف قرارداد را خودش انجام دهد و باید همان طرف قرارداد آن را انجام دهد اما اگر عامل بخواهد این‌کار را انجام بدهد باید از طرف مقابل اجازه نامه داشته باشد و بهتر است این اجازه نامه کتبی باشد مثلاً اگر به جای متعهد، خودش پولی را پرداخت کرد اگر اجازه نامه داشته باشد می‌تواند پولی که پرداخت کرد را درخواست کند اما اگر اجازه نامه نداشته باشد نمی‌تواند.

عامل مسئول اجرای معامله نیست و فقط قرارداد را منعقد می‌کند. انجام دهنده کار موضوع قرارداد، نسبت به اشیا و اسنادی که در ضمن معامله به او داده شده است، مسئول می‌باشد و باید آن‌ها را حفظ کند.

عامل در مورد ارزش یا جنس کالای فروخته شده مسئول نیست مگر این‌که ثابت شود که مقصر بوده است.

در موردی که فروش از روی نمونه است عامل باید آن نمونه را تا پایان معامله پیش خود نگه دارد مگر این‌که طرفین بگویند که نیازی به این کار نیست.

سایر وظایف عامل در قرارداد جعاله واسطه گری

هر وقت طرفین معامله یا یکی از آن‌ها به اعتبار تعهد شخص دلال (عامل) معامله کرده باشند، دلال ضامن است.

در صورتی که عامل در معامله نفع داشته باشد یا سهیم باشد باید به طرفی که این مورد را نمی‌داند اطلاع دهد وگرنه هم باید خسارت بدهد و هم مسئولیت کیفری دارد.

اگر معامله به واسطه دلال (عامل) انجام شود و اسناد و نوشته‌ای راجع به آن معامله بین طرفین رد و بدل شود در صورتی که امضاها راجع به اشخاصی باشد که توسط او معامله کرده‌اند، دلال ضامن صحت و اعتبار امضاها، نوشته‌ها و اسناد است. این مسأله در مورد نمونه قرارداد جعاله واسطه گری ملک نیز صدق می‌کند که باید صحت، درستی و اعتبار امضاها را تضمین کند.

عامل نباید معاملات ممنوع انجام دهد و دلالی معاملات ممنوعه اجرتی ندارد.

عامل در صورتی می‌تواند با خودش معامله کند که یا از قبل آن را به جاعل اطلاع دهد یا اینکه برای مثال، فروش کالا با قیمت ثابتی انجام شود و برای جاعل فرقی نکند.

اگر عامل با جاعل سهیم باشد در اینجا هر دوی آن‌ها به صورت تضامنی مسئول اجرای تعهد هستند.

تعهد به نتیجه در قرارداد جعاله و قرارداد دلالی

دلال یا عامل وقتی می‌تواند اجرتی که در نمونه قرارداد جعاله واسطه گری قید شده است را بگیرد که انجام معامله با وساطت و راهنمایی او تمام شده باشد و نتیجه مورد نظر در نمونه قرارداد جعاله واسطه گری به انجام رسیده باشد.

اگر قرارداد بین فروشنده و خریدار وابسته به شرطی باشد یا به عبارتی، شرط تعلیقی در آن وجود داشته باشد، عامل زمانی می‌تواند اجرت خود را بگیرد که چک پاس شده باشد. مثلاً در نمونه قرارداد جعاله واسطه گری ملک گفته شود که اگر چک پاس شود، قرارداد فروش آپارتمان تمام می‌شود.

اگر معامله بین خریدار و فروشنده به دلیل یکی از خیارات قانونی فسخ شود و ربطی به عامل نداشته باشد، باید به عامل اجرت پرداخت شود.

پایان نمونه قرارداد جعاله واسطه گری

با انجام کاری که در فرم قرارداد جعاله واسطه گری قید شده است، قرارداد جعاله واسطه گری تمام می‌شود اما باید این نکته را هم در نظر داشته باشیم که نمونه قرارداد جعاله واسطه گری یک عقد جایز است یعنی طرفین قرارداد این اختیار را دارند که هر وقت خواستند انجام قرارداد را کنار بگذارند. برای مثال، اگر جاعل فروش ماشین را به عامل بسپارد ولی قبل از اینکه عامل آن را بفروشد پشیمان شود می‌تواند آن قرارداد را به صورت یک‌ طرفه فسخ کند.

همچنین اگر در زمان اجرای نمونه قرارداد جعاله واسطه گری ، جاعل یا عامل فوت کنند یا مجنون شوند در اینجا انفساخ رخ می‌دهد و قرارداد منحل می‌شود.

پیشنهاد ما

تیم حقوقی رکلا، قرارداد جعاله واسطه گری را تنظیم کرده است. روی تصویر زیر بزنید و وارد توضیحات این قرارداد شوید.

شما همچنین می‌توانید وظیفه تنظیم قرارداد خود را به ما بسپارید. برای تنظیم قرارداد یا دریافت مشاوره حقوقی تلفنی روی هر یک از لینک‌های قبل بزنید. وکیل یا مشاور ارشد حقوقی رکلا در اسرع وقت با شما تماس خواهد گرفت.