سن رشد چه سنی است؟ چگونه قبل از 18 سالگی حکم رشد بگیریم؟

سن رشد یکی از مواردی است که در مورد افراد کمتر از ۱۸ سال مطرح می‌شود. احتمالا شما نیز در رابطه با این موضوع مطالبی شنیده‌اید. حکم رشد یکی از مسائل و موضوعات پرطرفدار برای افراد هنری یا نویسندگان است. تعداد زیادی از خبرگزاری‌ها در رابطه با این موضوع مطالبی را منتشر کرده‌اند. علاوه‌ بر آن، این مساله موضوع پرطرفداری برای سازندگان فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی نیز بوده است.

تشخیص رشید یا غیر رشید بودن افراد زیر 18 سال، به تصمیم قاضی بستگی دارد. زمانی‌ که قاضی به رشد شخصی زیر ۱۸ سال حکم دهد، این شخص به ‌عنوان فرد رشید محسوب می‌شود. مطابق قانون این شخص با حکم دادگاه اهلیت لازم برای انجام امور مالی را کسب می‌کند.

در حقوق موضوع افراد غیر رشید و رشید اهمیت فراوانی دارد. لازم است ابتدا با مفاهیم این موضوع آشنا شوید تا سایر مطالب را در مورد آن مطرح کنیم. با مطالعه این مقاله، به اطلاعاتی جامع در خصوص این موضوع دست پیدا می‌کنید.

رشید به چه کسی گفته می‌شود؟

رشید به فردی می‌گویند که بالغ و عاقل است و توانایی تصمیم‌ گیری عقلانی در مورد امور مالی خود را دارد. همه افراد به ‌محض اینکه زنده متولد می‌شوند از حقوقی برخوردار خواهند شد. این حقوق تا پایان زندگی برای آن‌ها وجود دارد. افراد در زمان کودکی و تا قبل ‌از رسیدن به سن بلوغ، به ‌عنوان محجور شناخته می‌شوند. شخص محجور به معنی فردی است که مطابق قانون حقی دارد ولی توانایی اداره آن را ندارد. مانند کودکی که به ‌محض تولد، پدرش فوت کرده و به او سهم‌ الارثی رسیده است. این کودک تا زمانی ‌که به‌ عنوان رشید شناخته نشود، توانایی مدیریت امور مالی خود را ندارد اما این حق برای او است.

شخصی که به سن بلوغ رسیده و هجده‌ ساله شده است، به‌ عنوان فرد رشید محسوب می‌شود. در واقع یکی از شروط رشید بودن افراد، رسیدن به سن بلوغ است. اگرچه به سن بلوغ رسیدن شرط کافی نیست. در واقع، شخص بالغ باید بعد از سن بلوغ، توانایی مدیریت امور خود و توانایی تصمیم‌ گیری عقلانی داشته باشد تا به ‌عنوان رشید شناخته شود. همه افرادی که سن ۱۸ سال آن‌ها تمام شود، مطابق قانون فرد رشید هستند. در واقع هجده‌ سالگی سن رشد در قانون مدنی است.

چنانچه فردی بعد از هجده‌ سالگی توانایی مدیریت امور مالی خود را نداشته باشد، فرد غیر رشید شناخته می‌شود. مانند فردی که سفیه است. سفیه به شخصی می‌گویند که توانایی مدیریت امور مالی خود را ندارد و در مسائل مالی تصمیم عقلانی نمی‌گیرد. به‌ عنوان مثال، شخصی که یک اتومبیل گران‌ قیمت را با یک دوچرخه ساده تعویض می‌کند به‌ عنوان سفیه (برای مطالعه بیشتر در این خصوص، روی لینک بزنید) محسوب می‌شود.

سن رشد چه سنی است؟

افراد برای اینکه از حقوق خود بهره‌مند شوند، باید اهلیت داشته باشند. اهلیت به معنی توانایی اشخاص برای برخورداری از حق است. شخصی که به سن ۱۸ سال رسیده باشد، مطابق قانون به‌ عنوان فرد رشید محسوب می‌شود. در این شرایط او می‌تواند به‌ صورت مستقل امور مالی خود را مدیریت کند. در واقع مطابق قانون و رویه، سن رشد 18 سالگی است.

با یک مثال، سن رشد را توضیح می‌دهیم

تصور کنید فردی قصد دارد یک اتومبیل را خریداری کند. او برای خرید اتومبیل بعد از سن هجده ‌سالگی می‌تواند به‌ صورت مستقل عمل کند. یعنی بر اساس قانون، فرد هجده‌ ساله فردی رشید محسوب می‌شود که برای انجام امور مالی خود، می‌تواند به‌ صورت مستقل اقدام کند.

در شرایطی که شخصی کمتر از ۱۸ سال سن داشته باشد، مطابق قانون نمی‌تواند در امور مالی خود دخالت کند. این فرد باید با اذن ولی یا حکم دادگاه این امور را انجام دهد.

تصور کنید یک پسر 16 ‌ساله قصد دارد یک خانه بخرد. در این حالت به دلیل اینکه او به سن رشد یعنی ۱۸ سال نرسیده است، نمی‌تواند طرف معامله قرار بگیرد اما ولی قهری این پسر می‌تواند این معامله را برای او انجام دهد.

البته مطابق قانون برای این موضوع راه‌ حلی وجود دارد. شخصی که به سن قانونی رسیده است اما هنوز هجده‌ ساله نیست، می‌تواند از دادگاه حکم رشد بگیرد. این حکم رشد مجوزی برای انجام امور مالی او محسوب می‌شود زیرا مطابق این حکم این نوجوان فردی رشید است که می‌تواند به امور مالی خود رسیدگی کند.

شرایط لازم برای دریافت حکم رشد

شرط لازم و اساسی برای دریافت حکم رشد، بلوغ است. یعنی فردی که به سن بلوغ نرسیده باشد، نمی‌تواند برای دریافت حکم رشد اقدام کند.

تصور کنید دختری قصد دارد برای انجام امور مالی خود از دادگاه حکم رشد بگیرد. در این حالت او باید به سن بلوغ رسیده و توانایی تصمیم‌ گیری عقلانی را داشته باشد. در واقع سن بلوغ برای دختران، ۹ سال است که پس ‌از رسیدن به بلوغ، دختر می‌تواند برای دریافت حکم رشد اقدام کند.

سن رشد پسران در قانون 18 سال است. چنانچه پسری بخواهد از دادگاه حکم رشد بگیرد، باید بعد از سن بلوغ یعنی ۱۵ سال برای این موضوع اقدام کند. به‌ این ‌ترتیب سن رشد پسران در قانون 18 سالگی است. چنانچه پسر بالغی بخواهد جهت گرفتن حکم رشد اقدام کند، باید قدرت تصمیم‌ گیری عقلانی در امور مالی را داشته باشد. سپس به دادگاه درخواست خود را ارائه دهد.

علاوه ‌بر بلوغ ، لازم است که فرد متقاضی مجنون نباشد. یعنی پسری که ۱۵ سال سن دارد، چنانچه دچار جنون باشد، نمی‌تواند از دادگاه حکم رشد بگیرد. چون مطابق قانون محجور است. بنابراین شروط لازم برای دریافت حکم رشد، بلوغ فرد متقاضی و مجنون نبودن او است.

چه مراحلی برای گرفتن حکم رشد لازم است؟

شخصی که قصد دارد از دادگاه حکم رشد بگیرد، باید به دادگاه محل اقامت خود مراجعه کند. در این حالت فرد متقاضی باید ضمن ارائه دادخواست صدور حکم رشد، مدارک هویتی خود یعنی شناسنامه، کارت ملی و مدارک اثبات ادعای خود مبنی ‌بر رشید بودن را ارائه دهد. این شخص می‌تواند با ارائه استشهادیه ادعای خود مبنی ‌بر رشید بودن را در دادگاه مطرح کند. همچنین او باید فرم درخواست حکم رشد را نیز به دادگاه ارائه دهد.

قاضی دادگاه فرد متقاضی را به پزشکی قانونی ارجاع می‌دهد. بعد از آن جلسه‌ای با حضور این فرد در دادگاه تشکیل می‌شود.

قاضی دادگاه سوالاتی راجع ‌به امور مالی، مسائل اقتصادی، تفاوت قیمت اموال، چک، کارت‌های بانکی و مواردی مانند آن را از او می‌پرسد. چنانچه قاضی تشخیص دهد که این فرد توانایی تصمیم‌ گیری عقلانی برای مدیریت امور مالی خود را دارد، حکم رشد را صادر خواهد کرد. بعد از آن، این فرد به‌ عنوان فرد رشید شناخته می‌شود. یعنی تا قبل از اینکه به سن رشد برسد، دادگاه به رشد او حکم می‌دهد.

نکات مهم در رابطه با حکم رشد دختران و پسران

برای صدور حکم رشد تفاوتی بین دختر و پسر وجود ندارد. یعنی دختر یا پسری که قصد دارند، حکم رشد دریافت کنند، باید اقدامات یکسانی را در دادگاه و پزشکی قانونی انجام دهند. آن‌ها تا قبل از سن رشد یعنی 18 سالگی برای دریافت این حکم به دادگاه مراجعه می‌کنند. تنها تفاوتی که در مورد آن‌ها وجود دارد، تفاوت سن بلوغ است. یعنی دختر پس از 9 سالگی و پسر پس از 15 سالگی می‌توانند برای حکم رشد اقدام کنند.

بعد از اینکه حکم رشد فرد صادر شود، امکان لغو آن وجود دارد. یعنی اگر معلوم شود که این فرد رشید نیست و بعد از حکم دادگاه این موضوع ثابت شود، امکان لغو این حکم وجود خواهد داشت.

همان‌طور که می‌دانید مفهوم رشد در حقوق با مفهوم رشد جسمی متفاوت است. یعنی مطابق قانون فردی رشید شناخته می‌شود که کودک نیست و توانایی تصمیم‌گیری عقلانی و مدیریت امور مالی خود را دارد. سن رشد مطابق قانون و رویه در کشور ما 18 سال است.

اگر فردی که کمتر از 18 سال سن دارد، بخواهد مدیریت امور مالی خود را بر عهده بگیرد، باید از طریق دادگاه اقدام کند.

تا زمانی‌ که حکم رشد برای نوجوان صادر نشده باشد، اقدامات او قانونی محسوب نمی‌شود. چون مطابق قانون فرد غیر رشید صلاحیت مدیریت امور مالی و حقوقی خود را ندارد. حکم رشد فرد به ‌منظور مدیریت امور مالی او صادر می‌شود. یعنی این حکم در امور غیرمالی تأثیری نخواهد داشت.

پیشنهاد ما در رابطه با موضوع سن رشد

همانطور که بیان شد، رشید بودن افراد برای انجام امور مالی اهمیت فراوانی دارد. فرد غیر رشید مطابق قانون اهلیت اداره اموال خود را ندارد. اگر قصد دارید تا قبل از 18 سالگی، خودتان مدیریت اموالتان را بر عهده بگیرید، می‌توانید از دادگاه حکم رشد بگیرید.

برای دریافت حکم رشد، باید اقداماتی انجام شود. توصیه می‌کنیم پیش از هر اقدامی با یک کارشناس حقوقی مشورت کنید. شما می‌توانید با ثبت درخواست خود مبنی بر مشاوره حقوقی تلفنی از خدمات حقوقی ما بهره‌مند شوید.

پس از دریافت حکم رشد نیز می‌توانید تنظیم قراردادهای خود را به ما بسپارید. تیم ما در خصوص تنظیم قرارداد تجربه فراوانی کسب کرده و آماده خدمت‌ رسانی حقوقی به شما است.

چنانچه در مورد این مطلب سوالی دارید، در قسمت ثبت نظرات سوال خود را مطرح کنید. در اولین فرصت پاسخگوی شما خواهیم بود.