فرهنگ سازمانی ، یک نقشه راه مناسب برای هر سازمان به منظور رسیدن به موفقیت
واژه فرهنگ، به گوش همه شما آشنا است. آیا تاکنون به معنای آن فکر کرده‌اید و اینکه برای چه منظوری از آن استفاده می‌کنیم؟ فرهنگ، یک لغت عمومی است که به گروه، سازمان و یا جامعه نسبت داده می‌شود و در مورد یک شخص، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. همچنین ویژگی است که یک گروه را از دیگر گروه‌ها یا مجموعه‌ها متمایز می‌کند و زیر مجموعه‌های زیادی دارد. یکی از انواع آن، فرهنگ سازمانی است. هر سازمانی که فرهنگ یا آداب مشخصی برای خود تعریف می‌کند، از هویت برخوردار می‌شود و اعضای آن، با تعهد بالایی به انجام وظایفشان می‌پردازند. در این مقاله، به طور کامل در مورد فرهنگ سازمانی در ایران و همه نکات مرتبط با آن می‌پردازیم. این نوع روابط قانونی و کاری به واسطه امضای قرارداد کار برقرار می‌شوند.
تعریف فرهنگ سازمانی چیست؟
فرهنگ سازمانی ، در برگیرنده مفروضات، ارزش‌ها، اعتقادات، آداب و رسوم، نگرش‌‌ها و عادات موجود در یک سازمان است که به عنوان یک وجه مشترک، بین کارکنان آن سازمان به شمار می‌رود و توسط مدیر تعیین می‌شود. در واقع مدیر، اهدافی را برای سازمان تعریف و به منظور دستیابی به آن اهداف، الگوهای رفتاری معینی را مشخص می‌کند. بنابراین زمانی که کارمندان با موقعیت‌های مختلفی مواجهه می‌شوند، رفتار مناسبی از خود نشان می‌دهند. همچنین، آن الگو را به عنوان یک راهنمای صحیح که نحوه رفتار مناسب در آن سازمان را نشان می‌دهد، به اعضای جدید منتقل می‌کنند. از آنجایی که، نوع فعالیت و شرایط کسب و کارها با هم متفاوت است، به تبع آن، الگوی سازمان‌ها نیز با هم فرق می‌کند.
انواع فرهنگ سازمانی چیست؟
وجود آداب مشخص در هر سازمان، امری ضروری است زیرا سازمانی که از فرهنگی غنی و قوی برخوردار باشد، موجب بهره وری بیشتر کارکنان، دستیابی به اهداف مدنظر و موارد متعدد دیگر می‌شود. در هر مجموعه‌ای، مدیر، بنیانگذار اصلی آداب و رسوم آن است چرا که می‌داند برقراری یک فرهنگ موثر و کارآمد، بر نحوه رفتار کارمندان تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود کارمندانی با عقاید، نظرات و سلیقه‌های متفاوت، کنار هم و در راستای هدفی مشترک تلاش کنند. از طرف دیگر، این موضوع، رضایت خاطر اعضاء را نیز به همراه دارد. بهتر است قبل از فرهنگ سازی توسط مدیر و انتخاب آداب مناسب برای سازمان مربوطه، با انواع آن آشنا شوید.
بررسی مدل‌های مختلف آداب و رسوم تشکیلاتی
- فرهنگ سلسله مراتبی: بر اساس ساختار سنتی عمل می‌کند. در این مدل، امکان نوآوری وجود ندارد و کارها به روش مشخصی انجام می‌شوند. مدیر، یک نظارت از بالا به پایین بر تمام اجزای سازمان دارد، تمرکز ایشان بر روی اجزای داخل سازمان است و صرفا ثبات در کارها و تحویل به موقع امور برای او اهمیت دارد.
- فرهنگ تیمی: یک ساختار دوستانه و گروهی محور دارد که در آن به هر فردی، ارزش یکسانی داده می‌شود و همه اعضاء، در راستای رسیدن به هدف مشترکی تلاش می‌کنند. در این مدل، رسم تشویق و قدردانی وجود دارد.
- فرهنگ بازاری: این نوع، بر روی سود آوری تمرکز دارد، کاملا نتیجه محور است و صرفا به موفقیت‌های خارجی می‌اندیشد.
- فرهنگ توسعه گرایی: فرهنگ توسعه پذیری بر ریسک پذیری، نوآوری و انعطاف پذیری تکیه دارد و سازمان، تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد که قبل از دیگران، اقدام به انجام کارهای جدید کند. همچنین در رشد و توسعه بازار تاثیر گذار باشد.
ابعاد فرهنگ سازمانی چیست؟
مفهوم کلی فرهنگ، برای همه سازمان‌ها یکسان است اما آداب هر سازمان مختص همان سازمان خواهد بود. این تفاوت‌ها از زمانی شروع می‌شود که ابعاد فرهنگ موجود در سازمان را ارزیابی و متناسب با سازمان خودتان، شخصی سازی کنید. در این قسمت به بررسی ابعاد فرهنگ سازمانی می‌پردازیم.
بررسی ابعاد مهم این موضوع
- ارزش‌ها و هنجارها: در همه سازمان‌ها، ارزش‌های مشترکی وجود دارد که هر سازمانی بنابر شرایط خود باید تصمیم بگیرد که روی کدام یک از ارزش‌ها سرمایه گذاری کند. این ارزش‌ها مواردی از قبیل جهت گیری تیمی، خروج از کار، نوآوری، پشتکار و سخت کوشی هستند.
- درجات مختلف سلسله مراتب: یکی دیگر از ابعاد سازمان به شمار می‌آید که از سه سطح ضعیف، متوسط و قوی تشکیل شده است و بر اساس این سطح بندی می‌توان فهمید که سازمان مربوطه چه جایگاه و ارزشی برای کارمندان خود قائل است. به عنوان مثال سازمان‌هایی با سلسله مراتب متعدد، ساختار کاملا مشخص و واضحی دارند و کارکنان فعالیتی کاملا رسمی خواهند داشت. نقطه مقابل آن، سلسله مراتب ضعیف است که در آن وظایف کارکنان به صورت آزادانه تعریف می‌شود و روابط رسمی ندارند.
- سطح ضرورت: اگر در سازمانی سطح ضرورت بالا باشد، برای رسیدن به خواسته‌های خود، باید سرعت پیشبرد پروژه‌ها را افزایش دهند.
- مردم محور یا وظیفه محور: در سازمان‌هایی که مردم گرایی یا توجه به افراد را موضوعیت خود قرار می‌دهد، در هنگام تصمیم گیری‌ها، اعضای سازمان را اولویت قرار می‌دهند و اعتقاد دارند که کارمندان بهره وری آن مجموعه را رهبری می‌کنند اما در مجموعه‌ای که به وظایف گرایش دارد، هنگام تصمیم گیری، وظایف را در اولویت قرار می‌دهند.
- خرده فرهنگ سازمانی: هر سازمان، ترکیبی از خرده فرهنگ‌ها است.
خرده فرهنگ سازمانی چیست؟
در سازمان‌ها یک آداب و رسم کلی و جامع وجود دارد اما از آنجایی که هر سازمان از بخش‌ها و گروه‌های مختلفی تشکیل شده است، ممکن خواهد بود که هر گروه، رسوم مجزای خود را داشته باشد. توجه داشته باشید که ممکن است این خرده فرهنگ‌ها بر روی ارزش‌های اصلی سازمان، تاثیر بگذارند و حتی مشکلات جدی برای کسب و کار ایجاد کنند. به عنوان مثال، اگر ارزش اصلی یک سازمان این باشد که کارکنان در مقابل مدیران خود تعظیم کنند، ممکن است این مساله با ارزش اخلاقی تعدادی از کارمندان مغایر باشد.
فرض کنید کارکنان این سازمان به برابری افراد معتقد هستند. بنابراین، ارزش اخلاقی کارمندان با فرهنگ غالب سازمان در تضاد خواهد بود. در این شرایط، مدیران در بخش منابع انسانی باید مشکلاتی از این قبیل را شناسایی و برای آن‌ها راه حلی ارائه دهند.
مولفه‌های فرهنگ سازمانی چیست؟
مدل بیگلیاردی و همکاران، یک رویکرد جدید و جامع برای معرفی مولفه‌های آداب سازمانی است که در ادامه به آن می‌پردازیم:
- مشارکت: شامل مجموعه ارزش‌هایی است که کارکنان را به همکاری گروهی و شراکت در تصمیم گیری‌ها سوق می‌دهد؛
- انعطاف پذیری: با توجه به فرهنگ موجود در سازمان، افراد هنگام مواجهه با شرایط جدید، تا چه اندازه خود را با آن منطبق می‌کنند.
- یکپارچگی: به همکاری و هماهنگی کارمندان با یکدیگر اشاره دارد.
- ریسک پذیری: شجاعت و پذیرش شرایط نامشخص از سمت اعضاء را مورد بررسی قرار می‌دهد.
- نوآوری: تعیین اینکه ارزش‌های سازمانی تا چه اندازه از نوآوری و خلق ایده‌های جدید حمایت می‌کند.
- پشتیبانی: به اجرای تصمیمات مدیران توسط کارمندان و تحت حمایت قرار دادن اعضاء توسط مدیریت به عنوان یک ارزش نگاه می‌کند.
- قدردانی: اینکه از اعضاء تیم در خصوص انجام درست وظایف آن‌ها، تجلیل، تشویق یا ترفیع به عمل آید.
خوب است بدانید
هر سازمان، رسوم مختص به خودش را دارد که آن را از دیگر سازمان‌ها جدا می‌کند. در واقع، فرهنگ یک سازمان، شخصیت آن به حساب می‌آید. وجود آداب در سازمان‌ها به نوع رفتار و شیوه کسب و کار آن مجموعه اشاره دارد. از طرف دیگر، در هر سازمان، منابع انسانی در تداوم آداب آن سازمان نقش مهمی دارند و در زمان استخدام، افرادی را گزینش می‌کنند که عقاید یکسانی با آداب آن سازمان داشته باشند. این امر باعث می‌شود، شرکت، جهت گیری درستی در انجام فعالیت‌هایی خود داشته باشد. به تبع آن، بهره وری سازمان افزایش می‌یابد و سازمان از کارکنان مشتاق، یک محیط سالم تیمی و حضور اعضای رضایتمند و خشنود بهره می‌گیرد.
در این مقاله سعی کرده‌ایم که نکات مهم مرتبط با فرهنگ سازمانی در ایران را در اختیارتان قرار دهیم اما اطلاع از نکات حقوقی این موضوع نیز امری ضروری است. وب سایت رکلا، مرجع تخصصی قرارداد است و خدماتی از قبیل مشاوره حقوقی تلفنی و تنظیم قرارداد اختصاصی را ارائه می‌دهد.
قرارداد کار موقت
سازمان یا شرکت شما، برای استخدام پرسنل می‌تواند از این قرارداد بهره ببرد.
