متصالح در عقد صلح چه کسی است و باید چه شرایطی داشته باشد؟

صلح از نظر لغوی به معنای آشتی و سازش است. به همین ترتیب، صلح در اصطلاح حقوقی نیز، سازش و توافق میان دو یا چند شخص درباره ایجاد یک اثر حقوقی معنی می‌دهد. به صورت کلی می‌توان گفت، صلح نامه یک ماهیت حقوقی است که در اثر توافق میان دو یا چند شخص تحقق پیدا می‌کند. عقد صلح، موضوع خاصی ندارد و به همین دلیل، افراد می‌توانند در خصوص هر موضوع قانونی و مشروعی، صلح نامه تنظیم کنند. به بیان دیگر، قانون در خصوص موضوعی که در عقد صلح نوشته می‌شود محدودیتی ایجاد نکرده است. امضای صلح نامه نیز آثاری قانونی مانند تملیک عین، منفعت مال، انتقال حق و ابراء یا اسقاط دین را به دنبال دارد.

در اصطلاح حقوقی به طرفین عقد صلح، متصالحان گفته می‌شود. مال الصلح نیز به معنای مال یا منفعتی است که مالکیت آن در اثر امضای عقد صلح انتقال پیدا می‌کند. در واقع متصالح به شخصی می‌گویند که مالکیت عین یا منافع مال الصلح به او انتقال پیدا کرده باشد.

به زبان ساده‌تر، متصالح شخصی است که به واسطه امضای عقد صلح، مالی را قبول می‌کند یا آنکه حق یا دینی به نفع او ساقط یا ابرا می‌شود. بنابراین می‌توان گفت که اعلام اراده و رضایت پذیرنده صلح و امضای او، یکی از ارکان تشکیل دهنده عقد صلح است. متصالح در عقد صلح، جایگاهی مشابه با خریدار در قرارداد بیع را دارا است. یعنی همان شخصی محسوب می‌شود که مطابق با مفاد عقد، مالی به او منتقل خواهد شد.

پذیرنده صلح در صورتی می‌تواند انواع صلح نامه (برای مطالعه بیشتر درباره این نوع توافق، روی لینک بزنید) را امضا کند که از برخی شرایط قانونی برخوردار باشد. در این مقاله، شرایط قانونی که پذیرنده صلح نامه باید از آن‌ها برخوردار باشد را بررسی می‌کنیم.

متصالح به چه معناست؟

در اصطلاح حقوقی به توافق میان دو یا چند شخص، عقد یا قرارداد می‌گویند. عقد صلح نیز به واسطه توافق میان صلح کننده و پذیرنده صلح تحقق پیدا می‌کند که در اصطلاح به آن‌ها متصالحین گفته می‌شود. قانونگذار موضوع خاصی را برای عقد صلح تعیین نکرده است و به همین دلیل، متصالحین در هنگام امضای این عقد می‌توانند در خصوص هر موضوع قانونی و مشروعی با یکدیگر توافق کنند. به صورت کلی می‌توان گفت، هدف از امضای عقد صلح، حل و فصل اختلافات پیش آمده میان متصالحان یا جلوگیری از وقوع آن‌ها است.

تملیک عین مال، تملیک منفعت مال و سقوط یا ابراء دین، از مهمترین موضوعات عقد هستند. بنابرابن در پاسخ به این سوال که متصالح کیست ؟ می‌توان گفت، متصالح یکی از طرفین عقد صلح است که تملیک عین، تملیک منفعت و اسقاط یا ابرای دین و حق به نفع او اجرا می‌شود. همچنین، خریدار و فروشنده می‌توانند اختلافات ناشی از معامله را به واسطه عقد صلح حل و فصل کنند.

متصالح می‌تواند عقد صلح را به صورت معوض یا غیر معوض امضا کند. اگر متصالح این عقد را به صورت معوض امضا کرده باشد، باید عوض آنچه که به نفع او صلح شده است را بپردازد. عقد صلح در صورتی غیر معوض (رایگان) است که صلح کننده در ازای آنچه که صلح کرده است از متصالح چیزی مطالبه نکند و در واقع، ما به ازایی برای معامله در نظر گرفته نشود.

متصالح در عقد صلح باید از چه شرایطی برخوردار باشد؟

همانگونه که گفتیم، امضای متصالح یکی از ارکان تشکیل دهنده عقد صلح است. امضای عقد صلح نیز باعث ایجاد آثاری حقوقی مانند انتقال مالکیت و سقوط تعهد خواهد شد. به همین دلیل می‌توان گفت که امضای عقد صلح، یک عمل حقوقی محسوب می‌شود.

با توجه به مقدمات بالا می‌توان گفت، صلح کننده در صورتی می‌تواند این عقد را امضا کند که از اهلیت و شایستگی قانونی برای انجام اعمال حقوقی برخوردار باشد. همچنین، با توجه قانون مدنی، طرفین عقد صلح باید از شرایط قانونی لازم برای تصرف در اموال و دارایی‌های خودشان نیز برخوردار باشند.

در ادامه، شرایط قانونی متصالح در عقد صلح را بررسی می‌کنیم.

شرایط بلوغ متصالح

همانگونه که می‌دانیم سن بلوغ شرعی برای دختران و پسران به ترتیب 9 و 15 سال تمام قمری است. در اصطلاح فقهی و حقوقی به کودکان نابالغ، صغیر گفته می‌شود. قانونگذار، کودکان نابالغ و صغیر را از انجام اعمال حقوقی ممنوع کرده است. همچنین، کودکان نابالغ و صغیر نمی‌توانند در اموال و دارایی‌های خودشان تصرف کنند. بنابراین، از صلاحیت و اهلیت قانونی برای امضای عقد صلح برخوردار نیستند.

رشد متصالح چه تاثیری دارد؟

رشد از نظر حقوقی به معنای تصرف عاقلانه یک فرد در اموال و دارایی‌های خودش است. رشید نیز به فردی گفته می‌شود که می‌تواند به صورت عاقلانه در اموال و دارایی‌های خود دخل و تصرف کند. در رویه اداری و قضایی کشور ما سن 18 سال تمام شمسی به عنوان سن رشد فرض می‌شود. به همین دلیل، مراجع قضایی و اداری، هر فردی که به سن 18 سال تمام شمسی رسیده باشد را رشید فرض می‌کنند. امضای عقد صلح نیز نوعی دخل و تصرف مالی به حساب می‌آید. به همین دلیل، افراد غیر رشید از اهلیت قانونی لازم برای امضای عقد صلح برخوردار نیستند.

اهمیت سلامت عقلانی

در اصطلاح حقوقی، عاقل به فردی گفته می‌شود که قوای ادراکی یا مغزی او مختل نشده یا کاملا از بین نرفته است. مجنون نیز به فردی می‌گویند که از قوای مغزی و فکری سالمی برخوردار نباشد. افراد مجنون از اهلیت و صلاحیت قانونی برای امضای صلح نامه برخوردار نیستند. در واقع اگر شخص مجنون، قرارداد صلح را امضا کند، قرارداد اصلا ایجاد نمی‌شود و اعتبار نخواهد داشت.

قصد و رضایت متصالح

قصد به معنای برخورداری از عزم و اراده‎‌ای قاطع است. متصالح در هنگام امضای عقد صلح باید قصد اجرای مفاد صلح نامه را داشته باشد. اگر صلح نامه در حالت خواب آلودگی، مستی، به قصد تمسخر و شوخی یا برای صحنه سازی امضا شده باشد باعث باطل شدن عقد صلح می‌شود.

رضایت نیز به معنای داشتن اختیار است. صلح نامه در صورتی معتبر و نافذ خواهد بود که پذیرنده صلح، آن را با اختیار کامل امضا کند. به همین دلیل در صورتی که قبول کننده صلح در اثر تهدید و فشار فیزیکی، نسبت به امضای صلح نامه اکراه شده باشد، صلح نامه غیر نافذ است و ایشان باید بعدا و در شرایط عادی، در خصوص اینکه مفاد صلح نامه اجرا شود یا صلح نامه از اعتبار خارج شود، تصمیم گیری کند.

در نظر داشته باشید

تنظیم و امضای عقد صلح می‌تواند راهکار قانونی مناسبی برای انتقال مالکیت عین یا منافع اموال باشد. این عقد در صورتی معتبر و نافذ است که مطابق با شرایط و ضوابط قانونی تنظیم شود. به همین دلیل، پیشنهاد می‌کنیم که نسخه نهایی صلح نامه با نظارت و مشورت کارشناسان حقوقی تنظیم شود.

شما می‌توانید صلح نامه مد نظر خود را به صورت اختصاصی و توسط کارشناسان حقوقی حاضر در بخش خدمات تنظیم قرارداد رکلا تنظیم کنید.

همچنین سوالات خود در زمینه شرایط و آثار قانونی امضای صلح نامه را نیز می‌توانید با کارشناسان حقوقی حاضر در بخش خدمات مشاوره حقوقی تلفنی رکلا در میان بگذارید. همچنین امکان دسترسی به انواع صلح نامه از طریق بانک نمونه قرارداد رکلا فراهم شده است.