مهریه از حقوقی محسوب میشود که در دین اسلام و قانون مدنی برای زنان به رسمیت شناخته شده است. هر مال یا منفعتی که مالیت و ارزش اقتصادی داشته باشد، میتواند به عنوان مهریه زوجه تعیین شود. زوجه پس از منعقد شدن عقد نکاح، مالک کل مهریه خود میشود و هر زمان که اراده کند، حق دریافت تمام مهر خود از زوج را دارد. در برخی موارد، زوجه پس از انعقاد عقد نکاح، تمام یا بخشی از مهر خود را ابرا میکند. ابرا از نظر لغوی به معنای بری کردن، رها کردن، صرفه نظر و چشم پوشی کردن طلبکار از دریافت طلب خود است. نمونه سند عادی ابرا مهریه ، یک قرارداد است که زوجه به واسطه تنظیم و امضای آن، زوج را از پرداخت مهر بری میکند.
به عبارت دیگر، ابرا مهریه به این معنا است که زوجه به واسطه تنظیم و امضای یک سند مکتوب حق دریافت تمام یا بخشی از مهریه را از خودش ساقط کند. ابرا مهر میتواند به واسطه تنظیم سند عادی یا رسمی انجام شود. به صورت کلی میتوان گفت، این سند در صورتی معتبر است که توسط زوجه مهر، امضا یا اثر انگشت شده باشد. در ادامه این نوشته با شرایط تنظیم سند عادی که برای ابراء مهریه تنظیم میشود و همچنین، نحوه استناد به آن، آشنا میشویم. در اینجا خوب است اشاره کنیم که برای آگاهی از چهارچوب قانونی نوشتن سند عادی ، میتوانید با زدن روی لینک، مقاله مرتبط با آن را مطالعه کنید.
ابرا در اصطلاح حقوقی به معنای رها و خلاص شدن از پرداخت دین است. همچنین، مطابق با ماده 289 قانون مدنی، ابرا به این معنا است که داین (طلبکار) با اختیار خود از دینی که بر عهده مدیون دارد صرفه نظر کند.
با توجه به ماده 1082 قانون مدنی، زوجه به محض انعقاد عقد نکاح مالک تمام مهریه خود میشود و میتواند هر گونه دخل و تصرفی را نسبت به آن انجام بدهد. بخشش مهریه به زوج نیز نوعی دخل و تصرف در آن محسوب میشود. بنابراین، زوجه پس از انعقاد عقد نکاح میتواند تمام یا برخی از مهریه خود را به شوهرش ببخشد. بخشش مهریه به زوج میتواند در قالب صلح نامه و یا به واسطه تنظیم نمونه سند عادی ابرا مهریه انجام شود.
سندی که به منظور ابراء مهریه تنظیم شده ممکن است عادی یا رسمی باشد. زوجه به واسطه امضای این سند ذمه زوج را از پرداخت مهریه بری میکند. در اغلب موارد، این سند در دفاتر اسناد رسمی تنظیم و ثبت میشود اما نمونه سند عادی ابرا مهریه نیز از اسناد معتبر و قابل استناد است. به عبارت دیگر میتوان گفت که سند عادی که به منظور ابراء مهریه تنظیم شده، سند معتبری است که زوج و زوجه برای اثبات ادعاهای خود یا به منظور انکار ادعاهای شخص دیگر میتوانند به آن استناد کنند. لازم به ذکر است که اشخاص ثالث برای اثبات ادعاهای خود یا انکار ادعاهای شخص دیگر، حق استناد به این سند عادی را ندارند.
نکته: منظور ما از شخص ثالث، هر شخصی غیر از زوجه و زوجه است.
همانگونه که گفتیم، پرداخت مهریه زوجه در واقع دین و تعهدی است که به واسطه امضای عقد نکاح بر عهده زوج گذاشته میشود. از سوی دیگر، قانونگذار اسباب سقوط تعهدات را در ماده 264 قانون مدنی شمارش کرده است. با توجه به بند 3 این ماده، ابرا یکی از عواملی است که باعث سقوط تعهدات میشود. یعنی؛ ابرای متعهد باعث از بین رفتن مسئولیت او نسبت به انجام تعهدات خودش خواهد شد. بنابراین، ابراء یکی از عوامل ساقط شدن دین و غیر قابل رجوع است. ابرای مهریه نیز باعث منفی شدن مسئولیت زوج نسبت به پرداخت مهریه زوجه میشود و رجوع زوجه از آن امکان پذیر نیست. به عبارت دیگر، زوجه نمیتواند تمام یا قسمتی از مهریهای که ابراء کرده است را از زوج مطالبه کند.
طلاق خُلع یکی از انواع طلاق است و در صورتی موضوعیت پیدا میکند که زوجه از شوهر خود کراهت و تنفر زیادی داشته باشد و در ازای مالی که به شوهر میدهد از او طلاق بگیرد. به صورت کلی میتوان گفت که یکی از شرایط طلاق خلع، پرداخت یک عوض به زوج توسط زوجه است. عوضی که زوجه در طلاق خلع به زوج میدهد، ممکن است، کمتر یا بیشتر از مهریه او باشد و در اصطلاح به آن فداء یا فدیه گفته میشود.
به صورت کلی میتوان گفت که تعیین فدیه یا فدا به توافق میان زوج و زوجه بستگی دارد. فدا یا فدیهای که زوجه در طلاق خلع به زوج میدهد، میتواند مهریه او نیز باشد به عبارت دیگر، زوجه در طلاق خلع میتواند در عوض ابراء مهریه خود از زوج طلاق بگیرد. باید به این نکته توجه داشته باشیم که اگر نمونه سند عادی ابرا مهریه در عوض طلاق خلع انجام شده باشد، زوجه در ایام عده میتواند از ابراء تمام یا بخشی از مهریه خود رجوع کند.
با توجه به ماده 290 قانون مدنی، ابرا در صورتی باعث سقوط تعهدات میشود که متعهد له اهلیت داشته باشد. منظور از متعهد له، شخصی است که متعهد باید تعهدات خودش را به نفع او (متعهد له) اجرا کند. متعهد له در نمونه سند عادی ابرا مهریه ، زوجه است زیرا تعهد زوج در خصوص پرداخت مهریه به نفع زوجه اجرا خواهد شد.
اهلیت نیز به معنای برخورداری از شرایط قانونی برای انجام اعمال حقوقی است. بلوغ، عقل و رشد از شرایط اهلیت هستند. بنابراین، نمونه سند عادی ابرا مهریه در صورتی معتبر و قابل استناد است که زوجه در هنگام امضای آن، عاقل، بالغ و رشید باشد. بالغ به فردی گفته میشود که به سن بلوغ شرعی رسیده است. به همین دلیل، سند ابراء مهریه که زوجه نابالغ امضا کرده باشد، نامعتبر است و باعث از بین رفتن تعهد زوج نسبت به پرداخت مهریه او نمیشود. رشید نیز به فردی میگویند که تصرفات در او در اموال و داراییهای خود علاقلانه و متعارف است. در رویه اداری و قضایی کشور ما، افراد کمتر از 18 سال، غیر رشید فرض میشوند. بنابراین، زوجهای که کمتر از 18 سال سن دارد، از شرایط قانونی لازم برای امضای نمونه سند عادی ابرا مهریه برخوردار نیست.
در اصطلاح حقوقی، عاقل به فردی گفته میشود که قوای فکری او کاملاً از بین نرفته یا مختل نشده است. اشخاصی که از این ویژگی برخوردار نیستند، مجنون محسوب میشوند. بنابراین میتوان گفت سند ابرا مهریه که توسط زوجه مجنون و غیر عاقل امضا شده نیز نامعتبر و غیر قابل استناد است.
سند مهریه در صورتی رسمی است که توسط دفاتر ازدواج و طلاق یا دفاتر اسناد رسمی صادر و ثبت شده باشد. سند عادی مهریه نیز به سندی میگویند که توسط زوج و زوجه امضا شده اما در دفاتر اسناد یا دفاتر ازدواج و طلاق به ثبت نرسیده است.
تعارض سند عادی و رسمی مهریه در صورتی موضوعیت پیدا میکند که دو سند به منظور تعیین میزان مهر زوجه تنظیم شده و مفاد این دو سند با یکدیگر متفاوت باشند.
در خصوص رفع تعارض سند عادی و رسمی مهریه میتوان گفت که اصل بر صحیح و معتبر بودن سند رسمی و نامعتبر بودن سند عادی است زیرا اسناد رسمی از سوی مراجع قانونی صلاحیت دار صادر میشوند و نسبت به اسناد عادی از ارزش و اعتبار بیشتری برخوردار هستند.
سندی که به منظور ابراء مهریه زوجه تنظیم میشود، در صورتی معتبر و قابل استناد است که مطابق با شرایط و تشریفات قانونی تنظیم شده باشد. همچنین بهتر است که این سند با توجه به منافع قانونی زوج و زوجه و توسط کارشناسان حقوق مدنی تنظیم شود.
خدمات تنظیم قرارداد رکلا این امکان را فراهم کرده است که بتوانید سند عادی ابراء مهریه را به صورت اختصاصی و توسط کارشناسان حقوقی تنظیم کنید.
همچنین این امکان نیز وجود دارد که سوالات خود درباره شرایط و آثار قانونی ابراء مهریه را نیز با کارشناسان حقوقی در بخش خدمات مشاوره حقوقی تلفنی رکلا در میان بگذارید.