چالش‌های شغلی یک مهندس معدن و شرایط این مهندسان در بازار کار
معادن یکی از منابع مهم و ضروری هر کشور محسوب می‌شوند که مدیریت، رهبری، رشد و توسعه آن‌ها نیازمند تخصص و دانش است. از این رو این حوزه نیز همانند بسیاری از مشاغل دیگر، دارای رشته‌های دانشگاهی و گرایشات تخصصی است که متقاضیان و علاقه‌مندان به صورت آکادمیک آن‌ها را فرا می‌گیرند. پرورش نیروی متخصص در این حوزه برای پیشبرد اهداف اقتصادی کشورهایی که دارای معادن مختلف هستند، اهمیت زیادی دارد. در کشور ما نیز، موقعیت شغلی مهندسی معدن علاقه‌مندان زیادی دارد و جایگاه اجتماعی یک مهندس معدن از جمله جایگاه‌های شغلی و اجتماعی معتبر محسوب می‌شود.
در مقاله حاضر، تصمیم داریم توضیحاتی کاربردی و مفید درباره شرح وظایف مهندس معدن ، زمینه‌های فعالیت، توانایی‌های لازم و همچنین گرایشات این رشته، ارائه دهیم.
بسیاری از مهندسان معدن به واسطه امضای قرارداد استخدام مهندس در معادن شروع به فعالیت می‌کنند اما این تنها فرصت شغلی برای مهندسان معدن نیست. نیروی انسانی متخصصی که به عنوان مهندس معدن شناخته می‌شود، می‌تواند به شیوه‌های مختلفی مانند امضای قرارداد مشارکت معدن یا امضای قرارداد پیمانکاری معدن در این حوزه فعالیت داشته باشد. در ادامه این مقاله سعی می‌کنیم درباره این شغل و حوزه کاری مربوط به آن توضیحات بیشتری ارائه دهیم.
مهندس معدن چیست؟
مهندس معدن نیروی انسانی متخصصی است که مسئولیت نظارت، طراحی، رهبری کلیه عملیات‌های انجام شده در راستای استخراج منابع معدنی را بر عهده دارد. کسانی که در این حوزه اشتغال دارند، علاوه بر موارد فوق در زمینه‌های توسعه، تحلیل و آزمایش ماشین آلات و روش‌های چگونگی استخراج ذخایر زیر زمینی نیز می‌توانند فعالیت کنند.
وظیفه مهندس معدن چیست؟
وظایف یک مهندس معدن با توجه به حوزه تخصصی فعالیت حرفه‌ای او مشخص می‌شود. با این حال، اگر بخواهیم به صورت خلاصه به مهمترین وظایف این متخصصان اشاره کنیم، می‌توانیم مواردی مانند نظارت و چگونگی استخراج مواد معدنی، فعالیت‌های حفاری، تدوین و توسعه استفاده از ماشین آلات مربوطه و طراحی روش‌های مناسب جهت استخراج مطلوب ذخایر معدنی را نام ببریم. حال، در ادامه شرحی کامل‌تر از وظایف مهندس معدن را برای شما بیان خواهیم کرد.
شرح وظایف مهندس معدن
از جمله مسئولیت‌های مهندسین معدن عبارتند از؛
- به کارگیری روش‌های موجود در نقشه برداری زمین برای ترسیم دقیق طرح‌های جغرافیایی معدن؛
- حفاری زمین و استخراج نمونه سنگ و خاک جهت انجام آزمایشات؛
- گزینش بهترین روش برای استخراج و انتقال مواد معدنی به کارخانههای مربوطه؛
- تهیه مدل‌های کامپیوتری از مواد معدنی یکی از دیگر وظایف مهندس معدن؛
- نظارت و کنترل بر عملیات حفاری؛
- ارائه پیشنهاد مناسب به مشتریان جهت پیشبرد بهتر مراحل پروژه؛
- کنترل و نظارت بر چگونگی کارکرد نیروها؛
- رهبری بهینه و مناسب مدت عملیات در حال انجام به صورت روزانه؛
- تهیه و ثبت گزارش از فرآیند کلیه فعالیت‌‌ها؛
- رهبری و هدایت ایمنی و سلامت کارگران؛
- و در پایان، تدوین و برنامه ریزی یک استراتژی بهینه جهت مقابله با پیشامدهای احتمالی و ناگهانی نظیر سیل و زلزله، از دیگر شرح وظایف مهندس معدن شناخته می‌شوند.
توانمندی‌های مورد نیاز یک مهندس معدن
انجام با کیفیت وظایف یک مهندس معدن به میزان بسیار زیادی تحت تاثیر قابلیت‌ها و توانایی‌های او است. از این رو شاغلین این حوزه باید به مهارت‌های مورد نیاز شغل خود، کاملا مسلط باشند. در ادامه برای آشنایی بیشتر شما با توانمندی‌های ضروری این حرفه، تعدادی از کاربردی‌ترین آن‌ها را بیان می‌کنیم:
- توانایی تحلیل و ارزیابی مسائل و مشکلات؛
- توانایی درک اسناد و مدارک نوشتاری؛
- برخورداری از روابط اجتماعی بالا و روحیه کار تیمی؛
- مسلط به مهارت‌های گفتاری، نوشتاری و شنیداری ایده آل؛
- توانایی آنالیز و تحلیل نقاط قوت و ضعف‌ها؛
- بهره بردن از روش‌های خلاقانه و نوین در حل مسائل؛
- طراحی و تدوین ایده‌ها و راهکارهای موثر و کارآمد؛
- دارای درک محاسباتی؛
- قادر به بهره‌گیری از ابزار‌های تخصصی؛
- توانایی استفاده کاربردی و متعادل از منابع انسانی، معدنی و دیگر امکانات و منابع؛
- دارای روحیه و اشتیاق زیاد برای انجام کار و با انگیزه بودن؛
- قادر به هدایت صحیح و مطلوب زمان و امکانات.
مهمترین چالش‌های کاری یک مهندس معدن
شاغلین در حرفه مهندسی معدن و علاقه‌مندان به این رشته، با چالش‌های مهمی رو به رو هستند. مشکلاتی همچون دریافت نکردن بازدهی مطلوب از عملیات صورت گرفته به جهت عدم کاربرد روش‌ها و تجهیزات نوین و مدرن، بیکاری تعداد زیادی از فارغ التحصیلان این حوزه، کافی نبودن مطالعات و تحقیقات پژوهشی و موارد دیگری از این قبیل، از جمله مهمترین چالش‌های فعالیت در حوزه مهندسی معدن هستند.
گرایش‌های اصلی این رشته
افرادی که تصمیم می‌گیرند در رشته مهندسی معدن تحصیل کنند، با توجه به علاقه‌مندی‌های خود می‌توانند در شاخه‌های مختلف این رشته مانند مکانیک سنگ، فرآوری معدنی، استخراج یا اکتشاف، مطالعات خود را ادامه دهند. در ادامه درباره هر کدام از شاخه‌ها و گرایشات مهندسی معدن، توضیحاتی را ارائه خواهیم داد:
- مکانیک سنگ: دانش آموختگان این گرایش، دارای تخصص طراحی و تحلیل پایدار حفریات و سازه‌های زیر زمینی همچون تحلیل سطوح شیبدار سنگی و خاکی، طراحی تونل‌های شهری، تونل‌های عمیق، حفریات رو زمینی، زیر زمینی و غیره هستند.
- فرآوری معدنی: کار اصلی فارغ التحصیلان این شاخه، طراحی کارخانههای فرآوری مواد معدنی است که در واقع، محلی برای پرعیارسازی مواد معدنی استخراج شده هستند. البته مهندسین این شاخه همچنین می‌توانند در صنایع سرامیک و بخش‌های آزمایشگاهی نیز فعالیت داشته باشند.
- استخراج: مهندسین شاخه استخراج از توانمندی‌هایی نظیر برنامه ریزی تولید، تخمین هزینه‌ها، تدوین و طراحی برنامه‌های انفجاری، ترابری و غیره برخوردار هستند. به عبارت دیگر، تخصص اصلی فارغ التحصیلان این گرایش، طراحی معادن زیر زمینی و رو باز بر اساس میزان عمق مورد نیاز مواد معدنی و همچنین اندازه آن‌ها است.
- اکتشاف: تخصص و مهارت مهندسان شاخه اکتشاف همانطور که از نام آن نیز پیدا است، بررسی و جستجوی مناطق مستعد منابع معدنی و همچنین مکان یابی ذخایر معدنی در زمین و تخمین ارزش و کیفیت آن‌ها خواهد بود.
مهمترین زمینه‌های شغلی در این حرفه
فارغ التحصیلان رشته معدن با توجه به تخصص و مهارت‌های کسب کرده در این حوزه، می‌توانند در شاخه‌های مختلفی همچون موارد زیر فعالیت کنند:
- به عنوان مهندس مشاور در بخش‌های معدنی؛
- فعالیت در بخش‌های فنی معدن؛
- کار در وزارت، معدن و تجارت؛
- فعالیت در سمت سرپرستی و رهبری معدن؛
- طراحی و تدوین معادن زیر زمینی و رو باز و همچنین باطله برداری؛
- برنامه ریزی و تدوین شیوه‌های کارآمد اکتشافی؛
- فعالیت در سازمان‌های اکتشافی و زمین شناسی؛
- در سمت مهندس مشاور برای طراحی سیستم‌های حفاری، بخش‌های زیر زمینی و تونل‌ها؛
- و به طور کلی، امکان کار کردن در کلیه صنایع معدن و معدنی.
درآمد و بازار کار مهندس معدن چگونه است؟
میزان درآمد و حقوق مهندسان معدن همانند شاغلین هر حوزه دیگر تا حدود زیادی به سابقه کار، توانمندی‌ها و همچنین تخصص‌های آن‌ها بستگی دارد. بنابراین، افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، در صورتی که توانایی‌ها و رزومه کاری قابل توجهی داشته باشند، از حقوق و مزایای ایده آلی برخوردار خواهند بود.
اگرچه در حوزه معدن با وجود منابع معدنی غنی، پیشرفت‌های چندانی صورت نگرفته است اما با این حال، شاغلین این حرفه از فرصت‌های شغلی مناسبی برخوردار هستند و به عبارتی، می‌توانند در سازمان‌های مختلف دولتی نظیر وزارت نفت، راه و راه آهن، نیروگاه‌ها، انرژی اتمی، آزمایشگاه‌های مواد معدنی، تحقیق و توسعه در زمینه‌های معدنی و زمین شناسی و همچنین تامین منابع و امکانات مورد نیاز این حوزه فعالیت داشته باشند. مهندسین معدن همچنین در صورتی که فارغ از تجربه و مهارت کافی، از سرمایه مناسبی برخوردار باشند این امکان را دارند که با راه اندازی شرکتی در این زمینه، به صورت مستقل فعالیت کنند.
نکته مهم این است؛ از آن جهت که روابط کاری مهندسان معدن با کارفرمایان خود، یک رابطه استخدامی محسوب می‌شود، کارفرمایان ملزم خواهند بود که قانون کار را نسبت به چگونگی همکاری و توافق با این پرسنل در نظر داشته باشند. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم برای آگاهی از حقوق قانونی خود به عنوان یک نیروی کار انسانی متخصص، حتما با کارشناسان این حوزه گفتگو داشته باشید.
با مشاوران رکلا گفتگو کنید!
در این مقاله حوزه کاری مهندسین معدن را شرح دادیم. از این رو مطالعه این مقاله را به علاقه‌مندان این حرفه پیشنهاد می‌کنیم. همچنین از آنجا که کار در این حوزه از سختی‌ها، دشواری‌ها و چالش‌های نسبتا زیادی برخوردار است، آگاهی از نکات حقوقی مرتبط با این حوزه به منظور امضای قراردادهای کاری بسیار کاربردی و مفید خواهد بود. بنابراین در صورت لزوم این امکان برای شما فراهم است که از طریق مشاوره تلفنی حقوقی با تیم رکلا، اطلاعات حقوقی مورد نیاز را دریافت کنید و سوالات خود را با مشاوران رکلا در میان بگذارید.
در رکلا خدمات دیگری نظیر تنظیم قرارداد اختصاصی نیز ارائه می‌شود که می‌توانید از آن نیز بهره ببرید. با استفاده از خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی، این امکان را دارید که قراردادی مناسب با انتظارات و شرایط خود در اختیار داشته باشید.
قرارداد کارمند
برای استخدام نیروی کار متخصص در سمت کارمند، می‌توانید از این نمونه قرارداد استفاده کنید.
