نکات نمونه قرارداد کارگزاری بورس و جزئیات مهم انواع قرارداد با کارگزاری بورس
قرارداد کارگزاری بورس برای افراد علاقه‌مند به سرمایه گذاری در بورس کاربرد زیادی دارد.
آقای شجاعی، مدیر کارگزاری بورس
یک روز که با دوستم به یکی از کارگزاری‌های بورس رفته بودم با آقای شجاعی آشنا شدم.
آقای شجاعی مدیر کارگزاری بورس بود. او مردی مسن و خوشرو است. نزدیک به میز آقای شجاعی روی صندلی منتظر نشسته بودم، تا کار دوستم با یکی از پرسنل شرکت تمام شود که در آنجا، آقای مرادی که یکی از مشتریان رکلا بود، من را دید و با من سلام و احوال پرسی گرمی کرد.
آقای مرادی گفت: بسیار خوشحال شدم که شما را اینجا دیدم.
گفتم: من هم همین طور. راستی اوضاع کار چطور است؟ آیا از قراردادی که برایتان تنظیم کردیم راضی هستید؟
آقای مرادی با خوشحالی گفت: بله همه چیز بسیار عالی است. از شما نیز بابت لطفی که به من کردید، ممنونم. در همین لحظه موبایل آقای مرادی زنگ خورد. آقای مرادی با عرض معذرت با من خداحافظی کردند.
آقای شجاعی که شاهد مکالمه ما با هم بود. با کنجکاوی پرسید مگر شغل شما چیست؟
جواب دادم که مشاور حقوقی هستم و به افراد مختلف در رابطه با مسائل حقوقی مشاوره می‌دهم.
اندکی فکر کرد و گفت: اگر مشکلی ندارد، شماره‌ای از شما داشته باشم تا برای تنظیم قراردادهای کارگزاری مزاحمتان شوم.
آدرس دفتر را به همراه ایمیل شخصی‌ام به آقای شجاعی دادم.
ماجرای بازنشستگی آقای شجاعی و مشاوره با پسر ایشان
مدتی بعد، از دوستم شنیدم که مدیر کارگزاری می‌خواهد بازنشسته شود و به جای او پسرش مدیر آن شرکت می‌شود.
چند وقتی از این موضوع می‌گذشت که ایمیل ناشناسی برایم فرستاده شد و وقت یک مشاوره می‌خواست. به او وقت مشخصی را اعلام کردم.
در اتاق منتظر بودم تا مراجعه کننده‌ای که وقت مشاوره داشت بیاید. درست همان زمانی که اعلام کرده بودم فردی در زد و وارد اتاق شد.
آقای 27 ساله‌ای بود. با او سلام و احوال پرسی مختصری کردم. پس از نشستن روی صندلی گفت: من پسر آقای شجاعی مدیر شرکت کارگزاری بورس هستم. بسیار تعجب کرده بودم. حال پدرش را پرسیدم.
آقای شجاعی پاسخ داد: خوب هستند. پدر پس از بازنشستگی خود را مشغول پرورش گل و گیاه کرده است.
لبخندی زدم و گفتم: چقدر عالی.
در ادامه پرسیدم: آیا مشکلی پیش آمده که وقت مشاوره گرفته‌اید؟
در پاسخ به سوالم جواب داد: پس از بازنشستگی پدر، تمام مسئولیت‌های کارگزاری به دوش من افتاده است. به تازگی شخصی به کارگزاری مراجعه کرده است و می‌خواهد در آنجا سرمایه گذاری کند اما خودش زمان ندارد که معاملات را کنترل کند و تصمیم دارد این کار را به پرسنل کارگزاری ما واگذار کند. بنابراین برای این کار به تنظیم قرارداد نیاز است. از آنجا که من تجربه کافی ندارم تصمیم گرفتم پیش شما بیایم تا شما من را راهنمایی کنید.
به ایشان اطمینان دادم که تا جایی که امکان دارد، جزئیات را با ایشان در میان می‌گذارم.
کارگزار بورس کیست؟
پرسنل شما در اصطلاح با نام کارگزار معرفی می‌شوند. آن‌ها کار خرید و فروش سهام و اوراق بهادار را به نمایندگی از مشتری انجام می‌دهند. کارگزاران شما باید دارای گواهینامه حرفه‌ای باشند. این گواهینامه تسلط آن‌ها را بر مباحث علمی را نشان می‌دهد.
مطمعناً شما و پرسنل کارگزاری به شرایط و مقرراتی پایبند هستید. این قوانین در تمام شرکت‌های کارگزاری تقریبا یکسان است.
از طرف دیگر، کارگزاری بورس در واقع یک شرکت و دارای شخصیت حقوقی است. (پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی با مفهوم شخص حقوقی ، روی لینک بزنید و مقاله مرتبط با آن را مطالعه کنید.) کار اصلی این شخصیت حقوقی این است که به نمایندگی از متقاضیان و مشتریانی که با او همکاری می‌کنند، به معامله و خرید و فرش اوراق بهادار و سهام می‌پردازد.
وظایف کارگزاری بورس چه مواردی هستند؟
راهنمایی و مشاوره مالی دادن، جذب سرمایه گذار و خدماتی در رابطه با نوشتن قرارداد جزء وظایف کارگزار در شرکت کارگزاری است.
شرکت های کارگزاری یا بهتر است بگوییم کارگزارها به طرفین معامله مشاوره مالی می‌دهند تا در انجام معاملات، بهترین تصمیم را بگیرند و از معامله خود بیشترین سود را کسب کنند. حتی ممکن است این خدمات را صرفا در قالب یک قرارداد خدمات مشاوره ای ارائه دهند.
چگونگی کار کارگزار نسبت به تجربیات و داشتن اطلاعات کافی او در رابطه با معاملات و نوسانات اقتصادی بررسی می‌شود. کارگزار باید آنچنان از بازار اقتصادی باخبر باشد که مشتری بتواند به راحتی تصمیم بگیرد و میزان ضرر را کاهش دهد.
مجوز شرکت کارگزاری
شرکت کارگزاری شما با کسب مجوز می‌تواند خدماتی مانند بورس اوراق بهادار، بورس کالا، فرابورس و معاملات برخط را به مشتریان خود ارائه دهد. به آقای شجاعی گفتم: بهتر است قبل از صحبت در رابطه با متن قرارداد نکاتی را در رابطه با قرارداد کارگزاری بورس بیان کنم.
شرایط نمونه قرارداد کارگزاری بورس
ماده 183 قانون مدنی در رابطه با قرارداد بیان می‌کند: هنگامی که یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهداتی قبول می‌کنند، باید به آن تعهدات عمل کنند. رابطه حقوقی به وجود می‌آید که این رابطه حقوقی، قرارداد نام دارد.
مشخصات در نمونه قرارداد کارگزاری بورس
ابتدا باید سهم پایه در نمونه قرارداد کارگزاری بورس آورده شود. سپس نماد معاملاتی قرارداد اختیار معامله (یکی از انواع قرارداد کارگزاری است که در ادامه برایتان بیان می‌کنم.) ذکر می‌شود. حالا مدت قرارداد، که در چه تاریخی قرارداد اختیار معامله شروع شده و در چه تاریخی پایان یافته است، در قرارداد ثبت می‌شود.
وجه تضمین در نمونه قرارداد کارگزاری بورس
برای اینکه طرفین به تعهدات ذکر شده در قرارداد عمل کنند، وجه تضمین در قالب شرط ضمن عقد دریافت می‌شود. مبلغ آن در قرارداد مشخص می‌شود و در طول دوره قرارداد این مبلغ ثابت است.
وجه تضمین انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- وجه تضمین اضافی: وجه تضمین اضافی بر اساس ضوابطی تضمین تعیین می‌شود که هدف آن جلوگیری از ریسک ناشی از تغییرات قیمت است.
- وجه تضمین اولیه: وجه تضمین اولیه بر اساس ضوابطی تضمین تعیین می‌شود، که طرفین معامله لازم است به منظور اطمینان از بدهی احتمالی واریز نمایند.
- وجه تضمین جبرانی: وجه تضمین جبرانی باید پس از اخطاریه افزایش وجه پرداخت شود.
- وجه تضمین لازم: وجه تضمین لازم بر اساس ضوابط تضمین تعیین می‌شود و بطور روزانه نسبت به موقعیت‌های باز (خرید و فروش) پرداخت می‌گردد. اگر وجه تضمین قابل پرداخت از حداقل وجه تضمین کمتر باشد باید وجه تضمین لازم افزایش یابد.
کارمزد نمونه قرارداد با کارگزاری بورس
به آقای شجاعی گفتم: حالا می‌خواهم برایتان از کارمزد قرارداد اختیار معاملات بگویم:
کارمزد معامله: یک مورد است که باید در قرارداد کارگزاری بورس به آن توجه کرد. این کارمزد در مقابل انجام قرارداد اختیار معامله از مشتری گرفته می‌شود.
کارمزد اعمال: اگر معامله از طریق قرارداد اختیار معامله انجام شود. کارمزدی با عنوان کارمزد اعمال از مشتری گرفته می‌شود.
توجه داشته باشید که باید فاصله اولین و آخرین روز قرارداد اختیار معامله در نمونه قرارداد کارگزاری بورس نوشته شود.
انواع نمونه قرارداد کارگزاری بورس
نمونه قرارداد کارگزاری بورس انواع مختلفی دارد:
- قرارداد نقدی: خریدار کل مبلغ معامله را همراه با کارمزد، نقدی پرداخت می‌کند و فروشنده نیز باید کالا مورد معامله را به خریدار تحویل دهد.
- قرارداد نسیه: مبلغ قابل پرداخت بطور نسیه پرداخت می‌شود اما کالا ظرف سه روز به خریدار تحویل داده می‌شود.
- قرارداد سلف: خریدار پول را بطور نقد پرداخت می‌کند اما فروشنده طبق تعهداتش در قرارداد، در آینده کالا را تحویل می‌دهد.
- قرارداد آتی: طبق قرارداد، فروشنده باید در زمان مشخص شده در قرارداد کارگزاری بورس ، مقدار معینی از کالا را بفروشد و خریدار باید همان کالا را در زمان مشخص بخرد.
برای اینکه هر دو به تعهداتشان عمل کنند باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای (اتاق پایاپا واحدی در شرکت کارگزاری است که وظیفه انجام امور تسویه وجه را به عهده دارد.) بگذارند. البته این وجه با توجه به تغییرات قیمت آتی تغییر می‌کند. اتاق پایاپای اختیار این را دارد که وجه تضمین را در اختیار هر یک از طرفین قرار دهد و در آخر باید با یکدیگر تسویه حساب کنند.
قرارداد معاوضه و اختیار معامله
قرارداد معاوضه یک قرارداد پرکاربرد است. در این قرارداد دو جریان ثابت و شناور با یکدیگر معامله می‌کنند و قرارداد می‌بندند. این قرارداد اهمیت اقتصادی و مالی بسیاری در صنعت نفت و گاز دارد و در دسته قرارداد معاوضه کالا محسوب می‌شوند.
قرارداد اختیار معامله نیز به قرارداد اختیار خرید و قرارداد اختیار فروش تقسیم می‌شود. در قرارداد اختیار خرید، عرضه کننده کالا مقدار معینی از کالایی مشخص را در زمان و قیمت مشخص با طرف قرارداد معامله می‌کند بدون آن که طرف مقابل ملزم به خرید آن باشد. گفتنی است که این نوع قرارداد درباره سکه انجام می‌گیرد. در قرارداد اختیار فروش نیز، خریدار مقدار معینی از کالایی مشخص را در زمان و قیمت مشخص با طرف دیگر معامله می‌کند بدون آن که طرف مقابل ملزم به فروش آن باشد. این نوع قرارداد هم، درباره سکه انجام می‌گیرد.
متن نمونه قرارداد کارگزاری بورس
به آقای شجاعی گفتم که اگر سوالی ندارند، من در رابطه با متن قرارداد توضیحاتی بدهم.
آقای شجاعی که در حال فکر کردن به صحبت‌های قبلی من بودند، به خودشان آمدند، لبخند گرمی زدند و گفتند: البته! بسیار مشتاق شنیدنم!
شروع به صحبت کردم:
در ابتدا باید مشخصات شرکت کارگزاری (شخص حقوقی) در قرارداد آورده شود. مواردی مانند نام شرکت، شماره ثبت، شماره تماس، نشانی، نام نماینده، سمت نماینده و… .
سپس در ادامه مشخصات مشتری ( حقیقی، حقوقی، وکیل یا نماینده قانونی) نوشته می‌شود.
اگر حقیقی باشد: نام، نام خانوادگی، نام پدر، محل تولد، تاریخ تولد، شماره شناسنامه، کد ملی، شماره حساب بانکی، مشخصات بانک، شماره تماس و نشانی منزل درج می‌شود و اگر حقوقی باشد نیز مانند مشخصاتی که برای کارگزاری لازم است، عمل خواهد شد.
موضوع نمونه قرارداد کارگزاری بورس
در بخش موضوع قرارداد می توانید از عبارت زیر استفاده کنید:
«موضوع قرارداد عبارت است از تشکیل و مدیریت (خرید و فروش) اوراق بهادار به نام سرمایه گذار با هدف افزایش ارزش دارایی‌های در گردش ایشان»
سپس در همین قسمت، محل وجوه نقد یا اوراق بهاداری که در اختیار کارگزار قرار گرفته است مشخص می‌شود.
مدت نمونه قرارداد با کارگزاری بورس
لازم است که در این قسمت، زمان شروع و پایان نمونه قرارداد کارگزاری بورس به صورت دقیق نوشته شود. تاریخ قرارداد از مهمترین بخش‌های آن است زیرا بازه زمانی همکاری میان طرفین آن را مشخص می‌کند. در واقع مدت قرارداد است که معین می‌کند تاریخ دقیق شروع همکاری و تاریخ دقیق پایان همکاری طرفین چه زمانی است و افراد حاضر در این قرارداد، در حدود این بازه زمانی، نسبت به یکدیگر تعهدات و مسئولیت‌هایی دارند. گاهی ممکن است در فرآیند نوشتن تاریخ قرارداد، تاریخ دقیق آغاز آن را فراموش کنند یا اینکه در متن قرارداد به تاریخ شروع اشاره نکنند و صرفا تاریخ پایان قرارداد را بنویسند. در این زمان، به طور معمول، تاریخی که قرارداد امضا شده است را به عنوان تاریخ شروع این توافق در نظر می‌گیرند.
مبلغ و آورده قرارداد کارگزاری بورس
در این بخش از قرارداد، تمامی آورده‌های سرمایه گذار از قبیل اوراق بهادار و وجوه نقد به طور دقیق نوشته می‌شود. همچنین میزان کارمزد کارگزار نیز از مجموع مبالغ محل سرمایه گذاری مشخص خواهد شد. البته کارمزد انجام معاملات اوراق بهادار سرمایه گذار مربوط به هر قرارداد مطابق با مقررات بورس اوراق بهادار اخذ خواهد شد. ضمن اینکه مالیات نقل و انتقال اوراق بهادار سرمایه گذار نیز از مجموع سرمایه کسر می‌شود.
تعهدات طرفین در نمونه قرارداد کارگزاری بورس
در قرارداد کارگزاری بورس باید تمام تعهداتی که مشتری دارد و تمام تعهداتی که کارگزار دارد بیان شود.
برای مثال، بخشی از تعهدات مشتری می‌تواند این باشد:
- اگر هر گونه تغییری در مشخصات مشتری رخ دهد، برای مثال نشانی یا شماره تلفن او عوض شود باید حتما به کارگزار خبر دهد.
- مشتری نباید بدون مطالعه مقررات مربوط به اختیار معامله، سفارشی برای معامله انجام دهد.
- مشتری باید تعهد بدهد که از ریسک‌های موجود در معامله آگاهی دارد.
- مشتری باید علاوه بر وجه تضمین، وثیقه یا تضامینی تا سقف معین برای اطمینان از این که به تعهداتش عمل می‌کند به کارگزار بدهد.
بخشی از تعهدات کارگزار نیز می‌تواند این باشد:
- کارگزار باید سفارش مشتری را در بورس ثبت کند.
- فرم‌های ثبت سفارش را برای هر مشتری به ترتیب شماره سریال بایگانی کند.
- به دلیل اینکه تمام سرمایه مشتری زیر نظر کارگزار است، کارگزار باید امانتدار و رازنگهدار باشد و محرمانگی اطلاعات را رعایت کنید.
- کارگزار باید هزینه های معاملاتی را به حساب مشتری واریز کند.
- هنگامی که وجه تضمین اولیه را دریافت کرد باید سفارش مشتری را در سامانه ثبت کند. او نمی‌تواند از وجه مشتری به نفع خود یا دیگران کاری انجام دهد.
- در صورتی که مشتری قبل از انجام معامله از سفارش خود منصرف شود و کارگزار نتواند سفارش او را عملی کند بنا به در خواست مشتری باید وجه او را بپردازد.
- کارگزار باید گزارشی از ریز معاملات خود به مشتری ارائه دهد.
تسویه قرارداد کارگزاری بورس
کارگزار موظف است که در زمان مشخصی که در قرارداد آمده است. درخواست‌های عملکرد و نوع تسویه را به اتاق پایاپا ارائه دهد.
مرجع حل اختلاف قرارداد
مطابق با ماده 36 قانون بازار اوراق بهادار ، اختلافات بین کارگزاران، بازارگردانان، معامله گران، مشاوران سرمایه گذاری، سرمایه گذاران و سایر اشخاص ذیربط ناشی از فعالیت حرفه‌ای آن‌ها، در صورت عدم سازش، در کانون‌های موضوع ماده 37 همین قانون رسیدگی می‌شود.
به آقای شجاعی گفتم: من تمام مطالب را برای شما بیان کرده‌ام. آقای شجاعی ضمن تشکر از من خواست تا در یک زمان دیگر بیاید و قراردادی در این خصوص تنظیم شود.
گفتم:که زمانی را برای این کار با ایشان هماهنگ خواهم کرد.
سپس ادامه دادم: بسیار خوشحال شدم از آشنایی با شما، سلام پدر را برسانید.
آقای شجاعی نیز لبخندی زد و گفت: حتماً و منتظر خبرتان هستم.
سوالی دارید؟
اگر در مورد نمونه قرارداد کارگزاری بورس سوالی دارید، در بخش نظرات (زیر همین مطلب) برای من ارسال کنید. در اولین فرصت، پاسخ گوی آن خواهیم بود.
پیشنهاد ما
شما می‌توانید وظیفه تنظیم قرارداد کارگزاری بورس خود را به ما بسپارید. برای این کار اینجا کلیک کنید.
همچنین اگر در خصوص شرایط تنظیم متن قرارداد سوال دارید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی بهره ببرید. با ثبت درخواست در بخش مشاوره حقوقی، می‌توانید به سرعت با کارشناسان حقوقی مجرب و وکلای پایه یک دادگستری ارتباط بگیرید.