مفهوم تعهد پرداخت و بررسی شرایط تنظیم و استناد به تعهدنامه پرداخت بدهی

قرارداد یک ماهیت حقوقی است که به واسطه توافق میان دو یا چند شخص شکل می‌گیرد. در اصطلاح به اشخاصی که یک قرارداد به واسطه توافق میان آن‌ها تشکیل شده است، طرفین قرارداد می‌گویند. تشکیل و امضای قرارداد باعث ایجاد تعهداتی برای هر یک از طرفین آن می‌شود. در برخی از موارد، یکی از طرفین قرارداد یا هر دو آن‌ها متعهد می‌شوند که وجهی را به طرف دیگر بپردازند. در اصطلاح حقوقی به وجه نقد یا غیر نقدی که یکی از طرفین قرارداد باید به طرف دیگر پرداخت کند، عِوَض گفته می‌شود. بنابراین می‌توان گفت منظور از تعهد پرداخت در واقع تعهد یکی از طرفین قرارداد نسبت به پرداخت عوض است.

شرایط و نحوه دادن عوض به واسطه توافق میان طرفین قرارداد مشخص می‌شود. اگر طرفین قرارداد شرایط و نحوه پرداخت عوض را مشخص نکرده باشند، عوض باید مطابق با شرایط و ضوابط قانونی پرداخت شود.

هر یک از طرفین که متعهد به پرداخت عوض شده است باید مطابق با شرایط قرارداد، نسبت به پرداخت آن اقدام کند. در این مقاله با شرایط و ضوابط قانونی پرداخت عوض در قراردادهای معاوضی آشنا می‌شویم.

منظور از تعهد پرداخت در قراردادهای مُعاوضی چیست؟

قراردادها در یک دسته بندی کلی به انواع قراردادهای معاوضی و غیر معاوضی تقسیم می‌شوند. عقد غیر معوض به عقدی گفته می‌شود که تنها یکی از طرفین آن متعهد به انجام کار یا تسلیم مال خواهد شد. از سوی دیگر، عقد معوض به عقدی گفت می‌شود که هر دو طرف آن باید عوضی را به طرف دیگر پرداخت کنند.

برای مثال، قرارداد بیع (برای مطالعه درباره این قرارداد، روی لینک بزنید)، قراردادی است که برای معامله اموال تنظیم می‌شود و طرفین آن نیز خریدار و فروشنده هستند.

خریدار به واسطه امضای عقد بیع متعهد می‌شود که بهای مال مورد معامله را پرداخت کند. فروشنده نیز به واسطه امضای عقد بیع متعهد می‌شود که مال مورد معامله را به خریدار تحویل بدهد. بنابراین می‌توان گفت که بیع، یکی از عقود معاوضی است.

انواع عقد اجاره نیز نوعی قرارداد معاوضی محسوب می‌شوند زیرا موجر به واسطه امضای اجاره نامه (با زدن روی لینک درباره شرایط و ویژگی‌های آن بخوانید) متعهد خواهد شد که عین مستاجره را به مستاجر تحویل بدهد. مستاجر نیز در اثر امضای عقد اجاره متعهد می‌شود که اجاره بهای عین مستاجره را به صورت نقدی یا در فواصل زمانی معین پرداخت کند.

نتیجه می‌گیریم

منظور از تعهد پرداخت در واقع تعهد هر یک از طرفین عقود معاوضی نسبت به پرداخت عوض است. به زبان ساده‌تر، هر یک از طرفین قرارداد‌های معاوضی در اثر امضای قرارداد، متعهد می‌شوند که عوضی را به طرف دیگر پرداخت کنند. همچنین، تعهد به پرداخت عوض در واقع دینی است که بر عهده هر یک از طرفین عقود معاوضی گذاشته می‌شود و باید نسبت به ایفای آن اقدام کرد.

اگر یکی از طرفین عقود معاوضی، نسبت به پرداخت عوض اقدام نکند، در واقع تعهد خود را ایفا نکرده است. همچنین، عدم پرداخت عوض، ضمانت اجراهایی مانند فسخ عقود معاوضی را به دنبال دارد.

منظور از تعهد پرداخت بدهی چیست؟

امضای برخی از قراردادها باعث ایجاد بدهی برای یکی از طرفین آن می‌شود. قرارداد قرض بین اشخاص حقیقی و قرارداد وام از جمله مواردی هستند که باعث ایجاد تعهد پرداخت بدهی خواهند شد.

در ادامه، شرایط تحقق تعهدی که نسبت به پرداخت بدهی و در اثر امضای عقد قرض و قرارداد وام ایجاد شده است را بررسی می‌کنیم.

شرایط ایجاد بدهکاری به واسطه امضای عقد قرض

قرض از نظر لغوی به معنای گرفتن مال یا وجهی از شخص دیگر است تا بعدا به او پس داده شود. به موجب ماده 648 قانون مدنی، قرض به عقدی گفته می‌شود که یکی از طرفین (قرض دهنده) مالکیت مقدار معینی از مال خود را به طرف دیگر منتقل می‌کند تا بعدا مثل یا قیمت آن را از قرض گیرنده پس بگیرد.

در اصطلاح قانون مدنی به طرفین عقد قرض، مُقرَض (قرض دهنده) و مقتَرِض (قرض گیرنده) گفته می‌شود. عقد قرض به واسطه توافق میان مقرض و مقترض تحقق پیدا می‌کند.

عقد قرض یک، عقد معاوضی محسوب می‌شود. مالی که مقرض به مقترض داده و مال یا وجهی که مقترض در ازای آن به مقرض پرداخت کرده است، در واقع دو عوض عقد قرض هستند. امضای عقد قرض باعث ایجاد آثاری قانونی می‌شود. یکی از مهمترین آثار عقد قرض، تعهدات قرض گیرنده نسبت به پرداخت مثل یا قیمت آن مالی است که قرض می‌گیرد.

اینطور می‌توان گفت که امضای عقد قرض باعث ایجاد یک بدهی و دین بر عهده مقترض می‌شود. مقترض باید مطابق با شرایط و تاریخ مقرر در عقد قرض نسبت به پرداخت بدهی خود اقدام کند.

بررسی شرایط تعهد به پرداخت بدهی در اثر امضای قرارداد وام

اصل آزادی قراردادها به واسطه تصویب ماده 10 قانون مدنی وارد نظام قانونی کشور ما شده است. اصل آزادی قراردادها به اشخاص حقیقی و حقوقی اجازه می‌دهد که در خصوص تمام موضوعات قانونی و مشروعی که مخالف با نظم عمومی جامعه نیستند، با یکدیگر توافق نامه شفاهی یا مکتوب امضا کنند.

در اصطلاح حقوق مدنی به قراردادهایی که مطابق با ماده 10 قانون مدنی و براساس اصل آزادی قراردادها تنظیم می‌شوند، قراردادهای نامعین می‌گویند. قرارداد وام نیز از قراردادهای نامعین است که به واسطه توافق میان وام دهنده و وام گیرنده تحقق پیدا می‌کند.

در اصطلاح عرفی، وام به معنای دادن مقداری پول به شخص دیگر در ازای دریافت اصل و سود آن است. البته سود و بهره‌ای که در قرارداد وام تعیین می‌شود نباید جنبه ربا داشته و مغایر با موازین شرعی باشد. امضای قرارداد وام باعث ایجاد بدهی و تعهد پرداخت برای وام گیرنده می‌شود.

وام گیرنده به واسطه امضای عقد قرض متعهد می‌شود که مبلغ وام و سود آن را به صورت نقدی یا در فواصل زمانی معین به وام گیرنده پرداخت کند.

منظور از تعهد پرداخت بدهی دیگری چیست؟

در برخی موارد تعهد پرداخت نسبت به بدهی بر عهده شخص دیگری غیر از بدهکار گذاشته می‌شود. عقد ضمانت از جمله عقودی است که باعث ایجاد تعهد پرداخت بدهی دیگری می‌شوند. در ادامه شرایط قانونی و نحوه انتقال بدهی به ضامن را بررسی می‌کنیم.

ایجاد تعهد پرداخت نسبت به بدهی‌های شخص دیگر به واسطه عقد ضمان

اشخاصی زیر در عقد ضمان دخالت دارند:

1. مضمون عنه (بدهکار): منظور از مضمون عنه، شخصی است که پرداخت دینی بر عهده او گذاشته شده است؛
2. مضمون له (طلبکار): به شخصی گفته می‌شود که بدهی مضمون عنه باید به او پرداخت شود؛
3. ضامن: ضامن به شخصی گفته می‌شود که در برابر مضمون له متعهد به پرداخت بدهی مضمون عنه می‌شود.

عقد ضمان به واسطه توافق میان مضمون له و ضامن تحقق پیدا می‌کند. امضای این عقد باعث انتقال تعهد پرداخت مطالبات از ذمه مضمون عنه به ذمه ضامن می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت که ضامن به واسطه عقد ضمان متعهد خواهد شد که بدهی مضمون عنه را به مضمون له پرداخت کند.

آیا تعهد نامه پرداخت بدهی ، یک سند معتبر است؟

تعهد نامه تنظیم شده برای پرداخت بدهی در واقع سند مکتوبی است که بدهکار به واسطه امضای آن متعهد می‌شود که بدهی‌های خود را به صورت نقد یا اقساط و در تاریخ معین پرداخت کند. این تعهد نامه می‌تواند به صورت رسمی یا عادی تنظیم شود.

این تعهد نامه در صورتی رسمی است که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد.

برای مثال، نوشته‌ای که به منظور تعهد پرداخت اقساط تنظیم شده و به امضای وام گیرنده رسیده باشد، سندی عادی است. در صورتی که تعهد نامه مربوط به تعهد پرداخت اقساط وام در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد از ارزش و اعتبار اسناد رسمی برخوردار می‌‌شود.

تعهد نامه‌ای که وام گیرنده امضا می‌کند اما در دفاتر اسناد رسمی به ثبت نرسیده است نیز سندی معتبر و قابل استناد محسوب می‌شود.

توصیه می‌کنیم!

تعهد نامه‌ای که به منظور تعیین شرایط و تاریخ پرداخت بدهی تنظیم و امضا می‌شود، در واقع سندی است که طلبکار با استناد به آن می‌تواند مطالبات خود را از بدهکار مطالبه کند. این تعهد نامه در صورتی معتبر و قابل استناد است که مفاد آن مغایر با قانون و شرع نباشد.

شما با استفاده از امکانات موجود در بخش خدمات تنظیم قرارداد رکلا می‌توانید تنظیم تعهد نامه پرداخت بدهی را به کارشناسان حقوقی ما بسپارید.

برای آشنایی با ضمانت اجرای قانونی عدم پرداخت بدهی نیز می‌توانید با کارشناسان حقوقی ما در بخش مشاوره حقوقی تلفنی رکلا در تماس باشید.