استرس کار به عنوان یک عامل سازنده یا مخرب در بهره وری سازمان‌ها
ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که در طول روز، بنا به دلایل مختلفی درگیر استرس می‌شویم. استرس انواع مختلفی دارد که از جمله آن، استرس کار است. افراد در هر موقعیت شغلی که باشند، از میزان مشخصی توان، انرژی، تمرکز و غیره برخوردار هستند. زمانی که تقاضاهای شغلی از جانب کارفرما یا مدیر، فراتر از توانایی‌‌ها و اختیارات آن شخص یا کارمند باشد، درون آن فرد، استرس، دلهره یا فشار روانی به وجود می‌آید. به موجب این نوع از استرس، عوارض جسمی و روحی در افراد ایجاد می‌شود و بهره‌وری در سازمان نیز کاهش مییابد. در این مقاله به صورت اختصاصی راجع به استرس ناشی از کار صحبت خواهیم کرد که همه مشاغل با آن مواجه هستند.
مطالعه این مقاله را به خصوص به اشخاصی که با امضای انواع قرارداد کار ، استخدام شده‌اند و در روابط استخدامی هستند، پیشنهاد می‌کنیم.
چه عواملی باعث استرس در محیط کار می‌شود؟
وجود استرس در هر فردی به میزان کم، ضروری است زیرا باعث می‌شود که فرد هوشیارتر، متمرکزتر و همچنین پر انرژی‌تر به نظر برسد و حتی قادر باشد از پس چالش‌های موجود در محل کار یا سازمان بر بیاید اما گاهی اوقات بر اثر بروز شرایطی، میزان این فشار روانی از حد ممکن بیشتر می‌شود و به دنبال آن، بازدهی به شدت کاهش مییابد. برای مقابله با دلهره، پیشنهاد می‌کنیم ابتدا با عوامل استرس زا در سازمان آشنا شوید:
- ارجحیت روابط بر ضوابط؛
- اضافه کاری مداوم؛
- عدم تعریف ماهیت شغلی کارمند و شفاف نکردن وظایف و مسئولیت‌های او؛
- ترسِ از دست دادن شغل یا تنزل سِمت؛
- رابطه شغلی ضعیف با مدیر؛
- عدم توجه مدیر به کارکنان و بی تفاوتی نسبت به منافع آن‌ها؛
- تحویل ندادن وظایف محوله در زمان مقرر؛
- برخورداری از روحیه ایده‌آل گرایی و کمال گرایی و تمایل به انجام امور به بهترین نحو؛
- انجام همزمان چندین وظیفه با یکدیگر.
دلایل افزایش استرس در محیط کار
در صورتی که هیچگونه استرسی در فرد نباشد، دیگر انگیزه‌ای برای انجام وظایف محوله ندارد. بنابراین استرس در حد کم، مطلوب است اما اگر از حد معقول بیشتر شود بر روی کیفیت زندگی افراد تاثیر منفی می‌گذارد. برای آگاهی بیشتر، به دلایل افزایش استرس در محیط کار توجه کنید:
- وجود رقابت ناسالم با همکاران و عدم برقراری روابط مؤثر با آن‌ها؛
- وفق نشدن و عدم سازگاری با شرایط جدید؛
- مصرف مواد الکلی و کافئین؛
- اختلال در خواب و نداشتن استراحت کافی؛
- عدم رابطه با همکاران و به انزوا رفتن؛
- استفاده زیاد از اینترنت و دنبال کردن شبکه‌های اجتماعی؛
- حقوق پایین.
ارائه راهکارهایی برای درمان استرس محیط کار
وجود دلهره در سازمان، پیامدهای منفی را در پی خواهد داشت. اگر استرس کار ، تاثیرات نامطلوبی بر روی روح و جسم شما گذاشت، بهترین راه حل، ترک شغل نیست، بلکه گاهی مواقع لازم است با رعایت مواردی به درمان استرس محیط کار بپردازید. از این رو به روش‌هایی برای رفع استرس کاری توجه ویژه داشته باشید. در ادامه به چند مورد مهم اشاره می‌کنیم.
راهکارهایی کاربردی
- خواب کافی؛
- اولویت بندی و برنامه ریزی مناسب برای انجام امور؛
- استفاده از تکنیک‌های مدیتیشن و نفس کشیدن عمیق؛
- مصرف تغذیه سالم و استفاده از میان وعده‌های مقوی به منظور افزایش تمرکز در حین انجام وظایف؛
- دوری از همکاران منفی نگر و عدم تمرکز بر روی افکار پوچ؛
- انتقاد سازنده نسبت به انجام وظایفتان و ایجاد نظم و سازماندهی در خود؛
- تعادل در کار و سایر امور زندگی.
استرس شروع کار جدید و ترفندهایی برای مدیریت آن
خواه بار اولی باشد که قرار است در سازمانی استخدام شوید و خواه دهمین موقعیت شغلی پیش روی شما باشد، فشار روانی حاصل از آن گریبان گیرتان خواهد شد. هر سازمان یا موقعیت شغلی از شرایط ویژه‌ای برخوردار است و تا زمانی که این شرایط از سَمت کارفرما یا مدیر به صورت شفاف بیان نشوند، استرس خواهید داشت زیرا قادر به پیش بینی وقایع آینده نیستید. این شرایط، عواملی از قبیل عدم شفافیت وظایفتان، آشنا نبودن با روال اداری، ارتباط نگرفتن با سایر کارمندان و غیره را در بر می‌گیرد.
دلهره شما در این باره کاملا طبیعی است اما باید این نکته را نیز در نظر بگیرید که حتی افرادی که در حرفه خود خبره هستند، زمانی در شرایط شما قرار داشته‌اند. کسی که مسئول استخدام شما بوده است این نکته را در نظر می‌گیرد که شما فردی بی تجربه هستید و تنها انتظارش از شما این است که به مرور عملکردتان را بهبود ببخشید. در این قسمت به بررسی عواملی می‌پردازیم که در کاهش استرس شروع کار جدید تاثیر گذار هستند.
چند عامل مهم برای کاهش تاثیر این هیجان
- خواب و استراحت کافی؛
- حضور به موقع در سازمان؛
- باور به بهتر شدن اوضاع و مدیریت فشار روانی؛
- عدم واکنش به عوامل بیرونی و استفاده از تکنیک‌های آرام کننده مانند نفس کشیدن عمیق؛
- درخواست کمک از همکاران در صورت نیاز و به منظور انجام صحیح امور؛
- کسب مهارت‌های لازم در خصوص نحوه برقراری ارتباط صحیح با کارمندان و به تبع آن، بهبود شرایط شغلیتان توسط آن‌ها؛
- نداشتن انتظار زیاد از خودتان و ایده آل گرایی؛
- برخورداری از اعتماد به نفس و عدم شکایت از اوضاع.
استرس کار پزشکی
بسیاری از مردم بر این گمان هستند که پزشکان به دلیل موقعیت شغلی خود و ارتباط مستقیم با بیمار، باید از ذهنی آرام و عاری از هر نگرانی و استرس برخوردار باشند اما در این حرفه به دلیل طولانی بودن مدت تحصیل و حضور در بیمارستان بنا بر اقتضای موقعیت شغلی ایشان، استرس زیادی وجود دارد. عوامل که در ادامه بیان می‌کنیم، در ایجاد فشار روانی در این حرفه، نقش بسزایی دارند:
- طولانی بودن مدت تحصیل، حجم بالای هزینه‌های صرف شده و دشواری دروس؛
- فشار روانی مواجهه با افراد بیمار و فوت بیماران؛
- کم صبری فرد مریض و انتظارات بیش از توان پزشک؛
- حقوق نامناسب با توجه به شرایط شغلی دشوار؛
- عدم دسترسی به زیر ساخت‌های کافی و وجود تجهیزات منسوخ شده؛
- ترس از اشتباه در طبابت و به دنبال آن، طرح شدن دعاوی حقوقی.
استرس کاری پرستاران
فعالیت شغلی، تاثیر زیادی بر روی افزایش اعتماد به نفس، عزت نفس، هویت و توسعه فردی دارد. از طرفی، ترس و دلهره در هر شغلی، کم و بیش وجود دارد اما عدم کنترل آن ممکن است تبعات بدی به دنبال داشته باشد. در شغل پرستاری نیز استرس یکی از ارکان جدایی ناپذیر این حرفه است و به نوعی، یک چالش برای این رسته به حساب می‌آید. در ادامه به عوامل ایجاد دلهره در این حرفه می‌پردازیم:
- ساعت کاری فشرده و زیاد؛
- شیفت‌های کاری طاقت فرسا و نامنظم؛
- تعارض با بیماران و همکاران؛
- اضافه کاری بیش از توان پرستار؛
- عدم مدیریت جو مرکز درمانی.
استرس کار بانک
اکثریت مردم ذهنیت یکسانی نسبت به اشتغال در بانک دارند. این رویکرد به این صورت است که از این شغل به عنوان یک شغل راحت و بدون دردسر توام با دستمزد بالا یاد می‌کنند اما در واقعیت، این حرفه از استرس بالایی برخوردار است. فشار روحی یکی از عوامل تاثیرگذار بر روی عملکرد کارکنان بانک به شمار می‌آید. بیایید نگاهی به عوامل استرس زا در این حرفه بیندازیم:
- حساسیت و دقت بیش از حد در بانک؛
- داد و ستد با سرمایه‌های مردم؛
- اشتباهات مالی؛
- امکان دریافت اسناد و مدارک جعلی از ارباب رجوع؛
- عدم تعطیلی کارکنان بانک حتی در شرایط بحرانی؛
- برخورد با افراد گوناگون از همه طبقات و با طرز فکر و خواسته‌های متفاوت؛
- عدم برقراری روابط حرفه‌ای و اصولی کارکنان با یکدیگر؛
- استفاده از سبک رهبری منسوخ شده و اصولی توسط مدیران.
استرس کار حسابداری
بسیاری از افراد بر این باورند که شغل حسابداری دغدغه چندانی ندارد و صرفا با یک سیستم کامپیوتر و نرم افزار حسابداری، می‌توان به انجام امور پرداخت. اما این یک ذهنیت اشتباه است زیرا کسانی که در این حرفه مشغول هستند، مسئولیت امور مالی یک شرکت یا سازمان را بر عهده دارند و در صورت بروز کوچک‌ترین اشتباه، دلهره زیادی را متحمل میشوند. بیایید نگاهی به عوامل استرس زا در این حرفه بیندازیم:
- ابهام در نقش مانند عدم آگاهی از ساعات انجام امور و وظایف حسابدار؛
- وجود ترس به دلیل احتمال بی‌دقتی در انجام محاسبات امور مالی؛
- انجام امور محوله در حجم بالا و اضافه کاری مستمر؛
- عدم دریافت حقوق مناسب؛
- عدم روابط مناسب بین حسابدار و مدیر و محول کردن وظایف خارج از توانایی‌های این فرد از جانب کارفرما؛
توصیه ما
یکی از عوامل موثر بر روی عملکرد کارکنان، استرس شغلی است. فشار روحی در هر موقعیت شغلی وجود دارد اما اگر این موضوع در طولانی مدت ادامه داشته باشد، سلامت روحی و جسمی افراد را به خطر می‌اندازد.
برای رفع استرس کاری ، کارفرمایان باید یک ارتباط صمیمی و دوستانه با کارمندان خود برقرار کنند. همچنین در زمان استخدام افراد، وظایف و مسئولیت‌های آن‌ها را به صورت کامل و با جزئیات بیان کنند. کارمندان نیز باید از پرسیدن میزان حقوق و بازه زمانی حضور در شرکت ترسی نداشته باشند. تنها در این صورت است که هیچ نقطه ابهامی باقی نمی‌ماند و احتمال بروز مشکل کمتر خواهد شد.
تیم حقوقی رکلا مرجع تخصصی تنظیم قرارداد است و این امکان برایتان وجود دارد که تنظیم قرارداد خود را به وکلای مجرب این مجموعه بسپارید. همچنین در صورتی که قصد دارید از نکات حقوقی موضوعی آگاهی کسب کنید، می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی نیز بهره بگیرید.
قرارداد کار موقت
برای مکتوب و ثبت کردن روابط استخدامی خود، از این قرارداد استفاده کنید.
