هبه مهریه چیست؟ + به همراه قانون هبه مهریه و تمام شرایط رجوع از هبه معوض و غیر معوض

هبه مهریه که از طریق هبه نامه مهریه انجام می‌شود یکی از مسائل مهمی است که این روزها در دادگاه‌های خانواده سوالات متعددی درباره آن پرسیده می‌شود. همانطور که می‌دانید؛ مهریه، حقی است که در زمان جاری شدن صیغه نکاح در اختیار خانم قرار می‌گیرد و مرد موظف به پرداخت آن است. عده‌ای مهریه را بدهی در نظر می‌گیرند و آن را مالی می‌دانند که باید به خانم پرداخت شود. بهتر است که مهریه را یک حق بدانیم. این حق، تحت هر شرایطی باید به خانم پرداخت شود. حتی اگر مرد شرایط مناسبی برای پرداخت آن نداشته باشد.

مهم نیست که چه میزانی برای مهریه در نظر گرفته می‌شود، در هر صورت به محض انجام شدن صیغه نکاح ، خانم مالک مهریه می‌شود و می‌تواند درباره آن تصمیم بگیرد. یعنی اینکه می‌تواند مهریه را طلب کند یا اینکه تمام مهریه یا بخشی از آن را به مرد بخشش کند. البته مساله هبه مهریه زن ، در اکثر مواقع، زمانی مورد توجه قرار می‌گیرد که خانم و آقا با یکدیگر اختلاف دارند یا اینکه تمایل دارند که از یکدیگر طلاق بگیرند. گاهی نیز ممکن است که خانم بعد از سال‌های متمادی زندگی مشترک، تمایل داشته باشد که به دلیل علاقه قلبی، مهریه خود را به مرد بخشش کند.

انجام این قرارداد بسیار متداول است و در موارد زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل است که درباره آن مطالب متعددی بیان می‌شود و این قرارداد را یک توافق بسیار مهم تلقی می‌کنند. در ادامه این مطلب به این سوال پاسخ می‌دهیم که هبه مهریه چیست و این قرارداد به چه شیوه‌ای انجام خواهد شد.

هبه مهریه چیست

هبه مهریه زن یکی از انواع قرارداد هبه است. به واسطه این هبه نامه ، خانم می‌تواند تمام مهریه یا بخشی از آن را به دلایل مختلف به شوهر خود بخشش کند. هبه یکی از انواع قرارداد معین در قانون مدنی است که درباره آن، مطالب زیادی بیان شده است. علاوه براین، قواعد متعددی نیز در قانون مدنی درباره هبه توضیح داده می‌شود. هبه یک توافق است که به واسطه آن، شخصی مال خود را به رایگان به شخص دیگری تملیک می‌کند. هبه در مهریه نیز دقیقا یکی از انواع همین قرارداد است که موضوع اصلی آن، مهریه خانم است.

قانون و ارکان اصلی این قرارداد

قانون هبه مهریه ، دقیقا همان قانون انجام هبه است، با این تفاوت که ممکن است شرایط قرارداد، با توجه به نوع مهریه، متفاوت باشد. این توافق دارای سه رکن اصلی هبه است و با وجود این سه رکن، انجام می‌شود. در این قرارداد، خانم، مالک مهریه است. بنابراین، خانم واهب خواهد بود. یعنی خانم شخصی است که تمایل دارد مال خود را به دیگری بخشش کند یا اینکه مهریه خود را به شوهر خود، تملیک کند. در مقابل، آقا متهب است. در این قرارداد، متهب شخصی است که مهریه به او بخشیده می‌شود.

و در آخر، رکن سوم قرارداد، عین موهوبه است. عین موهوبه همان میزان مهریه‌ای است که هبه درباره آن انجام می‌شود. نکته دارای اهمیت این است که ممکن است ماهیت مهریه، باعث شود که برای بخشش مهریه، لازم باشد به جای هبه، از قرارداد ابراء استفاده کنیم.

انواع هبه مهریه

اگر بخواهیم از انواع این قرارداد صحبت کنیم، باید بگوییم که شما به طور کلی می‌توانید این قرارداد را به دو صورت انجام دهید. در یک حالت، این قرارداد کاملا رایگان و مجانی است و در حالت دیگر، امکان تعیین شرط برای آن وجود دارد. در اینجا این سوال پیش می‌آید که آیا در صورت تعیین شرط، ماهیت هبه تغییر نخواهد کرد و این قرارداد به قراردادهای دیگری مانند بیع تبدیل نمی‌شود؟ ابتدا باید بگوییم؛ خیر امکان تعیین شرط برای هبه وجود دارد. در ادامه، انواع این قرارداد را بررسی می‌کنیم:

غیر معوض

یکی از انواع این قرارداد، هبه غیر معوض مهریه است. این نوع توافق، همان قراردادی است که بدون دریافت وجه، به صورت رایگان و مجانی و بدون تعیین شرط خاص، انجام می‌شود. در هبه غیر معوض مهریه ، خانم می‌گوید که مهریه خود را، بدون شرط خاص و به رایگان به مرد بخشیده است. در این نوع قرارداد، خواست و نظر خانم دارای اهمیت است و آقا می‌تواند هبه را بپذیرد.

معوض

نوع دیگر هبه که درباره آن مطالب زیادی بیان می‌شود و ممکن است که محل اختلاف باشد، هبه معوض مهریه است. در هبه معوض مهریه ، این امکان وجود دارد که قرارداد در ازای یک شرط انجام شود. برای مثال، ممکن است که خانم اعلام کند در صورتی که مرد او را طلاق دهد، مهریه را هبه می‌کند. یا اینکه اعلام کند که در صورت دریافت حضانت فرزندان، مهریه را به مرد تملیک می‌کند. در این شرایط، عوض یا بهایی برای اهدا مهریه تعیین شده است. بنابراین، شرط عمل باید محقق شود. یعنی اگر طلاق انجام نشود یا اینکه حضانت فرزندان را به خانم ندهند، خانم می‌تواند از توافق برگردد و درخواست مهریه کند.

آیا این توافق قابل برگشت است ؟

شرایط و امکان رجوع از هبه در مهریه ، مساله‌ای است که سوالات زیادی درباره آن پرسیده می‌شود. متداول‌ترین سوال، این است که آیا هبه مهریه قابل رجوع است؟ در پاسخ باید بگوییم که بله! امکان بازگشت یا رجوع از هبه مهریه ، وجود دارد. البته برای رجوع به هبه مهریه ، لازم است که شرایط انجام این قرارداد مورد بررسی قرار بگیرد. زیرا که با توجه به قواعد مربوط به هبه، در مواردی حق برگشت از هبه سلب می‌شود و دیگر امکان برگشت از هبه وجود ندارد.

بنابراین، اگر بخواهیم به سوال ابتدایی، پاسخ بهتری بدهیم، باید بگوییم که رجوع، در شرایط خاصی امکان پذیر است. در این بحث لازم است که ماهیت مهریه و همچنین شرایط انجام هبه مورد بررسی قرار بگیرد. علاوه براین، لازم به ذکر است که رجوع در قراردادهای معوض و غیر معوض متفاوت است.

رجوع از هبه در مهریه در شرایط هبه معوض

ساده بگوییم اگر مهریه را در ازای یک عوض یا بهای مشخص هبه کرده باشید، امکان برگشت از آن وجود ندارد. برای مثال اگر تمایل دارید که در ازای طلاق از شوهر، مهریه را به او بخشید، دیگر نمی‌توانید از هبه رجوع کنید و مهریه خود را بگیرید. بنابراین، اگر هبه شما دارای عوض باشد، امکان رجوع وجود ندارد.

البته در این زمینه شرایطی در نظر گرفته می‌شود. به این صورت که اگر شما اعلام کنید که مهریه را در ازای طلاق از شوهر خود، هبه می‌کنید اگر هنوز طلاق انجام نشده باشد نیز شما می‌تواند از هبه برگردید و اعلام کنید که از این قرارداد رجوع کرده‌اید. در این شرایط از آنجایی که شرط عمل محقق نشده است، این امکان برای شما مهیا است که بتوانید از هبه برگردید اما اگر طلاق جاری شود، دیگر امکان برگشت از هبه وجود ندارد.

بازگشت یا رجوع از هبه غیر معوض مهریه

اگر هبه مهریه به صورت غیر معوض و رایگان انجام شود، یعنی اینکه صرفا اعلام شده باشد که مهریه را بخشش می‌کنند و برای انجام این هبه مهریه ، شرطی در نظر گرفته نشود، هبه غیر معوض است و امکان رجوع از هبه غیر معوض وجود دارد. یعنی در این شرایط، ایرادی ندارد که خانم اعلام کند که از انجام هبه مهریه منصرف شده‌ است و قصد دارد مهریه خود را طلب کند.

پیشنهاد ما

این توافق در مواقعی ابهامات زیادی دارد که لازم است با توجه به شرایط هر زوج، مورد بررسی قرار بگیرد. بنابراین، به شما پیشنهاد می‌کنیم که پیش از اقدام برای امضای این قرارداد، حتما از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید و با یک مشاور حقوقی مجرب گفتگو کنید. علاوه براین، شما می‌توانید تنظیم قرارداد را نیز به تیم حقوقی رکلا بسپارید. در کنار شما هستیم.