ارکان اصلی و توضیحاتی مفهومی درباره اخلاق حرفه ای ؛ اصول اخلاق حرفه ای چیست؟
اخلاق حرفه ای ، یکی از موضوعات مهمی است که در اغلب سازمان‌های معتبر مورد توجه قرار می‌گیرد. ویژگی‌های اخلاق حرفه‌ای به طور کلی، مواردی نظیر مشارکت، اعتماد متقابل، اشتیاق به فعالیت‌های تیمی، تعهد، تعامل و ارتباط اعضا با یکدیگر را شامل می‌شود. رعایت موارد فوق، در یک محیط سازمانی فواید زیادی به دنبال دارد. به همین دلیل، اکثر مدیران تصمیم گرفته‌اند که با بهره بردن از ارزش‌ها و اصول اخلاقی، در میان پرسنل خود، فرهنگ اخلاق حرفه‌ای را ترویج کنند.
ضمن اینکه داشتن صفات اخلاق حرفه‌ای این مزیت را برای شما به همراه دارد که موقعیت شغلی خود را ارتقاء دهید و افتخار فعالیت و معاشرت با شرکت‌ها و شخصیت‌های بزرگ را داشته باشید. در این مقاله، تعاریف مختلف، اصول، ویژگی‌ها و نقش اخلاق حرفه ای ارائه شده است که پیشنهاد می‌کنیم تا پایان آن همراه ما باشید.
اخلاق حرفه ای چیست؟
اخلاق حرفه ای ، به طور کلی به بررسی و درک چالش‌ها، ارزش‌ها و الزاماتی می‌پردازد که از سوی افراد شاغل در حرفه‌های مختلف تجربه می‌شود. منظور از اخلاق یا رفتار حرفه‌ای، مجموعه اصول و استانداردهایی است که شکل گیری رفتار و کردار مثبت و سازنده اعضای یک سازمان را به دنبال دارد. در تعریفی دیگر، اخلاق و رفتار حرفه‌ای، اجرای فرآیندی مبتنی بر تفکر عقلانی است که در واقع، چگونگی رفتار و عمل کردن در یک محیط تخصصی اعم از شخصی و سازمانی را تعیین می‌کند. از جمله دیگر تعاریف اخلاق حرفه ای عبارتند از:
- شاخه‌ای از دانش اخلاق برای مطالعه و بررسی روابط شغلی؛
- کنترل و مدیریت رفتار و گفتار شاغلین هنگام انجام وظایف خود؛
- بهره بردن از مجموعه قوانین و قواعد اخلاقی در یک محیط شغلی؛
- رفتار حرفه‌ای و متداول در میان اعضای یک سازمان یا تیم.
ویژگی اخلاق حرفه ای چیست؟
اخلاق حرفه ای ، ویژگی‌های متعددی دارد که توسط غالب سازمان‌ها و شرکت‌ها رعایت می‌شوند. مواردی همچون وفاداری، تجربه و دانش کافی، انصاف و عدالت، سابقه و تجربه‌ای استاندارد، امانتداری، صداقت و راستگویی و غیره در حیطه رفتار و اخلاق حرفه‌ای قرار می‌گیرند. ویژگی‌های فوق، از جمله مهمترین عواملی هستند که بهره بردن از آن‌ها می‌تواند بهبود و گسترش قابلیت‌ها و خدمات یک سازمان را به دنبال داشته باشد. در ادامه، اصول، نقش و تاثیر اخلاق ماهرانه در رشد و پیشرفت یک سازمان و عوامل آن را شرح خواهیم داد.
اصول اخلاق حرفه ای چیست؟
برخی از سازمان‌ها و ارگان‌ها، اصول و ارزش‌های اخلاقی را برای پرسنل خود، در قالب یک آیین نامه اجرایی مکتوب می‌کنند. در اصل، وقتی یک سازمان، قوانین و ارزش‌های مورد تایید خود را به صورت واضح و شفاف تدوین می‌کند این قوانین، به راحتی از سوی پرسنل آن، اجرا خواهد شد. موارد زیر، اصولی است که می‌تواند نشان دهنده وجود اخلاق حرفه ای در یک سازمان باشد:
مسئولیت پذیری و خودفهمی، مواردی از اصول اخلاق حرفه ای
فردی که منصوب شده است تا بخشی از فعالیت‌های یک سازمان را انجام دهد، اگر دارای اخلاق و رفتار حرفه‌ای باشد، سعی می‌کند وظایف خود را تحت هر شرایطی، به درستی و در چهارچوب اخلاقیات انجام دهد. در صورت بروز اشتباه یا غفلت در انجام وظیفه، با شجاعت آن را می‌پذیرد و در جهت اصلاح آن، یک راه حل مناسب تدوین می‌کند. با این توضیحات، مسئولیت پذیری، از جمله مهمترین اصول اخلاقی در محیط‌های سازمانی محسوب می‌شود که باید از سوی تمام پرسنل آن، مورد توجه قرار گیرد.
خودفهمی و داشتن درک و فهم لازم از شغل و زمینه فعالیت همواره باعث می‌شود که افراد عملکرد بهتری ارائه دهند. برای نمونه، وقتی یک نیروی بخش فروش، از مهارت و فضای شغل خود شناخت کافی دارد، می‌تواند در سخت‌ترین شرایط هم به ارزش‌های اخلاق حرفه خود پایبند باشد. به گونه‌ای که در نهایت، با حفظ آرامش و به راحتی، مشکل پیش آمده را برطرف می‌کند.
احترام به دیگران و رقابت جویی سالم
از جمله ارزش‌های دیگری که حرفه‌ای بودن یک نیرو را نشان میدهد، احترام گذاشتن به هم تیمی‌های خود است. در این راستا، باید مواردی نظیر وقت شناس بودن، محترم شمردن نظر و انتقادهای دیگران، اولویت قرار دادن منافع جمع، کمک و همراهی به سایر اعضا و غیره را در نظر گرفت.
یک فرد حرفه‌ای، در انجام وظایف جدی و پر تلاش است و همواره سعی می‌کند مهارتها و اعتماد به نفس خود را در جهت رشد و پیشرفت خود ارتقاء دهد. یک نیروی ماهر و با تجربه برای رسیدن به جایگاه شغلی دلخواه خود، از طریق روش‌های استاندارد و سالم، با اعضای دیگر سازمان رقابت می‌کند و به هیچ وجه، از سِمَت و اعتماد دیگران سو استفاده نخواهند کرد.
قضاوت عادلانه و عدم جانبداری نا به جا
فردی که به ارزش‌های اخلاقی پایبند باشد، در تمام فعالیت‌های خود اعم از شخصی و اجتماعی، رفتاری عادلانه دارد. به عنوان مثال، اگر در جایگاه قضاوت یا داوری باشد، سعی می‌کند نظرات و انتقادات خود را بر اساس مستندات و قواعد اخلاقی و عادلانه ارائه دهد. در صورتی که در مجموعه یا بین اعضا مشکل یا چالشی به وجود آید، بدون اینکه جانبداری‌های بی‌پایه و اساس داشته باشد، راه حلی بی‌طرفانه و به دور از غرض شخصی پیشنهاد می‌کند. همچنین مهارتها و تجارب خود را صادقانه و بدون در نظر گرفتن انتظارات شخصی، در اختیار اعضای دیگر تیم قرار میدهد.
وظایف مدیران در نهادینه کردن اخلاق حرفه ای
لازمه پیشرفت و توسعه هر سازمانی در وهله اول، رعایت اصول اخلاقی است. اقدامات زیر، از جمله وظایفی هستند که مدیران می‌توانند برای اخلاقی کردن فعالیت‌های سازمان خود انجام دهند:
- بررسی و ارزشیابی عملکرد پرسنل از لحاظ اخلاقی بودن؛
- ترویج و اشاعه ارزش‌های اخلاقی و رفتاری در میان پرسنل سازمان؛
- اخلاقی کردن اهداف و شاخص‌های شرکت؛
- برخورد اخلاقی با نیروها برای برطرف کردن مشکلات و چالش‌ها؛
- تهیه و تدوین آیین نامه اخلاقی با مشارکت اعضا و متناسب با نوع فعالیت شرکت؛
- کنترل و نظارت دقیق بر رعایت اصول اخلاقی توسط پرسنل سازمان.
نقش اخلاق حرفه ای چیست؟
فعالیت در یک محیط نسبتا اجتماعی و دارای دیدگاه‌های مختلف، طبیعتا به رعایت یک سری نکات و اصول حرفه‌ای نیاز دارد تا ضمن داشتن آرامش ذهنی و جسمی، بتوانید در کنار یکدیگر، دستاورد با کیفیتی ارائه دهید. به صورت دقیق‌تر، موفقیت در هر صنف و شغلی، علاوه بر سایر موارد، به رعایت ویژگی‌های اخلاقی متناسب با آن شغل نیز احتیاج دارد. نقش اخلاق حرفه ای در اکثر سازمان‌ها، ارتقاء و بهبود مهارتها و توانایی‌های افراد، تغییر و تحول نگرش‌ها در جهت مثبت، اصلاح عملکرد و تقویت انگیزه پرسنل، به موقع اجرا شدن وظایف، قانونمند کردن رفتار، ایجاد اعتماد و مسئولیت پذیری و در نهایت، تحقق موفقیت جمعی و فردی است.
چه عواملی بر اخلاق حرفه ای تاثیرگذار است؟
داشتن اخلاق و رفتاری مبادی آداب و همچنین متناسب با محیط‌های سازمانی تا حدودی به ویژگی و شرایط فردی، سازمانی و محیطی بستگی دارد. برای مثال، در جنبه فردی، اگر شخص رفتار، گفتار و اعمال شایسته‌ای نداشته باشد، در محیط شغل خود نیز فاقد معیارهای اخلاق و رفتار حرفه‌ای خواهد بود. ویژگی‌های فردی که می‌توانند در اخلاق اجتماعی یک شخص موثر باشند عبارت هستند از: عقاید و باورها، شرایط خانوادگی، ملاک‌های شخصی، ارزش‌های مذهبی و دینی و غیره.
از لحاظ سازمانی نیز می‌توان به مواردی همچون نحوه ارتباط مدیر با پرسنل، هم صنف‌ها و زیر دستان، مدل‌های مناسب تشویق و تنبیه، شاخص‌ها و اهداف سازمانی، قوانین و مقررات و مدیریت و رهبری سازمان اشاره کرد. استاندارد نبودن عوامل فوق ذکر می‌تواند اخلاق حرفه‌ای سازمان را در معرض تعارض و تزلزل قرار دهد. آخرین مورد، عوامل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و چگونگی رقابت بین اعضای سازمان است که در صورت نامساعد بودن آن‌ها، اخلاق حرفه‌ای محیط‌های شغلی نیز تحت شعاع قرار می‌گیرد.
اخلاق حرفه ای معلم چیست؟
معلمی یکی از مشاغل مهم در حوزه آموزش علم و فرهنگ است که در رشد و پیشرفت تمدن یک کشور، نقش قابل توجهی دارد. شاغلین حرفه معلمی با توجه به اینکه مسئولیت تربیت و آموزش افراد کم سن و سال را بر عهده دارند، لازم است به اصول و ارزش‌های اخلاقی این شغل کاملا واقف باشند. از طرف دیگر، تسلط کافی به ویژگی‌های اخلاقی شغل معلمی، باعث می‌شود که شاغلین این حوزه، در شرایط گوناگون و متعارض، برخورد سازنده و متناسبی داشته باشند. موارد زیر، خصوصیات اخلاق حرفه ای معلمان است:
- ایجاد بستری مناسب، جهت اصلاح مستمر سطح درسی و تربیتی دانش آموزان؛
- تدوین، طراحی، اجرا و ارزیابی برنامه‌های آموزش و تربیت دانش آموزان؛
- برخوردی صمیمانه و توام با شفقت و مهربانی با محصلین؛
- احساس مسئولیت در فرآیند آموزش؛
- تطابق گفتار با اعمال؛
- ارائه آموزش‌ها و راهنمایی‌های عقلانی، توام با ایمان، علم و اخلاق به دانش آموزان؛
- رفتاری منصفانه و به دور از تبعیض در هنگام تشویق، تایید و دریافت بازخورد از نحوه عملکرد دانش آموزان.
در انتها، در نظر داشته باشید
برخوردار بودن از اخلاق و رفتار حرفه‌ای در یک محیط سازمانی، علاوه بر اینکه موجب ارتقا شغلی فرد می‌شود، برای او، کسب مهارت‌های جدیدی را نیز به همراه دارد. همچنین دانستن مسائل حقوقی حرفه خود از جمله موضوعات مهمی است که باید از سوی هر فرد شاغلی مورد توجه قرار گیرد. در وب سایت رکلا، این شرایط برای شما فراهم است که هرگونه سوال در زمینه مسائل حقوقی شغل خود را مطرح کنید.
از طرف دیگر، مشاوره حقوقی تلفنی ، یکی از مهمترین راه‌های ارتباطی با تیم حقوقی رکلا است که می‌توانید با زدن روی لینک، درخواست آن را در بخش اختصاص یافته ثبت کنید تا در کوتاه‌ترین زمان پاسخگوی شما باشیم. البته وب سایت رکلا خدمات دیگری همچون تنظیم قرارداد اختصاصی نیز ارائه میدهد که به محض ثبت درخواست از سوی شما، در اسرع وقت از آن برخوردار خواهید شد.
