لایحه چک امانی مطابق با کدام قوانین و آرای قضایی نوشته می‌شود؟

لایحه چک امانی یک لایحه مهم و کاربردی است. در سال‌های اخیر به دلیل گسترش روابط تجاری و بازرگانی و همچنین به جهت افزایش معاملات و ارزشمند شدن سرمایه مردم، استفاده از چک امانتی بیشتر از گذشته رواج پیدا کرد. می‌دانیم که اغلب برای انواع قرارداد ، ضمانت تعیین می‌شود. گاهی این ضمانت چک است. برای مثال، یکی از طرفین معامله می‌تواند برای اعتبار بخشیدن به تعهد خود، چکی را به امانت نزد طرف دیگر قرارداد بگذارد. این اقدام او باعث می‌شود که طرف مقابل با آرامش خاطر و اطمینان بیشتر، قرارداد مورد نظر را امضا کند. ارائه چک امانتی به این صورت است که یک طرف قرارداد، برای جلب اعتماد طرف‌ دیگر قرارداد، چکی را در وجه او یا به صورت حامل امضا می‌کند و به او امانت می‌دهد. در نظر داشته باشید که ارائه چک به این معنا نیست که امین هر وقت بخواهد، بتواند چک را نقد کند. بلکه هدف از رد و بدل کردن چک در این قراردادها، اعتبار بخشیدن به تعهدات طرفین و ضمانت اجرای آن تعهدات است. بنابراین، امانت دهنده چک این حق را دارد که پس ‌از انجام شدن تعهد، به امانت گیرنده مراجعه کند و چک امانی را از او پس بگیرد.

هدف امین نیز از پذیرش چک این است که اگر صاحب چک به تعهدات خود عمل نکند یا در رابطه با اجرای تعهد قراردادی خود مرتکب تخلفی شود، این چک را به نفع خود مورد استفاده قرار دهد. ملاحظه می‌کنید که اهداف دو طرف در ارائه و دریافت چک امانی با یکدیگر متفاوت است. یک طرف به قصد اعتبار برای تعهد خود از چک استفاده می‌کند و طرف دیگر چک را امتیاز یا ضمانتی می‌داند که در زمان لزوم بتواند از آن بهره ببرد.

نکته: زمانی که صاحب چک پس از عمل به تعهدات خود، برای پس گرفتن چک به امین مراجعه کرد، اگر امین چک را برنگرداند، صاحب چک می‌تواند علیه او شکایت کند سپس با نوشتن لایحه چک امانی و تقدیم آن به دادگاه، متقاضی صدور حکم عادلانه و برخورد قانونی با امین باشد.

شروع به جرم خیانت در امانت

اگر صاحب چک بتواند دستور عدم پرداخت مبلغ چک را با مراجعه به بانک و ارائه دلایل و مدارک کافی بدهد، سپس امین با مراجعه به بانک، قصد نقد کردن آن را داشته باشد در این حالت، جرم او، شروع به خیانت در امانت چک است. یعنی جرم کامل خیانت در امانت شکل نگرفته ‌است. زیرا قبل ‌از آن که مبلغ چک وصول شود، صاحب چک، درخواست عدم پرداخت را به بانک ارائه کرده است.

لایحه چک امانی چه کاربردی دارد؟

خیانت در امانت موجب بی ‌اعتمادی مردم نسبت ‌به یکدیگر در جامعه می‌شود. فردی که به هر دلیلی چکی را نزد دیگری به امانت می‌گذارد، انتظار دارد زمانی‌که برای دریافت آن مراجعه کرد چک خود را تحویل بگیرد. اگر شخص امین آن چک را برای خود نقد کند یا به دیگری بدهد، باعث ورود ضرر به صاحب چک می‌شود. در این شرایط صاحب چک می‌تواند با مراجعه به دادگاه علیه این فرد شکایت کند. سپس با تنظیم لایحه چک امانی درباره موضوع خیانت در چک امانتی و توافقاتی که بین آن دو نفر بوده است توضیحات کامل را ارائه دهد. قاضی با بررسی و مطالعه لایحه دفاعیه چک امانی و مدارک و دلایل، حکم خود را صادر می‌کند.

چه زمانی لایحه چک امانی نوشته می‌شود؟

زمانی ‌که شخصی که چک به او سپرده شده ‌است چک را در بانک نقد کرد یا آن را به شخص دیگری داد یا به فروش رساند، صاحب اصلی چک می‌تواند با مراجعه به دادگاه از او شکایت کند. او لایحه دفاعیه چک امانی را تنظیم و به دادگاه تقدیم می‌کند. او باید ضمن لایحه دفاعیه چک امانی ، دلایل و مدارک اثبات ادعای خود را به دادگاه تحویل دهد. زیرا مطابق قانون، مالک چک کسی است که آن را در اختیار دارد. صاحب اصلی چک باید ثابت کند که این چک به امانت نزد امین سپرده شده ‌است. همچنین صاحب چک باید درباره علت به امانت سپردن چک، در لایحه چک امانی توضیحات کامل ارائه دهد.

برای مثال، شخصی چک خود را به‌ عنوان رهن نزد امین سپرده ‌است و قرار بر این بوده است که پس ‌از انجام تعهد، چک به صاحب اصلی پس داده شود. ولی امین، خیانت در امانت کرده و چک را به فرد دیگری داده یا با مراجعه به بانک آن را نقد کرده‌ است. در این‌ صورت، شخص صاحب چک در دادگاه صالح، علیه او شکایت می‌کند. او در نمونه لایحه خیانت در امانت چک درباره خیانت در امانت امین و مبلغ چک توضیحات کامل را می‌نویسد.

نحوه نوشتن لایحه چک امانی

برای نوشتن لایحه دفاعیه خیانت در امانت چک ، صاحب چک علاوه ‌بر مشخصات و آدرس خود، مشخصات طرف مقابل و آدرس او را می‌نویسد. او باید در لایحه خیانت در امانت چک ، درباره علت سپردن چک به فرد مقابل و تعهداتی که بین آن‌ها به‌ صورت کتبی و شفاهی وجود داشته است به صورت کامل توضیح دهد. این شخص برای نوشتن یک نمونه لایحه دفاعیه خیانت در امانت چک می‌تواند از مستندات قانونی و قواعد فقهی مرتبط با لایحه چک امانی استفاده کند.

اسناد و دلایل مرتبط با لایحه چک امانی

شخصی که نمونه لایحه دفاعیه خیانت در امانت چک را تنظیم می‌کند باید در کنار آن، تمام مدارک و اسناد اثبات ادعای خود را به دادگاه ببرد. مثلاً اگر این چک به عنوان شرط موجود در قرارداد، به امین داده شده ‌است صاحب چک باید آن قرارداد را با خود به دادگاه ببرد. همچنین اگر رسیدی از طرف مقابل، مبنی‌ بر تحویل چک امانی دارد، می‌تواند آن را به دادگاه تحویل دهد. در صورتی‌ که در زمان تحویل چک امانی و توافق بر تعهدات طرفین، شاهدی در آنجا وجود داشته است، صاحب چک می‌تواند با معرفی شاهد به دادگاه، ادعای خود را ثابت کند. قاضی در صورت لزوم، شهادت شهود را می‌شنود و پس ‌از آن، حکم خود را صادر می‌کند.

نظریه شماره 6438/7 مورخ 5/8/1382

با توجه به این نظریه، اگر دارنده چک، چک خود را نزد شخص دیگری به عنوان امانت قرار دهد تا پس ‌از انجام تعهد، آن را پس بگیرد، در این حالت، اگر امین، چک را به بانک ببرد و علیه دارنده چک، گواهی عدم پرداخت بگیرد جرم خیانت در امانت واقع شده ‌است.

مواد قانونی مرتبط با این لایحه

برای نوشتن نمونه لایحه خیانت در امانت چک ، شاکی می‌تواند با استفاده از مواد قانونی مناسب، لایحه‌ای مستند به دادگاه ارائه دهد. ماده‌هایی که در زیر آمده است در ارتباط با بزه خیانت در  چک امانتی است:

ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی

با توجه به این ماده، اگر امین چکی را به‌ عنوان امانت دریافت کرده باشد و شرط شده باشد که چک پس‌ از انجام تعهد بازگشت داده شود، ولی امین چک را پس ندهد و از آن سوء استفاده کند به حبس از ۶ ماه تا ۳ سال محکوم می‌شود.

ماده ۱۴ قانون چک

با توجه به این ماده، در صورت خیانت در امانت توسط امین، صادرکننده چک یا ذی‌نفع یا قائم مقام او می‌تواند کتباً دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد. بانک بعد از احراز هویت شخص دستور دهنده، از پرداخت مبلغ چک خودداری می‌کند. در صورت ارائه چک، بانک با ذکر دلیل، گواهی عدم پرداخت صادر می‌کند.

پیشنهاد می‌کنم

شما می‌توانید برای گفتگو با مشاوران حقوقی و وکلای متخصص، از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید. با استفاده از این سرویس، می‌توانید سوالات خود در خصوص این لایحه را بپرسید. از طرف دیگر، استفاده از سرویس تنظیم لایحه اختصاصی نیز به شما کمک می‌کند که بتوانید به سهولت یک لایحه کاربردی و مناسب در اختیار داشته باشید.