دعوای ضمانت اجرای سفته را در دادگاه حقوقی پیگیری میکنند یا در دادگاه کیفری؟
سفته یکی از اسناد تجاری است که تحت شمول مقررات قانون تجارت قرار می‌گیرد. صادره کننده سفته به واسطه صدور آن متعهد می‌شود که مبلغ مشخصی را در یک تاریخ معین یا به صورت عندالمطالبه در وجه گیرنده سفته یا به حواله کرد او پرداخت کند. سفته برای ضمانت حسن انجام تعهدات نیز صادر می‌شود. در این حالت، شخصی که به واسطه امضای قرارداد یا دیگر علل قانونی متعهد به انجام وظایف و تکالیفی شده است، در راستای ضمانت حسن اجرای تعهدات خود، به متعهد له سفته ضمانت می‌دهد. به صورت کلی می‌توان گفت که شرایط صدور و وصول سفته از ضوابط قانون تجارت تبعیت می‌کند. ضمانت اجرای سفته در صورتی موضوعیت پیدا می‌کند که مبلغ این سند تجاری وصول نشود یا متعهدی که این سند تجاری برای ضمانت حسن اجرای تعهدات او صادر شده است به تعهدات خودش عمل نکرده باشد.
در این حالت، دارنده سفته برای جبران خسارت‌های خود میتواند نسبت به وصول مبلغ سفته اقدام کند. در این مقاله، ضمانت اجراهایی که به منظور وصول این سند تجاری تعیین شده‌اند را بررسی می‌کنیم.
آیا سفته ضمانت اجرایی دارد؟ ضمانت اجرای سفته چگونه است؟
امروزه سفته یا فته طلب از اسناد تجاری پرکاربرد محسوب می‌شود. به همین دلیل، قانونگذار شرایط صدور و وصول سفته را در قانون تجارت مشخص کرده است. بنابراین برای پاسخ به این سوال که ضمانت اجرایی سفته چیست ، باید بگوییم که برای تعیین ضمانت اجرای سفته باید به قانون تجارت مراجعه کنیم.
لازم به ذکر است که در قانون تجارت به مطالبه قانونی وجه سفته، واخواست یا اجرا گذاشتن سفته گفته می‌شود. همانگونه که گفتیم، سفته میتواند برای پرداخت مبلغی در تاریخ معین یا به صورت عندالمطالبه نیز صادر شود. اگر سفته در تاریخ سررسید وصول نشود، دارنده این سند تجاری میتواند بر علیه صادر کننده آن اقدام قانونی انجام دهد. به عبارت دیگر، دارنده این سند در صورت عدم دریافت وجه آن در تاریخ سررسید، میتواند درخواست وصول آن را نزد مراجع قضایی و قانونی مطرح کند. به صورت کلی می‌توان گفت که واخواست سفته به معنای مطالبه رسمی وجه نوشته شده در این سند تجاری است.
بنابراین در صورتی که دارنده سفته قصد تعقیب صادر کنندگان، ظهرنویسان و ضامن‌های این سند تجاری را داشته باشد باید در مهلت قانونی نسبت به واخواست سفته اقدام کند. واخواست این سند تجاری، فورا برای صادر کننده و دیگر متعهدان آن ابلاغ می‌شود. با توجه به مقدمات بالا نتیجه می‌گیریم، واخواست، ضمانت اجرا سفته‌ای است که برای پرداخت وجه در تاریخ معین یا به صورت عندالمطالبه صادر شده باشد.
ضمانت اجرای عدم واخواست سفته چیست؟
صادر کننده سفته به واسطه صدور آن متعهد می‌شود که مبلغی را در تاریخ معین یا به صورت عندالمطالبه به دارنده این سند تجاری پرداخت کند. اگر متعهد به هر دلیلی وجه سفته را در تاریخ معین یا به صورت عندالمطالبه پرداخت نکرده باشد، دارنده این سند تجاری طی یک اقدام قانونی میتواند وجه سفته را مطالبه کند. در اصطلاح حقوق تجارت به اعتراض دارنده این سند تجاری نسبت به عدم وصول آن، واخواست گفته می‌شود. بنابراین دارنده این سند میتواند به صورت رسمی و از طریق مراجع قانونی، وجه سفته را از صادر کننده، ظهر نویسان یا ضامنان آن مطالبه کند. می‌توان گفت که ضمانت اجرای سفته بدون تاریخ (عندالمطالبه)، واخواست آن در مهلت قانونی است. به عبارت دیگر، ضمانت اجرای سفته بدون تاریخ در صورتی موضوعیت پیدا میکنند که صادر کننده یا دیگر متعهدان این سند تجاری، وجه آن را به صورت عندالمطالبه پرداخت نکرده باشند.
اگر سفته به صورت عندالمطالبه صادر شده باشد، دارنده آن باید در ابتدا برای صادر کننده، ظهرنویسان و ضامن‌های این سند تجاری اظهارنامه ارسال کند. در این حالت، دارنده سفته تا ده روز پس از ابلاغ اظهارنامه فرصت دارد که نسبت به واخواست این سند تجاری اقدام کند.
از سوی دیگر در صورتی که سفته به صورت مدت دار صادر شود و تاریخ معینی برای وصول وجه آن در نظر گرفته شده باشد، دارنده آن تا ده روز از تاریخ سررسید فرصت دارد که نسبت به وصول این سند تجاری اقدام کند. به صورت کلی می‌توان گفت که اگر دارنده سفته در مهلت قانونی نسبت به واخواست آن اقدام کرده باشد از مزایا و امتیازات قانون تجارت برخوردار می‌شود. سفته‌ای که دارنده در مهلت قانونی نسبت به واخواست آن اقدام نکرده باشد، یک سند عادی و غیر تجاری است.
پیامدهای این اقدام
اینطور می‌توان گفت که ضمانت اجرای عدم واخواست سفته در مهلت قانونی عبارت است از:
- از بین رفتن مسئولیت تضامنی امضا کنندگان این سند تجاری (ظهرنویسان و ضامن‌ها)، نسبت به وصول آن؛
- عدم امکان صدور قرار تامین خواسته بدون پرداخت خسارت احتمالی برای مطالبه وجه این سند.
به عبارت دیگر می‌توان گفت که ضمانت اجرا سفته در صورتی مطابق با قانون تجارت تعیین می‌شود که دارنده این سند تجاری در مهلت قانونی نسبت به واخواست آن اقدام کرده باشد.
شرایط صدور این سند تجاری برای ضمانت حسن انجام تعهدات قرارداد
تمام قراردادهای مالی و غیر مالی به واسطه توافق میان دو یا چند شخص تحقق پیدا میکنند. امضای یک قرارداد باعث ایجاد تعهداتی برای هر یک از طرفین آن می‌شود. هر یک از طرفین قرارداد که تعهدات خودش را انجام ندهد یا تعهدات را با تاخیر انجام داده باشد باید خساراتی که از این بابت به طرف دیگر وارد می‌شود را جبران کند. طرفین در هنگام تنظیم و امضای قرارداد می‌توانند خسارت نقض تعهدات قرارداد یا تاخیر در انجام آن‌ها را مشخص کنند. این خسارت در متن قرارداد مشخص می‌شود و در اصطلاح حقوقی به آن، وجه التزام گفته می‌شود.
لازم به ذکر است که مبلغ وجه التزام و شرایط پرداخت آن به واسطه توافق میان طرفین قرارداد مشخص خواهد شد. بنابراین هر یک از طرفین قرارداد که به تعهدات خود عمل نکرد باید مبلغ وجه التزام را به طرف دیگر پرداخت کند. اگر طرفین قرارداد برای سند انجام تعهدات از یکدیگر سفته گرفته باشند، می‌توانند از طریق وصول سفته، نسبت به دریافت وجه التزام اقدام کنند. لازم به ذکر است که وصول سفته‌ای که برای ضمانت حسن اجرای تعهدات قرارداد صادره شده است، به واخواست نیازی ندارد. به عبارت دیگر این سفته، یک سند عادی محسوب و از مزایا و امتیازات اسناد تجاری برخوردار نخواهد شد.
پیگیری حقوقی یا کیفری این مساله
سفته صرفا دارای ضمانت اجرای حقوقی است. به عبارت دیگر می‌توان گفت، ضمانت اجرای کیفری سفته در قوانین کشور ما پیش بینی نشده است. بنابراین، امکان پیگیری این سند تجاری به صورت کیفری وجود ندارد. اگر دارنده برای وصول وجه این سند تجاری دادخواست تنظیم کرده و جلسه دادرسی تشکیل شده باشد و صادر کننده نیز نتواند وجه سفته را پرداخت کند، ممکن است که برای صادر کننده این سند تجاری قرار بازداشت صادر شود.
شرایط اجرای سفته ضمانت کار چیست؟
قرارداد کار از قانون کار تبعیت می‌کند و به واسطه توافق شفاهی میان کارفرما و کارپذیر امضا و ایجاد می‌شود. همچنین، امضای قرارداد کار باعث ایجاد تعهدات و مسئولیت‌هایی برای هر یک از کارفرما و کارپذیر خواهد شد. کارفرما میتواند بابت ضمانت قرارداد کار از کارپذیر سفته بگیرد. سفته‌ای که کارفرما بابت ضمانت حسن انجام تعهدات از کارپذیر گرفته در حکم مال مورد امانت است و او (کارفرما)، حق سوء استفاده کردن از سفته ضمانت را ندارد. اگر کارفرما از سفته ضمانت سوء استفاده کند، به ارتکاب جرم خیانت در امانت محکوم خواهد شد.
شرایط اجرای سفته ضمانت کار در صورتی تحقق پیدا می‌کند که نیروی کار به تعهدات خود عمل نکرده باشد و باعث ورود خسارت به کارفرما شود. در این حالت، کارفرما در شرایطی میتواند نسبت به وصول سفته ضمانت اقدام کند که ورود خسارت از جانب کارپذیر در نزد مراجع قانونی و قضایی به اثبات رسیده باشد.
پیشنهاد می‌کنیم
بدون شک برای انجام انواع معاملات یا برقراری روابط کاری، با انواع اسناد تجاری مانند چک یا سفته مواجه می‌شوید. پیش از اینکه از این اسناد تجاری استفاده کنید و به واسطه آن‌ها تعهدات و مسئولیت‌هایی به عهده شما قرار بگیرد، مناسب است که درباره نکات حقوقی مرتبط با آن‌ها اطلاعات دقیقی کسب کنید. برای این منظور پیشنهاد می‌کنیم از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید. این خدمات به شما کمک میکنند که در اسرع وقت با مشاوران حقوقی و وکلای مجرب ارتباط بگیرید و از آن‌ها راهنمایی بخواهید.
علاوه بر خدمات مشاوره‌ای، کاربردی خواهد بود که درخواست تنظیم قرارداد اختصاصی خود را نیز ثبت کنید تا تیم حقوقی رکلا، قرارداد مورد نظرتان را در سریع‌ترین زمان ممکن برای شما آماده کنند.
در پایان پیشنهاد می‌کنیم که حتما سوالات دیگر خود درباره این مساله را در بخش ثبت نظر بنویسید و اگر تجربه مشابه و کاربردی از موضوع این مقاله دارید، با ما در میان بگذارید.
نظرات
