امروزه بازار تجارتهای خارجی و فعالیتهای بازرگانی رو به رشد است. هر کالایی که به کشورمان وارد میشود، قبل از اینکه به دست مصرف کننده برسد، باید روالی قانونی را پشت سر بگذارد و مجوزهای لازم را از اداره گمرک اخذ کند. این امر باید در کمال دقت و برخورداری از تجربه و سابقه کافی صورت بگیرد تا کالای مورد نظر در حداقل زمان ممکن و هزینه مالی معقول، ترخیص میشود. ممکن است آمر یا بازرگان شرایط انجام فرآیند ترخیص کالای مورد نظر خود را نداشته باشد. همین امر او را ملزم به استخدام افرادی تحت عنوان حق العمل کار گمرکی یا کارگزار گمرک میکند. به همین دلیل، حق العمل کاری گمرک از جمله مشاغل مهم و کاربردی محسوب میشود.
اگر به این فضای شغلی علاقهمند هستید، علاوه بر اطلاعاتی که باید در خصوص ماهیت این حرفه داشته باشید، لازم است نکات حقوقی قراردادی که برای این حرفه امضا میکنید را نیز بشناسید. مقاله قرارداد حق العمل کاری گمرکی ، مقالهای است که مطالعه آن را به شما پیشنهاد میکنیم. با زدن روی لینک میتوانید درباره این قرداد بخوانید.
برای اینکه صاحب کالا یا بازرگان، کالای خود را به کشور وارد کند، باید مراحل قانونی ترخیص کالا تحت عنوان تشریفات گمرکی را به انجام برساند. از این رو به فردی حقیقی یا حقوقی وکالت میدهد. با این تفاوت که وکیل مربوطه به اسم خود ولی به حساب آمر یا بازرگان، اقداماتی جهت ترخیص کالا انجام میدهد و در ازای انجام این کار، حق العمل یا حق الزحمه دریافت میکند. به طور کلی به انجام امور مربوط به ترخیص کالا از اداره گمرک، حق العمل کاری میگویند.
با توجه به دشواریهای ترخیص کالا از اداره گمرک، بازرگان یا صاحب کالا به منظور پیشی گرفتن از رقبا و عرضه به موقع کالا به بازار برای مصرف کننده، با شخصی حقیقی یا حقوقی تحت عنوان حق العمل کار یا کارگزار، یک قرارداد رسمی امضا میکند. این شخص در وهله اول باید امین، مورد اعتماد، دارای کارت بازرگانی و آگاه از تمام قوانین گمرک برای ترخیص کالا باشد. سپس با توجه به این مساله که واسطهای بین بازرگان و اداره گمرک محسوب میشود، باید برای ترخیص کالا، اقدامات قانونی لازم را انجام دهد. لازم به ذکر است که این شخص، وکیل محسوب نخواهد شد.
ماهیت شغلی هر کدام از این عناوین یکسان است و هر کدام موظف به ترخیص کالا هستند اما در حوزه اختیارات حقوقی، تفاوتهایی با هم دارند که در ادامه شرح میدهیم.
کارگزار گمرک به دلیل داشتن پروانه فعالیت نسبت به سمت شغلی ترخیص کار، جامعیت بیشتری دارد و حتی میتواند دربرگیرنده سمت ترخیص کار نیز باشد اما عکس این موضوع امکان پذیر نیست. در واقع ترخیص کار در طول سال حداکثر 10 مرتبه میتواند نسبت به ترخیص کالا اقدام کند اما حق العمل کار به هر تعدادی که بخواهد، میتواند عملیات ترخیص کالا را انجام دهد.
از طرفی دیگر، ترخیص کار شخصی است که از صاحب کالا وکالت دارد و به موجب آن، در تمام مراحل ترخیص کالا نام تاجر یا صاحب کالا را میآورد و روال قانونی ترخیص را انجام میدهد. در مقابل کارگزار گمرک، از صاحب کالا وکالت ندارد اما به نیابت از بازرگان یا آمر، با نام خودش تمام تشریفات گمرکی را انجام میدهد و به هیچ عنوان، اسم بازرگان را فاش نمیکند.
حق العمل کار، مالک کالا نیست. بلکه صرفا در راستای انجام قوانین و مقررات گمرکی در رابطه با کالای وارد شده، فعالیت میکند. از جمله مهمترین وظایف حق العمل کار گمرک ، قیمت گذاری گمرکی کالاها است.
در ادامه به شرح دیگر وظایف حق العمل کار گمرک میپردازیم:
هر شخصی با اخذ وکالت از آمر یا صاحب کالا، در طول سال فقط 10 مرتبه میتواند نسبت به ترخیص کالای آمر اقدام کند. به همین منظور یک ترخیص کار با اخذ مجوز و شرایطی که در ادامه میگوییم میتواند به یک حق العمل کار تبدیل شود و به منظور ورود به این سمت شغلی، باید از شرایط ذیل برخوردار باشد:
با برخورداری از شرایط بالا و در دست داشتن کارت بازرگانی، پروانه فعالیت از سمت اداره گمرک به شخص مزبور اعطا میشود. بدیهی است بازرگانانی که از این اشخاص برای ترخیص کالای خود استفاده میکنند، از نظر اداره گمرک از اعتبار ویژهای برخوردار هستند.
به منظور ترخیص کالای وارداتی از گمرک، باید یک روال قانونی را پشت سر گذاشت و مجوزهایی نظیر گواهی بهداشت و سلامت، بارنامه، قبض انبار و غیره دریافت شود. بنابراین بازرگان یا صاحب کالا در صورتی که با روند ترخیص کالا آشنایی نداشته باشد، اشتباه و خسارتهای زیادی متحمل میشود. به همین منظور بهرهمندی از یک حق العمل کار برای انجام تشریفات گمرکی، از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری میکند و همچنین در کاهش زمان و هزینهها نقش بسزایی دارد.
آمر یا بازرگان تمایل دارد اعتماد و اعتبار لازم را از اداره گمرک دریافت کند. از این رو برای ترخیص کالای خود از افرادی کمک میگیرد که دارای کارت بازرگانی هستند. از طرف دیگر، میزان دستمزد حق العمل کاری گمرک بر اساس مواردی همچون برخورداری از کارت بازرگانی، تحصیلات دانشگاهی مرتبط، دانش و مهارت کافی و تجربه بالا سنجیده میشود.
همچنین با افزایش روز افزون رفت و آمدهای تجاری، بازرگانی و صادرات و واردات کالاها ، آینده شغلی مناسبی برای شاغلان در این حرفه پیش بینی میشود. این افراد در دستگاههای دولتی نظیر اداره گمرک ایران و همچنین شرکتهای خصوصی که در زمینه صادرات و واردات فعالیت دارند، میتوانند مشغول شوند.
امروزه مراودات بین کشورها و سازمانها در سطح بینالمللی و واردات و صادرات کالاها، رو به افزایش است. همین امر باعث میشود که افراد زیادی تمایل به فعالیت در سمت شغلی حق العمل کار گمرکی داشته باشند. بنابراین ضمن برخورداری از شرایط لازم برای ورود این افراد به حوزه مذکور، آگاهی از نکات حقوقی این سمت شغلی امری اجتناب ناپذیر است.
در این راستا وب سایت رکلا این امکان را برای شما فراهم کرده است که از خدمات مشاوره تلفنی حقوقی و تنظیم قرارداد اختصاصی بهره ببرید. همچنین در رابطه با مسائل کاری و حقوقی حرفه مذکور، هر سوالی داشتید، میتوانید در زیر این مقاله و در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.