بررسی صفر تا صد شرایط صحت قرارداد کار با توجه به قانون کار و ماده 190 قانون مدنی

طبقه کارگر یکی از مهمترین اقشار جامعه هستند که باید تدابیر مناسبی برای تامین معیشت، سلامت و رفاه آن‌ها پیش بینی شود. به همین دلیل، قانونگذار با تصویب قانون کار سعی در حمایت از طبقه کارگر داشته است. باید به این نکته توجه داشته باشیم که منظور از کارگر در قانون کار، هر کسی است که در ازای دریافت دستمزد برای شخص دیگری کار می‌کند. تمام کارکنانی که در ازای دریافت دستمزد برای کارفرمایان کار می‌کنند، باید به واسطه امضای شفاهی یا کتبی قرارداد کار استخدام شده باشند تا از حمایت‌های این قانون برخوردار شوند. قرارداد کار به توافق نامه شفاهی یا کتبی میان کارگر و کارفرما گفته می‌شود که باعث ایجاد رابطه استخدامی میان آن‌ها خواهد شد. صحت قرارداد کار منوط به رعایت شرایط و ضوابط تعیین شده در قانون کار است.

این قرارداد در صورتی معتبر و نافذ است که براساس قانون کار تنظیم شده باشد. باید به این نکته توجه داشته باشیم که قانون کار از قوانین آمره محسوب می‌شود و به همین دلیل، تمام شرایط و ضوابط مقرر در آن لازم الاجرا هستند. در واقع هر نوع توافقی که باعث نقض مقررات قانون کار شود، باطل و بی اثر خواهد بود.

در این مقاله با شرایطی آشنا می‌شویم که قانونگذار در قانون کار برای تنظیم و اجرای صحیح انواع قرارداد استخدام پیش بینی کرده است.

شرایط صحت قرارداد کار چیست؟

در ابتدا باید یادآور شویم که قرارداد کار، توافق نامه‌ای است که میان کارگر و کارفرما تنظیم می‌شود و می‌تواند شفاهی یا مکتوب باشد. متقاضی کار به واسطه امضای این توافق نامه متعهد خواهد شد که کاری را به صورت موقت یا دائم و در مقابل دریافت دستمزد برای کارفرما انجام بدهد. قانونگذار، شرایط اساسی صحت قرارداد کار را در ماده 9 این قانون مشخص کرده است. در ادامه مطابق با این ماده، شرایط لازم برای صحت قرارداد کار را بررسی می‌کنیم.

معین بودن موضوع؛ از شرایط صحت قرارداد کار

در ابتدا باید بگوییم، منظور از موضوع قرارداد کار در واقع شرح وظایف و مسئولیت‌هایی است که بر عهده کارپذیر گذاشته می‌شود. کارپذیر در هنگام امضای قرارداد کار باید بداند که برای انجام چه کاری استخدام شده است. به عبارت دیگر، کارپذیر باید این توافق نامه را با آگاهی کامل از شرح وظایف و مسئولیت‌های خود امضا کند. به همین دلیل، قانونگذار در ماده 9 قانون کار تصریح کرده است که موضوع قرارداد کار باید معین باشد.

مشروعیت موضوع قرارداد

همانگونه که گفتیم، موضوع قرارداد کار در واقع شرح وظایف و مسئولیت‌هایی است که کارگر به منظور انجام آن‌ها استخدام می‌شود. لازم است که شرح وظایف و مسئولیت‌های کارگر در قرارداد کار مشخص شوند. قرارداد کار در صورتی معتبر و تحت حمایت قانون کار خواهد بود که کار تعیین شده در آن، قانونی و مشروع باشد. به عبارت دیگر، یکی از مهمترین شرایط صحت قرارداد کار ، مشروع و قانونی بودن کاری است که کارگر به منظور انجام آن استخدام می‌شود.

برای مثال، اگر قراردادی به منظور استخدام کارگر برای ساخت مشروبات الکلی تنظیم شود، باطل و بلا اثر خواهد بود. در این مثال کارگری که برای ساخت مشروبات الکلی استخدام شده است، از حمایت‌ها و مزایای قانون کار برخوردار نخواهد شد.

عدم ممنوعیت قانونی و شرعی طرفین در تصرف اموال یا انجام کار مورد نظر

عدم ممنوعیت قانونی برای تصرف در اموال را با ذکر یک مثال توضیح می‌دهیم.

فرض کنید که اموالی تحت عنوان امانت به شخص دیگری سپرده شده است. قانونگذار نیز امانت دار را از هر گونه دخل و تصرف نسبت به مال مورد امانت ممنوع می‌کند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که امانت دار، شخصا یا با استفاده از کارگر حق دخل و تصرف در مال مورد امانت را نخواهد داشت. در این حال، توافق نامه‌ای که به منظور استخدام کارگر برای دخل و تصرف در مال مورد امانت تنظیم می‌شود، باطل و بلااثر خواهد بود.

عدم ممنوعیت قانونی برای انجام کار مورد نظر نیز به این معنا است که قانونگذار، انجام کار تعیین شده در توافق نامه استخدامی را ممنوع نکرده باشد. برای مثال، قانونگذار کشت خشخاش را ممنوع می‌کند. بنابراین توافق نامه‌ای که به منظور استخدام کارگر برای کشت خشخاش تنظیم شود، باطل و بلا اثر است.

دخل و تصرف در اموال غصبی و مسروقه از نظر شرعی ممنوع خواهد بود. به این ترتیب، کارفرما و کارگر نمی‌توانند قرارداد کار را به منظور دخل و تصرف در اموال غصبی و مسروقه تنظیم کنند.

ممنوعیت شرعی طرفین برای انجام کار مورد نظر نیز مواردی مانند ممنوعیت اشتغال زنان متاهل بدون کسب اجازه از زوج را در بر می‌گیرد.

آیا قصد و رضایت طرفین از شرایط صحت قرارداد کار است؟

قانوگذار، شرایط اساسی صحت تمام قراردادها را در ماده 190 قانون مدنی مشخص کرده است. تمام توافق نامه‌های میان اشخاص در صورتی معتبر و نافذ هستند که شرایط ماده 190 در آن‌ها رعایت شده باشد. شرایط مقرر در این ماده باید در توافق نامه‌های استخدامی نیز رعایت شوند. با توجه به این ماده می‌توان گفت، قصد و رضایت طرفین از شرایط عمومی صحت قرارداد کار هستند. قصد طرفین به این معنا است که کارفرما و کارگر، قرارداد کار را با هوشیاری کامل و به منظور اجرای مفاد آن امضا کنند. توافق نامه‌ای که کارگر یا کارفرما در حال مستی یا به قصد شوخی و صحنه سازی امضا می‌کنند، باطل و بی اثر است.

رضایت نیز به این معنا است که کارگر و کارفرما قرارداد کار را با اختیار کامل امضا کرده باشند. می‌توان گفت از مهمترین شرایط صحت قرارداد کار ، امضای آن با اختیار و اراده کامل است. بنابراین، قراردادی که کارگر یا کارفرما در اثر تهدید یا اجبار فیزیکی امضا کرده باشند، هیچ گونه اثر و اعتبار قانونی ندارد.

قانونگذار در ماده 172 قانون کار، به کار گماردن اجباری دیگران را ممنوع کرده است. قانونگذار در این ماده، برای کسی که دیگران را به کار اجباری گمارده، ضمانت اجراهایی مانند جریمه نقدی و حبس را بیان می‌کند.

اهلیت، از شرایط لازم برای صحت قرارداد کار

با توجه به ماده 190 قانون مدنی، اهلیت طرفین یکی از اساسی ترین شرایط صحت قراردادها است. اهلیت در قانون مدنی مواردی مانند بلوغ، عقل و رشد را در بر می‌گیرد. باید به این نکته توجه داشته باشیم که اهلیت به عنوان یکی از شرایط صحت قرارداد کار ، در قانون کار مفهومی متفاوت از قانون مدنی دارد. به عبارت دیگر، قانونگذار در قانون کار به فکر تامین معیشت افراد مجنون و غیر رشید نیز بوده و آن‌ها را از انجام کار ممنوع نمی‌کند. از سوی دیگر، قانونگذار در قانون کار، به کار گماردن کودکان و نوجوانان کمتر ار 15 سال را ممنوع می‌کند. لازم به ذکر است که قانونگذار در قانون کار برای اشتغال اتباع خارجه نیز محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی را در نظر گرفته است.

خوب است بدانید

کارفرما و کارگر در صورتی تحت شمول قانون قرار می‌گیرند و از حمایت‌های این قانون برخوردار می‌شوند که رابطه استخدامی میان آن‌ها به واسطه امضای قرارداد کار ایجاد شده باشد. قرارداد کار نیز باید براساس مقررات و ضوابط مندرج در قانون کار تنظیم شود. پیشنهاد می‌کنیم که برای نوشتن و تنظیم این قرارداد از کارشناسان حقوق کار کمک بگیرید.

خدمات تنظیم قرارداد رکلا، این فرصت را برای کارفرمایان و کارگران فراهم کرده است که قرارداد کار مد نظر خودشان را به صورت اختصاصی و توسط کارشناسان حقوق کار تنظیم کنند.

کارشناسان حقوق کار حاضر در بخش خدمات مشاوره حقوقی تلفنی رکلا نیز پاسخگوی تمام سوالات شما در زمینه مقررات و ضوابط قانون کار هستند.