چطور با الحاقیه قرارداد تغییرات و تصمیم گیری‌های جدید را به‌ صورت قانونی ثبت کنیم؟

الحاقیه، بخش تکمیلی یک قرارداد است که به منظور ایجاد تغییر در مفاد توافق یا افزودن موضوعی جدید تنظیم می‌شود. برای آنکه این مستند از نظر قانونی معتبر باشد، باید از نظر محتوا و ساختار با دقت تنظیم شود و از لحاظ اعتبار، در سطح قرارداد اصلی قرار گیرد. در عمل، ممکن است پس از امضای قرارداد ، شرایطی برای تغییر در مدت اجرا، اصلاح بندهای پیشین یا افزودن مفاد جدید به وجود بیاید. در چنین مواردی، تنظیم الحاقیه قرارداد راهکار اصولی و مناسبی برای مستند کردن این تغییرات است.
به طور کلی، الحاقیه تنها در صورتی معتبر خواهد بود که با رضایت هر دو طرف تنظیم و امضا شود و متن آن به قرارداد اصلی اشاره داشته باشد.

در نهایت، استفاده از الحاقیه روشی قانونی و کاربردی برای مدیریت تغییرات احتمالی در طول اجرای توافقات به شمار می‌رود. این مستند به طرفین کمک می‌کند تا بدون نیاز به نگارش قرارداد جدید، تغییرات مورد نظر خود را در روند اجرای موضوع قرارداد اعمال کنند. در ادامه به بررسی حقوقی الحاقیه و انواع الحاقیه‌ها می‌پردازیم و به عناصر ضروری متن الحاقیه اشاره می‌کنیم.

از منظر قانون ایران منظور از الحاقیه قرارداد چیست؟

در قانون ایران ، الحاقیه قرارداد به عنوان بخشی مکمل برای انواع قراردادها شناخته می‌شود. هرچند در قوانین به صورت صریح به واژه الحاقیه اشاره نشده است اما براساس اصل حاکمیت اراده و مطابق با ماده 10 قانون مدنی ، طرفین می‌توانند توافقات جدید خود را در چارچوب همان قرارداد و با رعایت ضوابط لازم، به متن اصلی پیوست کنند.

قانون الحاقیه قرارداد تابع همان قواعدی است که بر قرارداد اولیه حاکم است بنابراین، اعتبار آن در مراجع قضایی به رعایت همه شرایط اساسی یک قرارداد، مانند رضایت طرفین، اهلیت قانونی و موضوع معین، منوط خواهد بود. از سوی دیگر، در محاکم، تنها الحاقیه‌هایی قابل استناد هستند که با امضای معتبر طرفین قرارداد و متناسب با قوانین مربوطه تنظیم شده باشند.

در بعدی دیگر از موضوع الحاقیه، برخی قراردادهای خاص مانند قراردادهای عمرانی یا دولتی که تحت پوشش شرایط عمومی پیمان قرار دارند، با محدودیت‌هایی در زمینه میزان و نوع تغییرات رو به ‌رو هستند. از محدودیت‌های مهم در این خصوص، موضوع سقف الحاقیه قرارداد است. براساس مفاد شرایط عمومی پیمان، تغییر مبلغ قرارداد از طریق الحاقیه تنها تا درصدی مشخصی مجاز خواهد بود. در صورتی که این درصد، از حد معین فراتر برود، لازم است تشریفاتی مانند اخذ مجوز از مقامی خاص یا تنظیم قرارداد جدید به‌ عنوان مکمل، انجام شوند.

انواع الحاقیه قرارداد

الحاقیه‌ها از نظر موضوع، هدف و نحوه تنظیم، در دسته‌های مختلفی قرار می‌گیرند. برخی از آن‌ها به تغییر در شرایط توافق مربوط می‌شوند و برخی دیگر به شیوه‌های امضا و مستند سازی آن اختصاص دارند. این تنوع، نشان‌ دهنده نقش گسترده الحاقیه به قرارداد در مدیریت تغییرات و تکمیل مفاد توافق اولیه است. تقسیم‌ بندی دقیق انواع الحاقیه‌ها، به درک بهتر کاربرد هر نوع کمک می‌کند و مانع از ابهام در زمان اجرا آن‌ها می‌شود. در ادامه این بخش، به دسته‌بندی‌های رایج و مهم انواع الحاقیه‌ها در قرارداد اشاره می‌کنیم.

الحاقیه قرارداد براساس محتوای تغییر

برای دسته‌بندی انواع الحاقیه، می‌توانیم به محتوای تغییراتی که ایجاد می‌کنند، توجه داشته باشیم. به این صورت که الحاقیه‌ها براساس نوع تغییری که در توافق ایجاد می‌کنند، دسته بندی شوند. این تغییرات ممکن است مربوط به مبلغ، زمان، فرآیند اجرا یا مسئولیت‌های طرفین باشند. هر نوع الحاقیه، نیاز به نگارش محتوایی متفاوت دارد که باید با دقت و بر پایه نیاز طرفین و قرارداد اصلی تنظیم شود. در برخی شرایط، یکی از طرفین با درخواست الحاقیه قرارداد ، فرآیند مستند‌سازی این تغییرات را آغاز می‌کند و طرف دیگر با بررسی متن پیشنهادی، نسبت به پذیرش یا اصلاح آن اقدام می‌کند. در ادامه، انواع این الحاقیه‌ها را بررسی می‌کنیم.

الحاقیه قرارداد برای تغییرات مالی

الحاقیه مبلغ قرارداد را زمانی تنظیم می‌کنند که در مبلغ دریافتی یا پرداختی مورد نظر طرفین، تغییراتی ایجاد شود. براساس این الحاقیه، ممکن است مبلغ کل توافق افزایش یا کاهش پیدا کند یا نحوه پرداخت مبلغ در قرارداد تغییر یابد. در این نوع الحاقیه، باید نکاتی مانند رقم دقیق، نحوه پرداخت، شرایط پرداخت (مرحله‌ای یا نقدی) و مبنای این تغییر مانند شاخص تورم به‌ صورت واضح ذکر شوند. همچنین لازم است شماره حساب جدید یا روش پرداخت جدید مانند دریافت چک یا واریز به حساب نیز در متن الحاقیه به وضوح شرح داده شوند.
نکته مهم در نمونه الحاقیه افزایش مبلغ قرارداد این است که هرگونه تغییر مالی مانند افزایش مبلغ قرارداد، باید با رضایت طرفین باشد. از سوی دیگر، اگر در خصوص افزایش یا کاهش مبلغ قرارداد، به صورت شفاهی توافق کنند، اعمال این تغییرات بدون الحاقیه می‌تواند منجر به بروز اختلاف میان طرفین شود.

در نهایت، برای جلوگیری از هرگونه ابهام یا برداشت نادرست، توصیه می‌کنیم کلیه تغییرات عددی را، به ‌صورت عدد و حروف نگارش کنید و به بند مربوطه در قرارداد اصلی نیز ارجاع دهید.

الحاقیه‌ قرارداد در تغییرات زمانی

نمونه الحاقیه زمانی قرارداد در مواردی کاربرد دارد که زمان انجام یک توافق خاص یا پایان آن به تغییر نیاز داشته باشند. این تغییرات ممکن است به دلیل تاخیر در مراحل قبلی یا شرایط پیش‌بینی‌ نشده ایجاد شوند.
در این نوع الحاقیه، لازم است تاریخ‌های جدید مانند آغاز، پایان یا مهلت‌های میان‌دوره‌ای با دقت در متن آن درج شوند. برای مثال، اگر مهلت اجرای یک بخش خاص از توافق به تعویق افتاده است، در متن الحاقیه باید مشخص کنند که کدام قسمت تغییر یافته و چه زمانی برای اجرای این تعهد در نظر گرفته شده است.
نکته دیگر در نگارش الحاقیه زمانی، تناسب آن با سایر بندهای قرارداد است. اگر انجام هر تعهد در قرارداد یک ماه زمان داشته باشد، افزایش زمان اجرای یکی از آن‌ها می‌تواند بر زمان‌بندی سایر تعهدات نیز تاثیر بگذارد. بنابراین لازم است تغییر زمان به ‌گونه‌ای تنظیم شود که مفاد دیگر را دچار ابهام نکند. از سوی دیگر، اگر توافق در چند مرحله انجام می‌شود، لازم است برای هر مرحله زمان جداگانه تعیین و در متن الحاقیه قید کنید. همچنین توصیه می‌کنیم تاریخ تنظیم و تاریخ اجرای تعهدات مندرج در متن الحاقیه را مشخص کنید تا در صورت اختلاف، امکان استناد دقیق فراهم باشد.

پیشنهاد ما

همانطور که گفته شد، الحاقیه نقش مهمی در ثبت تغییرات قانونی و جلوگیری از اختلافات دارد اما اگر الحاقیه در قرارداد به ‌درستی تنظیم نشود، ممکن است اعتبار حقوقی نداشته باشد یا در زمان بروز اختلاف قابل استناد نباشد. در همین راستا، برای جلوگیری از چنین مشکلاتی، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی رکلا استفاده کنید. شما با کمک تیم حقوقی رکلا، می‌توانید الحاقیه خود را با توجه به شرایط قرارداد و هدف مورد نظر خود تنظیم کنید. همچنین، در صورت نیاز به راهنمایی سریع و قابل اعتماد، می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی بهره ببرید تا پیش از امضا، تمام ابهامات و نکات حقوقی در زمینه الحاقیه برایتان روشن شود.