در این مطلب قصد داریم نمونه قرارداد قیمت مقطوع را توضیح دهیم. این قرارداد یک توافق حقوقی مکتوب و کاربردی برای اشخاصی است که به دنبال یک قرارداد قیمت ثابت میگردند. ثابت بودن مبلغ قرارداد از جمله موارد مهم در متن قرارداد است. هزینه قرارداد دغدغه بسیاری از اشخاص در حیطههای کاری متفاوت است. به خصوص در مواردی که انجام پروژه مورد نظر نیاز به هزینه دارد. موارد متعددی پیش آمده است که بعد یا در حین اجرای پروژهای، هزینه اجرا بسیار بیشتر از هزینه تخمینی میشود.
این مساله میتواند آشفتگی ذهنی و مالی بسیاری برای کارفرما ایجاد کند. زیرا کارفرما در ابتدا برای پروژه مورد نظر مبلغی را در نظر گرفته است و در انتها متوجه میشود که معادلاتش به هم خورده است. این مساله ناخوشایند دغدغه بسیاری از کارفرمایان در حیطههای کاری مختلف است. به همین دلیل تمایل دارند با احتیاط و تضمین بیشتری وارد قراردادها شوند و انجام پروژه مورد نظر ریسک کمتری برای آنها داشته باشد. با توجه به این دغدغه، قراردادی میتواند برایشان مفید باشد که در زمینه تعیین مبلغ قرارداد، تعهدات و شروط سنگینتری داشته باشد. به همین دلیل است که قرارداد قیمت واحد یا قرارداد قيمت مقطوع بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
اگر بخواهیم به زبانی ساده درباره قرارداد با قیمت واحد صحبت کنیم، بهتر است بگوییم که مقطوع بودن قیمت یک ویژگی مهم قرارداد است. بنابراین در قراردادهای متعدد و پروژههای مختلف میتوانیم از قرارداد با قیمت مقطوع استفاده کنیم. بر اساس این قرارداد، انجام پروژه و موضوع قرارداد با مبلغ ثابتی خواهد بود که در متن قرارداد از آن صحبت میشود. بنا به این قرارداد، شخصی که مجری انجام پروژه میشود، باید با قیمت تعیین شده پروژه را به اتمام برساند و دیگر نمیتواند درخواست مبلغ بیشتری کند. در موارد بسیاری، از قرارداد قیمت ثابت در قراردادهایی مثل قرارداد مشارکت در ساخت ، قرارداد خرید کالا ، حمل و نقل، تهیه و تدارک و غیره استفاده میشود. نکته مهمی که باید برای استفاده از قرارداد با قیمت ثابت یا به عبارت بهتر نمونه قرارداد قیمت مقطوع به آن توجه کرد، محاسبه دقیق هزینهها و حق الزحمه اجرا کننده قرارداد است.
زمانی که تصمیم میگیرید از قرارداد قیمت واحد استفاده کنید، لازم است پیش از امضای قرارداد، آگاهی کاملی از میزان هزینهها و مبلغ کلی مورد نظر داشته باشید. پیش از تنظیم قرارداد با قیمت واحد ، طرفین قرارداد به طراحی و برنامه ریزی درباره مراحل مختلف قرارداد میپردازند. این کار باعث میشود که بتوانند هزینه واقعی پروژه را محاسبه کنند. همچنین با تعیین مبلغ دقیق پروژه، از میزان ریسکها و مشکلات احتمالی پروژه کاسته میشود.
زمانی که از قبل با دقت مبلغ مورد نیاز برای پروژه تعیین شده باشد، در حین اجرای پروژه به کمبود بودجه برخورد نمیکنند و قرارداد با مبلغ تعیین شده به اتمام خواهد رسید. معمولا در قرارداد با قیمت ثابت که با پیمانکار، مجری کار یا هر شرکت پذیرنده سفارش تنظیم میشود، ابتدا شخص سفارش دهنده تمام موارد درخواستی را محاسبه، طراحی و لیست میکند. در نهایت با ارائه اطلاعات و طراحی و محاسبات به شخص انجام دهنده پروژه، از او میخواهد که بابت انجام پروژه قیمتی را تعیین کند. در نهایت کارفرما تصمیم میگیرد که پروژه را به شرکت مجری یا شخص حقیقی بسپارد یا نه!
قرارداد قيمت مقطوع از نگاه قانون ایرادی ندارد. در تمام توافقات و قراردادهای تنظیم شده، از مبلغ قرارداد صحبت میکنند. در حقیقت اگر موضوع قرارداد از نظر قانونی مشکل حقوقی نداشته باشد و مبلغ با توافق طرفین مشخص شود و به تاییدشان رسیده باشد، قرارداد صحیح و معتبر است. این قرارداد، سند معتبری است که میتوانید در مراجع قضایی و قانونی نیز به آن استناد کنید.
انواع نمونه قرارداد قیمت مقطوع به طور کلی به سه دسته تقسیم میشود:
قرارداد با قیمت مقطوع قطعی ، در معاملات و پیمانهایی استفاده میشود که مبلغ قرارداد به هیچ وجه تغییر نمیکند. در این نوع از قرارداد پیمانکار یا مجری کار موظف است که پروژه را با همان مبلغ به اتمام برساند. با توضیحی که دادیم احتمالا متوجه شدهاید که قرارداد قیمت واحد قطعی احتمال ریسک بالایی برای پیمانکار یا مجری پروژه دارد. زیرا اگر محاسبات هزینه به درستی انجام نشده باشد، نه تنها سودی نخواهد داشت بلکه موجب ضرر و خسارت به اجرا کننده پروژه میشود. در این قرارداد همه هزینهها به عهده پیمانکار قرار میگیرد. بنابراین باید دقت زیادی به خرج دهد که بتواند به درستی هزینهها را مدیریت کند.
این قرارداد از این جهت مورد علاقه پیمانکاران و مجریان طرح هم هست. زیرا که میتوانند با مدیریت بهینه، میزان هزینه را کاهش دهند و به سود پروژه بیافزایند. مجریان طرحی که قرارداد با قیمت واحد قطعی را میپذیرند، در تلاش هستند که بتوانند میزان هزینهها را کنترل و کاهش دهند. از طرف دیگر، این قرارداد موجب آسودگی خیال کارفرما هم میشود. زیرا که مسئولیت بیشتری در قبال قرارداد نخواهد داشت و بیش از میزان تعیین شده، پرداخت نخواهند کرد.
نکته مهمی که این میتواند از معایب این قرارداد باشد این است که کارفرما دیگر نمیتواند در حین اجرای پروژه نظرش را عوض کند و شرایط را تغییر دهد. زیرا از قبل محاسبات انجام شده و قرارداد باید براساس آن انجام شود. اگر کارفرما بخواهد تغییری ایجاد کند، موظف است هزینه آن را بپردازد.
از طرف دیگر این احتمال وجود دارد که مجری طرح یا پیمانکار برای کاهش هزینهها و سود بیشتر از تجهیزات، مواد یا مصالح کم ارزش و بی کیفیت استفاده کند و موجب شود که پروژه در انتها کیفیت مورد انتظار را نداشته باشد. این مسئله حتی ممکن است به ظاهر هم معلوم نباشد.
قرارداد با قیمت ثابت تعدیل یا به عبارت بهتر نمونه قرارداد قیمت مقطوع با تعدیل اقتصادی، نوع دیگری از قراردادهای قیمت مقطوع است. در این نوع از انواع قرارداد قیمت ثابت ، امکان تعدیل مبلغ وجود دارد. البته لازم است که شرایطی رعایت شود. در قرارداد با قیمت ثابت تعدیل ، از پیش شرایطی پیش بینی شده و در متن قرارداد نوشته میشود. این شرایط درباره مواقعی صحبت میکند که امکان دارد هزینه قرارداد کاسته شود یا افزایش یابد. اگر شرایط تعیین شده محقق شده باشد، امکان افزایش یا کاهش مبلغ قرارداد وجود دارد. این قرارداد را معمولا در شرایط خاصی استفاده میکنند.
برای مثال زمانی که بازار اقتصادی مشوش است و ثبات قیمتی وجود ندارد، این نوع قرارداد کاربردی خواهد بود. در واقع تعدیل برای عواملی صورت میگیرد که به نوعی خارج از کنترل پیمانکار است.
معمولا از این قرارداد زمانی استفاده میشود که به موجب نوسانات بازار، قیمت نهایی تهیه مصالح و تجهیزات دچار تغییر میشوند و همچنین هزینه نیروی انسانی مورد نیاز برای اجرای پروژه نیز افزایش پیدا میکند. البته پیمانکار باید این تغییرات را ثابت کند و ادعای او از طرف کارفرما تایید شود. معمولا در متن نمونه قرارداد قیمت مقطوع با تعدیل اقتصادی ، شاخصها و مبنای مشخصی را معرفی میکنند تا براساس آنها، تغییراتی که موجب امکان تعدیل در قیمت قرارداد میشوند، مورد بررسی قرار بگیرند.
این نوع از قرارداد، نمونه قرارداد قیمت مقطوع انگیزشی است. این نوع از قرارداد معمولا آزادی عمل بیشتری به کارفرما و پیمانکار میدهد. در نمونه قرارداد قیمت مقطوع انگیزشی ابتدا مبلغی را به عنوان مبلغ نهایی پروژه مشخص میکنند که مورد تایید کارفرما است. سپس مبلغی را به عنوان هزینه کلی هدف در نظر میگیرند. هزینه کلی هدف در متن قرارداد تعریف میشود. برای این مبلغ یک سقف در نظر میگیرند. این نوع از قرارداد، دوست داران زیادی دارد زیرا علاوه بر آزادی عمل بیشتر، شرایطی را ایجاد میکند که کارفرما با انگیزه بیشتری فعالیت کند. زیرا کنترل هزینه با او خواهد بود و میتواند سود بیشتری را کسب کند یا پروژه را در زمان کمتری تمام کند.
این شکل از قیمت گذاری میتواند در قراردادهایی مثل قرارداد کارگزاری یا قرارداد جعاله بسیار مورد توجه واقع شود. زیرا اگر موضوع قرارداد به سرعت انجام شود، مجری سود مناسبی دریافت خواهد کرد. چرا که این قرارداد با امکان تغییر سود مرتبط است. پاداش کیفیت یا پاداش تسریع در مدت تکمیل نیز از مواردی است که هم در این قرارداد و هم در قرارداد قیمت مقطوع با تعدیل اقتصادی موجب افزایش انگیزه پیمانکار میشود.