افزایش قیمت خانه در دهههای اخیر و رشد شهرنشینی موجب شده است که تهیه مسکن مناسب برای زندگی به یکی از مشکلات اساسی مردم تبدیل شود. به همین جهت از طرف دولت، برای خانهدار شدن اقشار کمدرآمد جامعه اقداماتی صورت گرفت که از مهمترین آنها میتوان به طرح مسکن مهر و طرح ملی مسکن ملی اشاره کنیم. به دنبال این طرحها تقاضا برای خرید و فروش و انتقال مالکیت واحدهای مسکونی موجود در این طرحها نیز زیاد شد. در واقع درخواست تنظیم صلح نامه مسکن ملی ، نیازی است که با ایجاد این طرحهای ملی شکل گرفت.
طرحهای ملی برای صاحب خانه شدن مردم، با هدف بسترسازی برای تامین نیاز جامعه به مسکن اجرا میشوند. با این حال هنوز هم تعداد زیادی از مردم توانایی تامین مسکن مناسب را ندارند. در طرحهایی که مطرح شدند، هدف و تمرکز بر خانهدار شدن اشخاص متاهل بوده، ولی مسئله تامین مسکن برای اشخاص مجرد نیز با توجه به شرایطی که تعیین شده است، وجود دارد. موضوع قابل توجه در زمینه طرح مسکن ملی، این است که بعضی از اشخاصی که در این طرح ثبتنام کردهاند، این امتیاز را در قالب صلح نامه مسکن ملی به دیگران انتقال میدهند. در این مطلب جنبههای حقوقی موضوع واگذاری مسکن ملی از طریق امضای صلح نامه را مورد بررسی قرار میدهیم.
صلح نامه از انواع اسناد و مدارکی است که با امضای آن، این امکان ایجاد میشود که شخصی مالکیت بعضی اموال خود را به شخص دیگری منتقل کند. در واقع صلح نامه میتواند در موارد و موضوعات مختلفی استفاده شود و از عقودی است که آزادی عمل زیادی برای تعیین شروط و توافقات خاص ایجاد میکند. صلح نامه یکی از انواع عقود معین در قانون مدنی محسوب میشود. یعنی ویژگیها و شرایط انجام آن در قانون مطرح شده و در قانون به صراحت از آن نام برده شده است. زمانی که طرفین با رعایت شرایط قانونی صحت انجام عقود، صلح نامه را امضا میکنند، ملزم هستند که به موضوع صلح نامه و شروطی که در آن بیان شده است، عمل کنند.
موضوعی که در این مقاله درباره آن توضیح میدهیم، مساله انتقال مالکیت و انجام خرید و فروش با امضای صلح نامه امتیاز مسکن ملی است. این نوع واگذاری در سالهای اخیر به صورت گسترده صورت میگیرد. نکته مهمی که در خصوص صلح نامه امتیاز مسکن باید به آن پرداخته شود، این است که هر چند برای تنظیم صلح نامه، بعضی از تشریفات حقوقی به صورت راحتتر برقرار میشوند یا حتی ممکن است این تشریفات وجود نداشته باشند ولی وجود شرایط اساسی برای صحت عقد در زمان تنظیم متن صلح نامه مسکن ملی ضروری است. نکته مهمی که وجود دارد این است که به علت قانون ممنوعیت واگذاری و معامله مسکن ملی، نمیتوان امتیاز آنها را از طریق تعهدنامه، مبایعه نامه ، صلح نامه امتیاز مسکن ملی یا حتی وکالت فروش به دیگران انتقال داد.
مهمترین دلیل ممنوعیت انجام این کار این است که مطابق اعلام صریح مسئولان وزارت راه و شهرسازی، اشخاص نمیتوانند امتیاز مسکن ملی را به دیگران واگذار کنند. علاوهبر این، مساله اساسی این است که شخص دارای امتیاز طرح مسکن ملی، هنوز نسبت به واحد مسکونی در دست ساخت، مالکیت قطعی ندارد و از طرف دیگر، مشخصات مال موضوع معامله هم مشخص نیست، بنابراین در این شرایط، انجام معاملهای برای انتقال مالکیت آن واحد مسکونی، نمیتواند یک معامله صحیح باشد.
تنظیم صلح نامه یکی از روشهایی است که برای انتقال مالکیت اموال از آن استفاده میکنند. مطابق قانون، یکی از شرایط اساسی برای صحت انجام عقد، معلوم و مشخص بودن موضوع معامله است که در نمونه صلح نامه مسکن ملی این شرط رعایت نمیشود.
از طرف دیگر، مسئولان وزارت راه و شهرسازی، بارها تاکید کردهاند که برگه تاییدیه که از طرف سامانه ثبتنام طرح ملی مسکن در اختیار اشخاص قرار میگیرد، نمیتواند بهعنوان مدرک مالکیت محسوب شود. در واقع نباید ثبت نام اولیه و پرداخت وجهی که اشخاص برای ورود و بررسی شرایط استفاده از این طرح در سامانه پرداخت میکنند را بهعنوان دلیلی بر مالکیت آنها تلقی کرد.
ممکن است شرایط اشخاص متقاضی برای بهرهمندی از این طرح، مدت زیادی مورد بررسی قرار بگیرد تا اگر شرایط بهرهمندی از این امتیاز برای اشخاص محرز شد، بتوانند اقدامات بعدی برای پرداخت اقساط را انجام دهند.
به این ترتیب با توجه به ماده 190 قانون مدنی ، از لحاظ حقوقی واگذاری امتیاز مسکن ملی در قالب مبایعه نامه، نمونه صلح نامه مسکن ملی یا وکالت فروش وجاهت قانونی ندارد و اشخاص نمیتوانند این امتیاز را به دیگران انتقال دهند.
مسئولان مربوطه و سخنگوی وزارت راه و شهرسازی به صورت صریح اعلام کردهاند که اشخاص متقاضی به عنوان مالک محسوب نمیشوند و ثبت نام در سایت به معنی مالکیت آنها نیست بنابراین امکان انتقال این خانه از طریق تنظیم و امضای متن صلح نامه مسکن ملی وجود ندارد. واگذاری امتیاز مسکن به دیگران، هم برای شخصی که این اقدام را انجام میدهد و هم برای طرف مقابل که به عنوان خریدار سفته یا وجه نقد به صاحب سهم اعطا میکند، تبعاتی را به دنبال دارد. شخصی که در سامانه مربوط به این طرح ثبت نام میکند و متقاضی خرید واحدهای مسکونی این طرح است، با واگذاری حق امتیاز خود به دیگران و امضای صلح نامه امتیاز مسکن ملی ، در واقع حق بهرهمندی از این سهمیه را از دست خواهد داد و نمیتواند مجدد از این طرح استفاده کند زیرا تنها یک مرتبه امکان استفاده از این طرح را دارد.
از طرف دیگر شخصی که بهعنوان خریدار، به دارنده امتیاز مبلغی میپردارد یا سفتهای را در اختیار او قرار می دهد، ممکن است دچار مشکلات حقوقی شود. زمانی که مال مورد معامله به صورت دقیق مشخص نیست، دادن سفته برای موضوع مبهم، ممکن است تبعات جبرانناپذیری برای شخص خریدار ایجاد کند.
اگر به هر دلیلی قصد دارید معاملهای در خصوص این اموال انجام دهید یا اگر پیشنهادی در این خصوص دریافت کردهاید، پیشنهاد میکنیم که پیش از هر اقدام، حتما از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید و درباره اقدام قانونی معاملهای که انجام میدهید، اطلاعات بگیرید. به این ترتیب، میتوانید احتمال بروز مشکل در معاملات خود را به حداقل برسانید.
از طرف دیگر، از خدمات دیگری که میتواند پاسخگوی بخشی از نیازهای شما به قرارداد باشد، خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی است. برای استفاده از این خدمات نیز میتوانید درخواست خود را در صفحه مربوط به آن ثبت کنید.