قرارداد ودیعه از جمله انواع عقد معین و جایز در قانون است که در روابط میان اشخاص بسیار کاربرد دارد. این قرارداد را قرارداد امانت نیز میگویند. اگر به دنبال قراردادی هستید که با استفاده از آن، بتوانید مال یا اموال خود را برای مدت معین، نزد شخص قابل اعتمادی بگذارید تا آن شخص از مال شما نگهداری و مراقبت کند، قطعا فرم قرارداد ودیعه برای شما کارآمد خواهد بود. برای صحبت درباره این قرارداد، ابتدا باید توضیح دهیم که قرارداد ودیعه چیست و براساس کدام قانون تهیه و تنظیم میشود؟ در این مقاله سعی میکنیم که به پاسخ این سوالات بپردازیم. در ادامه، به صورت اختصاصی درباره این شیوه از توافق و همچنین درباره ودیعه قرارداد اجاره صحبت خواهیم کرد.
لازم به ذکر است که مساله ودیعه در قرارداد اجاره ، از نکاتی است که به صورت متداول مورد استفاده قرار میگیرد. با اینکه بهتر است به منظور رسیدن به قصد و هدف اصلی از این عنوان، عنوان دیگری بیان شود اما استفاده از کلمه ودیعه در عنوان این قرارداد، در عرف و در میان مردم بسیار متداول است. بنابراین، لازم است که در ادامه این مقاله، به مساله ودیعه اجاره نیز بپردازیم.
ابتدا باید توضیح دهیم که این توافق در واقع چگونه قراردادی است؟
در پاسخ به این سوال، لازم است بگوییم که این قرارداد، یکی از عقود معین و جایز در قانون مدنی است. معین بودن ودیعه به این دلیل است که قانون مدنی به صراحت درباره آن توضیح داده است و جایز بودن آن نیز به این علت است که ودیعه گذار و ودیعه پذیر، هر زمان که تمایل داشته باشند، میتوانند این قرارداد را فسخ کنند. این توافق، علاوه بر ویژگیهایی که بیان کردیم، ویژگیهای دیگری نیز دارد که به صورت اختصاصی مربوط به این نوع از توافق و مراوده میان اشخاص است. قانون مدنی این قرارداد را تعریف میکند.
اگر بخواهیم تعریف دقیقی از توافق ودیعه بیان کنیم، نیاز به رجوع به قانون مدنی است. این قانون در ماده 607 اینطور تعریف میکند که ودیعه در واقع یک توافق میان دو شخصی است که یکی از آنها تملک یک مال را در اختیار دارد و طرف دیگر نیز، شخصی است که میخواهد از آن مال برای مدتی مشخص نگهداری کند. این مال یا از نظر معنوی بسیار با ارزش و خاطره انگیز است یا اینکه دارای بها و ارزش زیادی است و به اصطلاح، گران قیمت محسوب میشود. به همین دلیل است که مالک آن، تمایل دارد که مال مورد نظر را نزد شخص مطمئنی به ودیعه بگذارد.
متن قرارداد ودیعه ، مطابق با قواعد قانون مدنی تهیه و تنظیم میشود و برای انجام این توافق، ودیعه گذار و ودیعه پذیر، قرارداد را امضا میکنند. اگرچه تعداد زیادی از توافقها درباره ودیعه به صورت شفاهی میان ودیعه گذار و ودیعه پذیر انجام میشوند اما پیشنهاد میکنیم که اگر مال با ارزشی را به ودیعه میگذارید، حتما از قرارداد استفاده کنید. زیرا در هر صورت، قرارداد یک سند معتبر و قانونی است که روابط میان ودیعه گذار و ودیعه پذیر را به صورت مکتوب ثبت میکند. در اختیار داشتن این مدرک و سند قانونی، برای شما بسیار مفید خواهد بود.
ارکان فرم قرارداد ودیعه را میتوانیم در سه رکن در نظر بگیریم. این سه رکن عبارتند از:
مالک یا مودع، شخصی است که مالکیت مال مورد ودیعه را در اختیار دارد. در واقع مودع شخصی است که تمایل دارد مال خود را نزد مستودع بگذارد.
مستودع، شخصی است که میپذیرد از مال ودیعه محافظت و مراقبت کند و در آخر، مورد ودیعه نیز از دیگر ارکان اساسی برای انجام شدن قرارداد است. درواقع مورد ودیعه، همان مالی است که از جانب مودع به مستودع سپرده میشود.
زمانی که شما برای امضای قرارداد اجاره مراجعه میکنید، احتمالا از شما پرسیده میشود که چه مبلغی را بابت ودیعه در نظر گرفتهاید یا اینکه تمایل دارید چه مبلغی را بابت آن در نظر بگیرید؟
در اجاره نامه ، که به صورت عرفی در میان مردم امضا میشود، علاوه بر مبلغی که به صورت ماهانه بابت کرایه معین میکنند، مبلغی را نیز به عنوان ودیعه در نظر میگیرند. عدهای ودیعه را رهن نیز میگویند. تمام این اشخاص تمایل دارند که به این مساله اشاره کنند که این مبلغ باید در انتهای قرارداد به مستاجر بازگردانده شود. دلیل استفاده از کلمه ودیعه نیز احتمالا به این منظور است که اهمیت برگرداندن وجه نقد را بیشتر کند.
لازم است در این بخش به این مساله اشاره کنیم که اگرچه در میان عموم مردم و در عرف، استفاده از کلمه ودیعه در انواع قراردادهای استیجاری متداول است اما بهتر است که به جای استفاده از کلمه ودیعه، از کلمه قرض الحسنه استفاده کنیم. کلمه قرض الحسنه جایگزین بهتری از ودیعه قرارداد اجاره خواهد بود.
مال ودیعه به منظور نگهداری و محافظت در اختیار مستودع قرار میگیرد. بنابراین، مستودع اجازه ندارد که از مال ودیعه بهره شخصی ببرد، از آن استفاده کند یا اینکه به هر شکل دیگری از آن منفعت کسب کند. بنابراین، تلف شدن مال ودیعه در اثر حادثه طبیعی یا آسیب دیدن آن به هر دلیل خارج از کنترل و فورس ماژور دیگری، مسئولیتی برای مستودع ایجاد نمیکند. البته اگر مالک، به ودیعه پذیر اجازه بدهد که از مال ودیعه استفاده کند، ودیعه پذیر نیز میتواند در حد عرف از آن بهره ببرد. در این شرایط اگر تلف شدن یا از بین رفتن مال ودیعه به دلیل افراط یا شیوه استفاده مستودع باشد، مسئولیت جبران خسارت و زیان آن نیز با ودیعه پذیر خواهد بود. در غیر این صورت، باز هم برای مستودع مسئولیتی ندارد.
اگر تمایل دارید که مالی را برای نگهداری به شخصی بسپارید، قطعا به یک قرارداد نیاز دارید و همچنین لازم است که از قواعد مربوط به آن مطلع باشید. تیم حقوقی رکلا با ارائه خدمات تنظیم قرارداد و خدمات مشاوره حقوقی تلفنی ، در کنار شما است و به سوالات شما در این زمینه پاسخ میدهد.