ثبت مالکیت معنوی برند ؛ مالکیت معنوی ثبت علامت تجاری تحت چه قوانینی حمایت می‌شود؟

برند به معنای نام، عبارت، طرح، نماد یا هر ویژگی دیگری است که مشخص کننده خدمات یا محصولات فروشنده خاصی باشد و باعث تمایز آن‌ها از دیگر خدمات و محصولات مشابه شود. در زبان فارسی نیز واژه برند برای اشاره به محصول یا خدمتی به کار می‌رود که دارای ارزش اجتماعی زیادی است. در دنیای امروز، برندها نقش قابل توجهی در فروش محصولات یا خدمات یک مجموعه دارند. به همین دلیل، مالکیت معنوی برند در «قانون ثبت اختراع، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری» مورد حمایت قانونگذار قرار گرفته است.

مالکیت به رابطه میان یک شخص و یک مال گفته می‌شود که باعث خواهد شد، سایر اشخاص نتوانند در مال مورد نظر تصرف کنند. اگر مالکیت از راه قانونی و مشروع ایجاد شده باشد، مورد حمایت قانون قرار می‌گیرد. مالکیت بر حسب موضوع آن می‌تواند مادی یا معنوی باشد. مالکیت مادی به حقی گفته می‌شود که شخص نسبت به دارایی‌ها و اموال فیزیکی خود دارد. از سوی دیگر، مالکیت معنوی نیز به معنای حقی خواهد بود که یک فرد نسبت به ابداعات و تراوشات ذهنی خود دارد. به همین دلیل، می‌توان گفت که امتیازات و حقوق مادی و معنوی یک برند متعلق به مالک آن است. این نوع مالکیت، یکی از انواع مالکیت معنوی محسوب می‌شود.

در این مقاله نحوه ثبت مالکیت معنوی برای برند و حقوق مادی و معنوی ناشی از آن را بررسی می‌کنیم.

مالکیت معنوی برند چیست؟

در ابتدا باید بگوییم که حقوق مالکیت معنوی، یکی از مهمترین شاخه‌های علم حقوق است که در دنیای امروز و به ویژه در جوامع صنعتی کاربرد زیادی دارد. موضوع این شاخه از علم حقوق، اموال و اشیاء فیزیکی و مادی نیست بلکه موضوع آن ابداعات، اختراع‌ها و خلاقیت‌های ذهن انسان است. اموال معنوی نیز به اموال منقولی گفته می‌شود که حاصل خلاقیت و ابتکار ذهن انسان هستند. آثار ادبی و هنری، علائم تجاری، طرح‌های صنعتی و حق اختراع، از اقسام حقوق مالکیت معنوی هستند. حقوق مالکیت معنوی با توجه به موضوع آن به دو شاخه حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مالکیت صنعتی تقسیم می‌شوند.

حقوق مالکیت صنعتی از اختراع‌ها، طرح‌های صنعتی، علائم تجاری یا خدماتی و مواردی از این قبیل حمایت خواهد کرد. برند یا علامت تجاری، ابزاری است که به تولید کننده و فروشنده امکان می‌دهد که کالاها و خدمات خود را از سایر کالاها و خدمات، متمایز کند.

حمایت از مالکیت معنوی برند ، تاثیر قابل توجهی در رشد و توسعه اقتصادی کشور و افزایش معاملات تجاری دارد. به همین دلیل، قوانین باید از حقوق مادی و معنوی که به دارنده یک برند تعلق می‌گیرد، حمایت کنند.

کدام قوانین از مالکیت معنوی برند حمایت می‌کنند؟

همانگونه که گفتیم، مالکیت معنوی به دو دسته تقسیم می‌شود و مالکیت صنعتی یکی از زیر شاخه‌های این نوع از مالکیت است. مالکیت برند نیز یکی از مصادیق مالکیت صنعتی به شمار می‌رود. کشور ایران نیز همسو با کشورهای توسعه یافته، قوانین داخلی جامع و کاملی برای حمایت از مالکیت صنعتی وضع کرده و همچنین به کنوانسیون‌های مهم بین المللی حمایت از مالکیت صنعتی نیز پیوسته است.

مالکیت صنعتی در قوانین داخلی

قانون ثبت اختراع‌ها، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری (مصوب 1386)، مهمترین قانون داخلی کشور است که از حقوق مالکیت صنعتی حمایت می‌کند. دیگر قوانین داخلی کشور که در راستای حمایت از حقوق مالکیت صنعتی به تصویب رسیده‌اند، عبارتند از:

1. آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراع، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری؛
2. قانون حمایت از نشان‌های جغرافیایی؛
3. آیین نامه اجرایی قانون حمایت از نشان‌های جغرافیایی؛
4. قانون ثبت علائم و اختراع‌ها.

کنوانسیون‌های بین المللی حمایت از مالکیت صنعتی

کنوانسیون‌های بین المللی که از حقوق مالکیت صنعتی حمایت می‌کنند و کشور ایران نیز به آن‌ها پیوسته، عبارت هستند از:

1. کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی؛
2. موافقت نامه مادرید، راجع به ثبت بین المللی علامت؛
3. پروتکل موافقت نامه مادرید راجع به ثبت بین المللی علامت؛
4. موافقت نامه لیسبون برای حمایت از اسم مبداء و ثبت بین المللی آن؛
5. موافقت نامه مادرید به منظور جلوگیری از نصب نشانه‌های منبع غیر واقعی یا گمراه کننده بر کالا.

دلایل ضرورت ثبت مالکیت معنوی برند

در ابتدا باید بگوییم که منظور از برند، علامت تجاری است و قانون ثبت اختراع، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، از حقوق مادی و معنوی صاحب برند حمایت می‌کند. همچنین باید این نکته را یادآور شویم که برند (نشان یا مارک) به معنای سمبل، کلمات یا ترکیبی از این دو است که برای تمایز خدمات و محصولات از یکدیگر به کار می‌رود. حقوق مالکیت صنعتی از علائم تجاری (برند) حمایت می‌کند تا فقط صاحبان این علائم اجازه استفاده از آن‌ها را داشته باشند. برای مثال، علائم تجاری شرکت پژو، صرفاً متعلق به این شرکت است و یک شرکت خودروسازی دیگر مانند ایران خودرو بدون کسب اجازه از شرکت پژو نمی‌تواند از علائم تجاری آن استفاده کند.

باید به این نکته توجه داشته باشیم که مالکیت معنوی برند در قوانین ایران اجباری نیست. به عبارت دیگر، برای صاحب برند، اجبار قانونی وجود ندارد که نسبت به ثبت مالکیت معنوی لوگو اقدام کند اما صاحب یک برند در صورتی از حمایت‌ها و مزایای قانونی برخوردار می‌شود که علامت تجاری خود را به ثبت رسانده باشد. به زبان ساده‌تر، ثبت برند، الزامی نیست اما می‌تواند مزایای زیادی را برای دارنده آن به دنبال داشته باشد. همچنین، ثبت برند محصول یا خدمت باعث افزایش اعتبار و محبوبیت آن نزد مشتریان می‌شود.

اداره مالکیت معنوی و علامت تجاری، کدام برندها را به ثبت می‌رساند؟

همانگونه که گفتیم، برند به علامت، نوشته یا ترکیبی از این دو گفته می‌شود که برای متمایز کردن یک محصول از سایر محصولات مشابه به کار می‌رود. می‌توان گفت که علامت یا نوشته‌ای به عنوان برند به ثبت می‌رسد که از شرایط زیر برخوردار باشد:

1. توسط اشخاص دیگری به ثبت نرسیده باشد؛
2. علامت و نام تجاری، به ثبت کننده آن اختصاص داشته باشد؛
3. علامت و نام تجاری با نوع فعالیت ثبت کننده آن تناسب داشته باشد.

بررسی ماده 31 و 32 قانون ثبت اختراع

با توجه به ماده 31 و 32 قانون ثبت اختراع، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، می‌توان گفت که ثبت علامت تجاری در موارد زیر امکان پذیر نمی‌شود:

1. در صورتی که باعث تمایز کالاها و خدمات یک موسسه از کالاها و خدمات موسسه دیگر نشود؛
2. برخلاف موازین شرعی، نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد؛
3. مراکز تجاری و عمومی را به ویژه در مورد مبدأ جغرافیایی کالاها و خدمات یا خصوصیات آن‌ها گمراه کند؛
4. علامت تجاری، عین یا تقلیدی از نشان نظامی، پرچم یا سایر نشان‌های مملکتی باشد؛
5. عین، شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که در ایران برای کالاهای متعلق به موسسه دیگر معروف است؛
6. عین یا مشابه برند، قبلا برای خدمات غیر مشابه به ثبت رسیده و معروف شده باشد،
7. برند، عین علامتی باشد که قبلاً به نام مالک دیگری ثبت شده است.

نحوه ثبت مالکیت معنوی برند

در نظام قانونی کشور ما، ثبت برند الزامی نیست اما می‌تواند مزایای زیادی را برای دارنده آن به دنبال داشته باشد. همچنین، صاحب برند در صورتی که آن را به ثبت برساند از حمایت‌ها و مزایای قانونی برخوردار می‌شود. به همین دلیل، لازم است که صاحب برند با نحوه ثبت آن آشنایی داشته باشد. افراد برای ثبت برند خودشان باید از طریق سایت ثبت برند (سامانه مالکیت معنوی ثبت برند تجاری) به آدرس https://iripo.ssaa. ir اقدام کنند. صاحب برند، پس از ورود به سایت باید فرم‌های مربوطه را تکمیل و اطلاعات لازم را وارد کرده باشد. موافقت با درخواست ثبت برند باعث ایجاد مالکیت معنوی ثبت علامت تجاری می‌شود. مالکیت معنوی ثبت علامت تجاری نیز تحت حمایت قانونگذار است.

مدارک مورد نیاز برای ثبت مالکیت معنوی لوگو عبارت است از:

1. کپی شناسنامه و کارت ملی (در صورتی که صاحب علامت تجاری، شخص حقیقی باشد)؛
2. کپی شناسنامه و کارت ملی مدیر عامل شرکت (اگر متقاضی ثبت برند، شخص حقیقی باشد)؛
3. کپی روزنامه تاسیس شرکت به همراه آخرین تغییرات شرکت؛
4. کپی کارت بازرگانی؛
5. کپی مجوز کسب؛
6. نمونه لوگوی تجاری در ابعاد 10 در 10.

توصیه ما

تنظیم قرارداد تاثیر قابل توجهی در کاهش احتمال بروز اختلاف میان اشخاص دارد. همچنین تنظیم قرارداد می‌تواند مانع از تضییع حقوق و منافع قانونی طرفین آن شود. از سوی دیگر، قراردادهای مکتوب به منزله اسنادی هستند که طرفین برای اثبات ادعاهای خودشان می‌توانند به آن‌ها استناد کنند.

قراردادی می‌تواند مزایای فوق الذکر را به دنبال داشته باشد که مطابق با شرایط و ضوابط قانونی تنظیم شود.

رکلا با ارائه خدمات تنظیم قرارداد و مشاوره حقوقی تلفنی ، سعی دارد که قراردادهایی معتبر را در اختیار شما قرار بدهد.