تعدیل قرارداد چیست و چگونه توسط قاضی انجام می‌شود؟
به طور کلی قراردادها، سبب الزام امضا کنندگان نسبت به یک موضوع خواهند شد. به این صورت که اگر طرفین به تعهدات خود به موجب موافقت نامه منعقد شده عمل نکنند، برای آن‌ها مسئولیت ایجاد خواهد شد. در این میان، این فرض نیز متصور است که شرایطی فیمابین طرفین یک موافقت نامه رخ دهد که فرآیند عمل به تعهدات را دشوار سازد. حال برای اینکه بتوان تعهدات ناشی از قرارداد را به نحو مطلوب‌تری انجام داد، باید اقداماتی از سوی طرفین یا نهادهای قضایی مربوطه صورت بگیرد. تعدیل قرارداد ، فرایندی است که سبب تسهیل تعهدات و آثار ناشی از یک موافقت نامه می‌شود.
در این مقاله درصدد آن هستیم که ابتدا با توضیح کلیه شرایط حاکم بر تعدیل موافقت نامه‌ها، نکاتی قانونی لازم را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
تعدیل قرارداد در چه مواقعی از سوی اشخاص قابل استناد خواهد بود؟
به طور کلی، قرارداد سندی است که مجموعه‌ای از تعهدات و وظایف را نسبت به انجام یک کار یا یک معامله در بر می‌گیرد. زمانی که دو یا چند شخص نسبت به امضای یک قرارداد اقدام می‌کنند، آن‌ها ملزم به انجام کلیه تعهدات مندرج در آن موافقت نامه خواهند شد. یعنی اگر یکی از طرفین، به موجب قرارداد، به شرح وظایف خود عمل نکند، برای او مسئولیت ایجاد خواهد شد.
حال این امکان وجود دارد که پس از امضای موافقت نامه توسط طرفین، شرایطی رخ دهد که موجب دشواری و سختی انجام تعهدات شود. در عالم حقوقی قراردادها، این امکان پیش بینی شده است که اشخاص بتوانند تحت شرایطی، به یک سری ساز و کار حقوقی اتکا کنند. یکی از این ساز و کارهای حقوقی، تعدیل موافقت نامه است. به موجب تعدیل، شرایط عمل به تعهدات ناشی از یک موافقت نامه تسهیل پیدا می‌کند و طرفین قادر خواهند بود به نحو موثرتری به وظایف خود در یک موافقت نامه پایبند باشند.
از سوی دیگر، این امکان وجود دارد که به موجب عواملی، تعهدات مندرج در یک موافقت نامه، منافع امضا کنندگان آن را تامین نکند. برای مثال امکان دارد که موافقت نامه منعقد شده به ضرر یکی از طرفین تمام شود. به همین دلیل، قانونگذار تدابیری را در نظر گرفته است که بتوان به موجب آن‌ها از ورود خسارات به طرفین موافقت نامه جلوگیری کرد.
البته باید دقت داشت که هر شرایطی منجر به تعدیل آثار ناشی از یک موافقت نامه نخواهد شد. بلکه شما باید کلیه ملاحظات قانونی در این خصوص را، در نظر داشته باشید. تعدیل قرارداد پیمانکاری و تعدیل قرارداد پیش فروش ، از موارد قابل توجه در این زمینه به حساب می‌آیند.
تعدیل قرارداد چیست و چه تحولاتی را در تعهدات ناشی از موافقت نامه‌ها ایجاد خواهد کرد؟
از لحاظ لغوی، تعدیل به معنای متعادل کردن است. در حوزه قراردادها، این اصطلاح به معنی ایجاد تعادل در مفاد و آثار یک موافقت نامه خواهد بود. در برخی از موارد، اراده طرفین یک موافقت نامه، در ایجاد تعادل در موافقت نامه نقشی نخواهد داشت و منشا آن، اراده قانون و قانونگذار خواهد بود. هدف اصلی از تعدیل، متوازن کردن تعهدات یک قرارداد به نوعی است که سبب سهولت در عمل کردن به تعهدات و تامین منافع طرفین آن شود. به عبارت دیگر در این فرآیند، طرفین با استناد به تعدیل، تلاش دارند که از مفاد تصریح شده در موافقت نامه خود عدول کنند تا شرایط حاکم فیمابین آن‌ها به صورت عادلانه‌تری پیش رود.
تاثیر شرایط اقتصادی را جدی بگیریم
یکی از حالت‌های غالبی که بحث تعدیل را به میان می‌آورد، شرایط اقتصادی است. در کشورهایی با نرخ بالای تورم و بی ثباتی اقتصادی، بحث تعدیل قرارداد با توجه بیشتری روبرو خواهد بود. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که متعادل کردن تعهدات ناشی از موافقت نامه‌ها، بیشتر در خصوص قراردادهای مالی قابل بررسی است. علاوه بر آن، بحث تعدیل موافقت نامه‌ها در شرایط بحرانی پس از جنگ نیز محل بررسی دارد.
تعدیل قرارداد پیش فروش و تمام آنچه که برای استناد به آن ضروری است!
شاید این سوال برای شما نیز به وجود آمده باشد که چگونه می‌توان نسبت به تعدیل قرارداد پیش فروش اقدام کرد. در پاسخ باید اشاره داشت که بحث تعدیل در موافقت نامه‌های پیش فروش توجه زیادی را به خود جلب کرده است. در واقع با توجه به ذات این دست از موافقت نامه‌ها، طرفین می‌توانند تدابیر لازم را برای ایجاد تعادل در موافقت نامه و تعهدات ناشی از آن، در نظر بگیرند. برای مثال، فرض کنید شما یک آپارتمان را پیش فروش کرده‌اید اما با توجه به تورم و بی ثباتی اقتصادی ، قیمت مصالح مورد نیاز برای ساخت و ساز روز به روز افزایش پیدا می‌کند.
در این میان شما می‌توانید با استناد به تعدیل قرارداد پیش فروش ، از ورود خسارات مالی به خود جلوگیری کنید زیرا با استناد به تعدیل قرارداد، قادر خواهید بود که قیمت مصالح مورد نیاز خود را مطابق با تغییرات قیمتی رخ داده شده، از خریدار دریافت کنید. البته در این میان باید اشاره داشت که به غیر از تعدیل قرارداد پیمانکاری و پیش فروش، شما می‌توانید سایر قراردادها را نیز بر اساس توافق متعادل کنید. برای مثال این امکان در انواع قراردادهای خرید و فروش یا بیع وجود دارد.
تعدیل قرارداد توسط قاضی و شرایط قانونی حاکم بر آن!
به طور کلی، تعدیل به دو صورت قابل تحقق است. به این بیان که شما می‌توانید موافقت نامه خود را به صورت توافقی یا قضایی متعادل کنید. در تعدیل توافقی یا قراردادی، طرفین شرایطی را در متن قرارداد خود پیش بینی می‌کنند که امکان تعدیل در آینده را به وجود می‌آورد. به عبارت دیگر، در این حالت، قرارداد از یک انعطاف نسبی برای ایجاد تغییرات احتمالی برخوردار می‌شود.
حالت دیگر از تعدیل، حالت قضایی آن است. در آن حالت، اشخاص برای متعادل ساختن شرایط حاکم بر قرارداد و آثار ناشی از توافقات خود، از طریق مراجع قضایی صالح اقدام خواهند کرد. بنابراین در این روش، تعدیل قرارداد توسط قاضی انجام می‌گیرد.
باید اشاره داشت در مواردی که طرفین در خصوص متعادل ساختن تعهدات خود توافقی انجام نداده‌اند یا قانون، درباره آن قاعده‌ای را مطرح نکرده است، امکان تعدیل از طریق دادگاه وجود خواهد داشت. در این مواقع، قاضی با استفاده از اصول حقوقی، ضرورت متعادل ساختن موافقت نامه را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. برای مثال: فرض کنید شما پولی را به شخصی قرض داده‌اید ولی شخص مدیون، از پرداخت قرض خود به شما در بازه زمانی مقرر در موافقت نامه ناتوان است. در این میان، قاضی با در نظر گرفتن شرایط حاکم بر قرارداد فیمابین شما و شخص مدیون و همچنین با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، مهلت بیشتری را برای ادای تعهد مدیون در نظر خواهد گرفت.
به یاد داشته باشید که:
در نظر گرفتن شرایط حاکم بر تعدیل قرارداد در زمان نوشتن آن، باعث ایجاد آسودگی خاطر بیشتری برای شما و طرف مقابلتان می‌شود. به این صورت قادر خواهید بود که مواردی از قبیل تعدیل در قیمت موافقت نامه را مطرح و از وقوع اختلافات احتمالی آینده جلوگیری کنید. البته در صورتی که شما در این زمینه کاری انجام ندهید، امکان اقدام از طریق مراجع قضایی برای تعدیل قیمت یا مفاد قرارداد وجود خواهد داشت. در هر حالت، اگر در خصوص تعدیل قرارداد خود و آثار ناشی از آن، دچار ابهام شده‌اید، مشاوران متخصص رکلا برای پاسخگویی به شما آماده هستند. در این زمینه استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی ، را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی نیز از دیگر خدماتی است که توسط تیم حقوقی رکلا به شما ارائه خواهد شد.
