شرحی جامع درباره اصول اخلاق کاری سازمان‌ها و کارکنان آن‌ها!
میزان موفقیت یک سازمان، به عوامل زیادی نظیر اهداف، راهکارها، استراتژی تدوین شده، تعهد و اخلاق کاری آن سازمان و کارکنانش بستگی دارد. وجدان و اخلاق حرفه‌ای، از مهم‌ترین عناصری است که می‌تواند در بازدهی مفید و سودمند یک سازمان تاثیرات قابل توجهی داشته باشد. از طرف دیگر، از جمله عواملی که اغلب کارفرمایان هنگام استخدام پرسنل سازمان خود در نظر می‌گیرند، توجه به ویژگی‌های اخلاقی فرد است. اکثر مدیران معتقدند شخصی که در محیط کارش به اصول اخلاقی پایبند باشد، احتمالا به انجام صحیح و درست وظایف خود نیز متعهد است.
همچنین کارمندانی که در محل کار خود نظم، اخلاق و تعهد کاری دارند، از سوی کارفرما قابل اعتماد هستند که در این صورت، امکان دارد در پست و موقعیت‌های مهم‌تری مشغول به کار شوند. در مقاله حاضر، تلاش داریم اخلاق در کار سازمانی و ابعاد اساسی آن را توضیح دهیم.
با توجه به این مساله که ماهیت اصلی روابط سازمانی در چهارچوب یک قرارداد میان کارپذیران و کارفرمایان شکل می‌گیرد، لازم است به این مساله اشاره کنیم که قرارداد میان این اشخاص، می‌تواند یکی از انواع قرارداد کار باشد. با زدن روی عنوان این قرارداد می‌توانید به یک مقاله اختصاصی درباره آن دسترسی داشته باشید و درباره آن مطالعه کنید.
اخلاق کاری چیست؟
اخلاق در کار به مجموعه‌ای از ارزش‌ها و اصولی گفته می‌شود که کارکنان در راستای انضباط، مسئولیت‌پذیری و سخت کوشی در نظر می‌گیرند. در تعریفی ساده‌تر، به مجموعه‌ای از ویژگی‌های اخلاقی مانند صداقت، امانتداری، احترام متقابل و غیره، اخلاق کاری گفته می‌شود.
ارزش‌های اخلاقی علاوه بر اینکه بر نحوه عملکرد کارمند موثر است، بر دیگر فعالیت‌های روزمره او نیز تاثیر دارد. در حقیقت، شخصی که دارای اصول اخلاقی و به اصطلاح، اخلاق حرفه‌ای است، می‌تواند در تمام جنبه‌های زندگی خود، اعم از شغلی، تحصیلی، اجتماعی و غیره، رفتار و نگرشی شایسته تحسین و الگو برداری داشته باشد.
وجدان کاری در یک سازمان از اهمیت به سزایی برخوردار است، زیرا تاثیر مستقیمی بر بازدهی و کارایی نهایی سازمان مورد نظر خواهد داشت. کارمندی که ارزش‌های اخلاقی قوی و مثبتی دارد، برای محیط کار و موقعیت شغلی خود ارزش زیادی قائل است. همچنین یک کارمند حرفه‌ای، در راستای بهبود و ارتقای عملکرد خود و سازمان، همواره از امکانات در دسترس و زمان اختصاص یافته، به نحو احسن استفاده می‌کند.
یادگیری و تقویت وجدان کاری در مقایسه با سایر مهارت‌ها، اندکی دشوار است. اما نهادینه کردن ویژگی‌هایی نظیر انگیزه، تمرکز بالا، پشتکار، مسئولیت‌پذیری، توانایی مدیریت زمان و انجام به موقع مسئولیت‌ها، تاثیرات قابل توجهی در شکل‌گیری این مهارت خواهد داشت.
مزایای داشتن اخلاق کاری
اخلاق حرفه‌ای در محیط کار، مزیت‌های زیادی به همراه دارد. در بخش زیر، به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره شده است:
- حفظ اصول اخلاقی در شرایط بحرانی و آشفته؛
- شکل‌گیری فعالیت‌های تیمی قوی؛
- بهبود و افزایش بهره‌وری و عملکرد سازمان؛
- رشد و پیشرفت کارکنان؛
- عادلانه بودن قوانین و مقررات داخلی سازمان؛
- غیراخلاقی نبودن رفتارها؛
- برنامه‌ریزی‌های استراتژیک، با کیفیت و متنوع؛
- افزایش اعتبار و ارزش سازمان.
ویژگی‌های اخلاق کاری در کارکنان
از جمله خصوصیاتی که حرفه‌ای بودن کارکنان یک سازمان را نشان می‌دهد عبارتند از:
- داشتن صداقت و امانتداری در محیط کار؛
- مسئولیت پذیر بودن در انجام وظایف؛
- تلاش در راستای ارائه عملکردی با کیفیت؛
- احترام متقابل به مدیر و همکاران خود؛
- منظم و وقت شناس بودن؛
- تمرکز بر روی کار و مدیریت زمان خود.
ویژگی‌های اخلاق کاری در سازمان و مدیر آن
اگر صاحب یک کسب و کار هستید و قصد دارید که سازمان خود را بر پایه اصولی اخلاقی توسعه دهید، موارد زیر را در جهت اهداف و خط مشی‌های خود مورد توجه قرار دهید:
روشن و واضح بودن اهداف
اخلاق کاری در سازمان زمانی مورد توجه قرار می‌گیرد که کارکنان از مسئولیت‌ها و اهداف سازمانی کاملا آگاهی داشته باشند. بنابراین، مدیران شرکت‌ها موظف هستند که قبل از شروع کار، کلیه شاخص‌ها و انتظارات خود را با جزئیات کامل، برای پرسنل توضیح دهند. در این حالت، مهارت‌های کارکنان در راستای بهبود و ارتقای بازدهی شرکت، مورد استفاده قرار می‌گیرد. مشخص نبودن اهداف، باعث می‌شود که افراد در انجام مسئولیت‌‌های خود، کارکرد ضعیفی داشته باشند و برای اخلاق در کار سازمانی، اهمیت و ارزش چندانی قائل نباشند. بنابراین مشخص و قابل اندازه گیری بودن اهداف سازمان، می‌تواند بهبود و کارایی فیزیکی و اخلاقی پرسنل را به همراه داشته باشد.
راهنمایی و هدایت سازنده کارکنان
از جمله اقدامات دیگری که اهمیت اخلاق کاری را نشان می‌دهد، آموزش و هدایت پرسنل در جهت اهداف تعیین شده است. به بیان دیگر، بعد از اینکه اهداف و خط مشی‌های سازمان را برای کارمندان روشن و مشخص کردید، لازم است آموزش‌های مورد نیاز را به آن‌ها ارائه دهید تا آن‌ها بتوانند درخواست‌های شما را به درستی اجرا کنند.
یکی از این اقدامات مهم، فراهم کردن امکانات آموزشی، برگزار کردن جلسه با اعضای تیم و تشریح روند مورد نظر برای آن‌ها است. در نظر داشته باشید که شما به عنوان یک مدیر، باید به صورت مستمر با اعضای تیم خود ملاقات داشته باشید تا علاوه بر به روز کردن دانش و مهارت آن‌ها، از راندمان کاری و نحوه عملکردشان مطلع شوید.
الگوی مناسب و محیط کاری امن و آرام، یکی دیگر از موارد اخلاق کاری
اگر یک سازمان بخواهد سازمانی بر پایه اصول و مقررات اخلاقی داشته باشد، آن سازمان باید به صورت جدی این اصول و نکات را رعایت کند. در اصل، تا زمانی که شما به عنوان یک مدیر اصول اخلاقی را به کار نگیرید، نمی‌توانید انتظار داشته باشید که کارکنانتان مقید به وجدان کاری باشند.
در حالی که وقتی شما در جایگاه یک مدیر در انجام وظایف، لحن صحبت و شیوه رفتار متعادل و حرفه‌ای باشید، کارکنان شما نیز این رویه را در پیش خواهند گرفت. چرا که یک فرد با اخلاق کار در محیط سازمانی، معمولا با رفتار، نگرش و حتی پوشش خود شناخته می‌شود. از این رو سایر کارکنان وقتی با چنین فردی در تعامل باشند، به تدریج ممکن است او را الگوی خود قرار دهند.
محیط کار به نوعی خانه دوم افراد محسوب می‌شود. چرا که بخش عمده‌ای از زمان خود را در آنجا سپری می‌کنید. بر این اساس، مساعد بودن محل کار نیز تاثیر قابل توجهی در نحوه کارکرد پرسنل خواهد داشت. به همین دلیل، برای راحتی و آرامش ذهنی و جسمی کارکنان، لازم است که در سازمان خود نیز فضا و امکانات مناسبی را فراهم کنید.
نظم و انضباط؛ از دیگر موارد لازم در حیطه اخلاق کاری
یکی از مهم‌ترین عناصری که باعث می‌شود وجدان کاری در یک سازمان نهادینه شود، داشتن نظم و انضباط است. به بیان دیگر، وقتی کلیه مقررات و فعالیت‌های سازمان شما بر پایه نظم باشد، بی‌تردید هم از نحوه کارکرد پرسنل و هم از راندمان کاری سازمان خود، فواید زیادی را دریافت خواهید کرد. به عنوان مثال وقت شناسی می‌تواند اولین قدم برای ایجاد نظم کاری در یک سازمان باشد که با رعایت آن از سوی مدیر، کارکنان نیز الگوبرداری خواهند کرد.
سایر عناصر اخلاق در کار سازمانی
موارد دیگری که به عنوان اخلاق در کار در یک نهاد شناخته می‌شوند عبارتند از:
- اشتیاق به یادگیری، پیشرفت و ارتقای کسب و کار خود؛
- صداقت و شفافیت؛
- ارائه آزادی عمل به کارکنان؛
- اعتماد به مهارت‌ها و صحبت‌های پرسنل؛
- درک نیازها و درخواست‌های کارمندان؛
- ارزیابی و دریافت بازخورد مداوم.
مهم‌ترین خصوصیات اخلاق کارآفرینی
یک کارآفرین در صورتی می‌تواند در مسیر اهداف خود، گام‌هایی سازنده و کارآمد بردارد که دارای ویژگی‌های اخلاق کارآفرینی باشد. وقتی شما تصمیم می‌گیرید که کسب و کار مورد نظر خود را راه‌اندازی کنید، باید از خصوصیاتی نظیر روحیه جسور، انعطاف پذیری، انگیزه، اشتیاق، استقلال، کاردانی، قدرت برنامه‌ریزی استراتژیک، پذیرش نقد و انتقاد اعضای تیم و غیره برخوردار باشید. ویژگی‌های فوق، از جمله موارد مهمی است که هر کارآفرینی باید آن‌ها را در نظر بگیرد تا بتواند به نتایج مورد نظر خود دست یابد. در واقع، لازمه موفقیت در کارآفرینی، تسلط کامل به این خصوصیات است.
در انتها، در نظر داشته باشید
مطالعه این مطالب می‌تواند به شما کمک کند تا در محیط کار خود، عملکرد و رفتاری حرفه‌ای داشته باشید. ما در مقاله حاضر تلاش کردیم کلیه نکاتی را شرح دهیم که باعث بهبود کیفیت اخلاقی یک سازمان و کارکنان آن شود اما مسلم است که آگاهی از نکات حقوقی حرفه‌ای که در آن مشغول هستید، می‌تواند در چگونگی رفتار شما به عنوان کارپذیر یا کارفرما تاثیر داشته باشد.
برای آگاهی از این نکات حقوقی پیشهاد می‌کنیم در وب سایت رکلا، از خدماتی همچون مشاوره حقوقی تلفنی بهره ببرید. علاوه بر این، نوشتن و امضای یک قرارداد حرفه‌ای که در آن به اصول اخلاقی محل کار نیز اشاره شده باشد نیز می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. در راستای این هدف، خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی را نیز به شما پیشنهاد می‌کنیم.
