قانون فسخ معامله ماشین چه شرایطی را برای این اقدام در نظر می‌گیرد؟
فسخ معامله ماشین ، موجب برهم خوردن معامله می‌شود. در چهارچوب حقوقی حاکم بر عقود، فسخ از عوامل سقوط تعهدات اشخاص در موافقت نامه‌ها به شمار می‌رود. باید اشاره داشت که در میان سایر عوامل خاتمه دهنده موافقت نامه‌ها، فسخ عاملی است که موجبات انحلال یک طرفه تعهدات را برای اشخاص ایجاد می‌کند. در این مقاله سعی داریم که این عامل را در خصوص معامله اتومبیل مورد بحث و بررسی قرار دهیم و نکات حقوقی لازم آن را بیان کنیم. این نوع فسخ، یکی از انواع فسخ قرارداد است. علاوه براین، پیشنهاد می‌کنیم که مقاله فسخ قولنامه ماشین که ارتباط زیادی با این مقاله دارد را نیز، مطالعه کنید.
مهم‌ترین ویژگی فسخ معامله ماشین چیست؟
همانطور که در مقدمه نیز اشاره کردیم، فسخ به عنوان عامل خاتمه دهنده یک جانبه موافقت نامه‌ها به حساب می‌آید. به این معنا که در خصوص معامله ماشین، پس از تحقق یکسری شرایط، این امکان برای خریدار یا فروشنده و در برخی از موارد برای اشخاص ثالث ایجاد می‌شود که موافقت نامه را به صورت یک جانبه بر هم بزنند. البته اعمال این امر، بر اساس اراده شخصی طرفین این موافقت نامه رخ نمی‌دهد زیرا این عمل، منشایی قانونی دارد و در واقع قانوگذار است که این حق را در برخی از موارد برای تعهدات اشخاص در نظر می‌گیرد.
بنابراین در قانون شرایطی مقرر شده است که تنها به واسطه وقوع آن‌ها امکان خاتمه یک جانبه موافقت نامه برای خریدار و فروشنده ایجاد می‌شود. نکته‌ای که در خصوص این نوع روش خاتمه دادن به تعهد وجود دارد این است که پس از وقوع شرایط لازم برای اعمال فسخ، صاحب این حق می‌تواند موافقت نامه را با استناد به آن خاتمه دهد یا آن را به همان شکل بپذیرد.
آیا فسخ تنها در خصوص معاملاتی همچون معامله ماشین قابل طرح است؟
فسخ تنها در خصوص برخی عقود قابل بیان است. بنابراین برای اینکه بدانید آیا شما می‌توانید به واسطه این روش موافقت نامه و تعهدات خود را به پایان برسانید، ابتدا باید ماهیت موافقت نامه خود را بررسی کنید. منظور از ماهیت در جمله اخیر، امکان خاتمه یا عدم خاتمه تعهدات در اسناد حقوقی است. در عالم حقوق، دسته بندی خاصی در خصوص این موضوع وجود دارد. به این صورت که به طور کلی عقود در دو دسته لازم و جایز قرار می‌گیرند.
عقود لازم همانند معامله ماشین، عقودی هستند که تعهدات مندرج در آن‌ها قابل خاتمه نیستند. به عبارت دیگر، تعهدات موجود در این دسته از موافقت نامه‌ها برای طرفین آن لازم الاجرا است و برای انحلال انعطاف پذیر نخواهند بود. در مقابل، عقود جایز این امکان را برای طرفین ایجاد می‌کند که در صورت نیاز، اشخاص بتوانند به راحتی توافقات خود را به پایان برسانند. حال می‌توان نتیجه گیری کرد که فسخ معامله ماشین ، تنها در خصوص موافقت نامه‌هایی همانند معامله اتومبیل (عقود لازم) قابل بیان است زیرا با توجه به انعطاف عقود جایز در برابر انحلال، فسخ در خصوص این دسته از موافقت نامه‌ها جایگاهی نخواهد داشت.
اصلی‌ترین اثر فسخ معامله ماشین چیست؟
برای پاسخ به این سوال، ابتدا نکته‌ای را در خصوص این موافقت نامه بیان می‌کنیم.
به طور کلی انواع معاملات، در راستای نقل و انتقال مالکیت اموال مورد توجه اشخاص قرار می‌گیرد. به این صورت که اگر شما بخواهید مالی را بخرید یا بفروشید، به سراغ موافقت نامه‌های نقل و انتقال مالکیت می‌روید. در خصوص معامله ماشین نیز باید خاطر نشان کرد که پس از انعقاد، مالکیت ماشین مورد نقل و انتقال، از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. پس اولین اثر اصلی انعقاد این موافقت نامه، اثر تملیکی آن خواهد بود. البته بیان این نکته مهم است که خریدار چنین مالکیتی را با پرداخت مبلغ مورد توافق، کسب می‌کند. پس این قرارداد دارای دو عوض است.
حال با رخداد فسخ معامله ماشین از طرف فروشنده یا خریدار، اثر تملیکی موافقت نامه فوق از بین می‌رود. به عبارت دیگر با انحلال توافقات قبلی اشخاص، خریدار مالکیت خود را نسبت به ماشین مورد معامله از دست می‌دهد. از سوی دیگر، فروشنده نیز دیگر نسبت به مبلغ پرداختی خریدار حقی نخواهد داشت. بنابراین این تعهد برای هر یک از طرفین ایجاد می‌شود که عوضین موافقت نامه را به مالک قبلی آن مسترد کند. در صورت تخلف خریدار و فروشنده از عمل به تعهدات اخیر، این امکان برای شما فراهم است که از طریق مراجع صالح، اقداماتی را انجام دهید.
خسارت احتمالی به موجب این اقدام به عهده چه شخصی است؟
جبران خسارات ناشی از خاتمه یک جانبه نقل و انتقال ماشین، بر عهده طرفی است که مُسَبِب اصلی این خسارات به شمار می‌رود. در برخی از موارد، فسخ کننده معامله به عنوان عامل ورود خسارات در نظر گرفته می‌شود. از سوی دیگر این امکان نیز وجود دارد که طرف مقابل شخص خاتمه دهنده، موجب ایراد خسارت شده باشد. این موضوع در قانون مسئولیت مدنی بیان شده است. علاوه بر آن شما می‌توانید در خصوص این موضوع، در توافقات خود مواردی را مورد بحث و بررسی قرار دهید.
منافع حاصل از ماشین برای کدام یک از طرفین خواهد بود؟
در این رابطه باید بیان کرد که فسخ، اثر قَهقَرایی ندارد. به این معنا که کلیه آثار ناشی از چنین عملی، نسبت به آینده خواهد بود و روابط قبلی طرفین را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. بنابراین پس از فسخ معامله ماشین از طرف فروشنده و خریدار، کلیه حقوق و آثار به دست آمده از انعقاد موافقت نامه نقل انتقال، برای شخصی در نظر گرفته خواهد شد که به موجب انعقاد معامله، مُحِق بوده است. به عبارتی دیگر، کلیه منافع حاصل از زمان انعقاد تا فسخ، برای خریدار و کلیه منافع حاصل پس از زمان فسخ برای فروشنده خواهد بود.
قانون چه جایگاهی را برای این نوع فسخ در نظر گرفته است؟
همانطور که بیان کردیم انحلال یک طرفه موافقت نامه‌ها در قانون مورد بررسی قرار گرفته است. در این زمینه ماد 396 قانون مدنی شرایط فسخ معامله ماشین را ارائه می‌کند. این شرایط، امکان فسخ معامله اتومبیل را برای خریدار یا فروشنده ایجاد خواهد کرد. به طور کلی در این ماده، شرایط مزبور تحت عنوان خیارات مورد توجه قرار می‌گیرد. این اصطلاح به معنای اختیار و مجوز اشخاص در زمینه خاتمه یک جانبه تعهدات آن‌ها است.
ماده 396 قانون مدنی، کدام خیارات را در قالب شرایط فسخ معامله ماشین بیان کرده است؟
در این بخش تلاش داریم عوامل خاتمه دهنده یک طرفه معامله ماشین را مورد بررسی قرار دهیم:
خیار تاخیر ثمن و خیار مجلس؛ موارد منحصر به فرد فسخ معامله ماشین
تاخیر ثمن و خیار مجلس ، به عنوان دو خیار منحصر به فرد برای خاتمه یک جانبه تعهدات و آثار ناشی از موافقت نامه نقل و انتقال ماشین مورد استفاده قرار می‌گیرند. خیار تاخیر ثمن در مواقعی قابل استناد است که برای تسلیم موضوع موافقت نامه (اتومبیل) به خریدار، بازه زمانی خاصی در نظر گرفته نشده باشد. به عبارت دیگر در مواقعی که موضوع موافقت نامه، حال در نظر گرفته شود، امکان استناد به این خیار وجود خواهد داشت. به موجب این خیار، اگر فروشنده ماشین مورد نقل انتقال را تا 3 روز پس از انعقاد موافقت نامه به خریدار تحویل ندهد و در برابر، خریدار مبلغ اتومبیل را به فروشنده نپردازد، امکان استناد به خیار تاخیر ثمن برای فروشنده ایجاد خواهد شد.
خیار مجلس، از خیاراتی است که هم برای خریدار و هم برای فروشنده اتومبیل قابلیت استناد دارد. برای استناد به این خیار، شرایط خاصی نیاز است. به این صورت که زمانی طرفین قادرند به استناد این خیار معامله ماشین را فسخ کنند که هنوز در محل انعقاد موافقت نامه بوده و یکدیگر را ترک نکرده باشند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که پس از متفرق شدن خریدار و فروشنده، امکان فسخ موافقت نامه با استناد بر خیار مجلس از آن‌ها سلب خواهد شد.
پیشنهاد می‌کنیم که:
پیشنهاد می‌کنیم برای سهولت در انجام فسخ معامله، با مشاوران حقوقی گفتگو کنید. استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی این امکان را ایجاد می‌کند که بتوانید سوالات خود را از کارشناسان مجرب بپرسید و همچنین به ابهامات ذهنی خود پاسخ دهید. این کارشناسان با تجربه و دانشی که دارند، می‌توانند شما را برای انتخاب راه آسان فسخ معامله راهنمایی کنند. علاوه براین، می‌توانید با استفاده از خدمات تنظیم قرارداد ، صفر تا صد نوشتن متن معامله‌ای که در نظر دارید را به تیم حقوقی رکلا بسپارید.
قولنامه ماشین سنگین
این قولنامه برای معامله ماشین سنگین استفاده می‌شود. برای تهیه سریع قولنامه و انجام معامله، اینجا بزنید.
نمونه قولنامه ماشین (نقدی)
اگر برای معامله یک ماشین به قولنامه نیاز دارید، اینجا بزنید. با زدن روی تصویر زیر می‌توانید به سهولت به یک قولنامه کامل ماشین دسترسی پیدا کنید.
