قرارداد سازش و نحوه صحیح تهیه سازش نامه در داخل و خارج از دادگاه

سازش از نظر لغوی به معنای حسن سلوک، خوش رفتاری، آشتی، حصول توافق بین دو نفر و رفع کدورت و اختلاف است. همچنین، سازش در اصطلاح قانون آیین دادرسی مدنی به موافقت و هماهنگی بین دو طرف دعوا می‌گویند که به صورت داوطلبانه و به منظور پایان دادن به اختلافات حقوقی میان آن‌ها انجام می‌شود. سازش، یکی از روش‌های حل و فصل اختلافات حقوقی میان اشخاص است. به صورت کلی می‌توان گفت که سازش و توافق میان طرفین اختلاف، بهترین و سریع‌ترین راه‌ حل برای پایان دادن به اختلافات میان آن‌ها محسوب می‌شود. به همین دلیل، قانونگذار مواد 178 الی 193 قانون آیین دارسی مدنی را به بیان قواعد و شرایط ایجاد سازش میان طرفین دعوا اختصاص می‌دهد. منظور از نمونه قرارداد سازش ، سندی است که در داخل یا خارج از دادگاه تنظیم می‌شود و بر حصول توافق و سازش میان طرفین اختلاف، دلالت می‌کند.

در اصطلاح قانون آیین دارسی مدنی به قرارداد و نوشته‌ای که در داخل یا خارج از دادگاه تنظیم شده است و بر توافق میان طرفین اختلاف دلالت می‌کند، سازش نامه می‌گویند.

در ادامه این نوشته، شرایط و نحوه سازش طرفین اختلاف و چگونگی تنظیم سازش نامه را با توجه به قانون آیین دادرسی مدنی مورد بررسی قرار می‌دهیم.

نمونه قرارداد سازش چیست؟

بیشتر اختلافات موجود در جامعه، حقوقی هستند. اختلافات حقوقی به اختلافاتی گفته می‌شوند که موضوع آن‌ها حقوق مالی و غیر مالی اشخاص و تعهدات قراردادی یا غیر قراردادی آن‌ها باشد. به صورت کلی می‌توان گفت که دعاوی حقوقی ناشی از اختلافات اشخاص در روابط حقوقی آن‌ها هستند. برای مثال، اختلافات ناشی از روابط مالی میان اشخاص و اختلافات ناشی از انجام و اجرای معاملات و همچنین اختلافات خانوادگی، اختلاف حقوقی محسوب می‌شوند. اختلافات حقوقی، مطابق با شرایط و تشریفات مقرر در قانون آیین دادرسی مدنی مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. رسیدگی به اختلافات حقوقی میان اشخاص نیز در صلاحیت دادگاه حقوقی و شورای حل اختلاف است. بنابراین می‌توان گفت که دادگاه‌های کیفری و حقوقی باید اختلافات حقوقی میان طرفین دعوا را با توجه به شرایط و ضوابط مقرر در قانون آیین دادرسی مورد رسیدگی قرار بدهد.

در اصطلاح قانون آیین دادرسی مدنی به طرفین دعاوی حقوقی، خواهان و خوانده گفته می‌شود. منظور از خواهان، شخصی است که بر علیه دیگری (خواهان)، دعوای حقوقی اقامه می‌کند. خوانده نیز به شخصی می‌گویند که خواهان بر علیه او اقامه دعوا کرده است.

با توجه به فصل نهم آیین دارسی مدنی می‌توان گفت که برقراری سازش میان خواهان و خوانده، یکی از روش‌های حل و فصل اختلافات حقوقی میان آن‌ها است. مطابق با ماده 184 قانون آیین دادرسی مدنی، حصول سازش میان خوانده و خواهان باعث ختم رسیدگی به دعاوی حقوقی میان ایشان می‌شود.

باید به این نکته توجه داشته باشیم که سازش نامه تنظیم شده میان خواهان و خوانده، یک قرارداد است زیرا مفاد و شرایط اجرای سازش نامه به واسطه توافق میان خواهان و خوانده تعیین می‌شود.

درخواست تنظیم نمونه قرارداد سازش در کدام مرحله از مراحل دادرسی امکان پذیر می‌شود؟

مطابق با ماده 178 قانون آیین دارسی مدنی، خواهان و خوانده در هر مرحله از مراحل دادرسی می‌تواند دعوای حقوقی میان خودشان را از طریق سازش خاتمه بدهند. قانونگذار در این ماده به خواهان و خوانده حق می‌دهد که هر زمان بخواهند، دعوای حقوقی میان خودشان را از طریق سازش خاتمه بدهند.

البته در این ماده بر این نکته نیز تاکید می‌شود که سازش باعث خاتمه دادن به دعوا می‌شود و به همین دلیل باید تا پیش از صدور رای قطعی انجام شود. با توجه به این ماده می‌توان گفت اگر خواهان و خوانده قصد سازش با یکدیگر را دارند باید پیش از صدور حکم قطعی نسبت به تنظیم نمونه قرارداد سازش اقدام کنند.

طرفین نمونه قرارداد سازش

طرفین نمونه قرارداد سازش (یا سازش نامه) خواهان و خوانده دعوای حقوقی هستند. ممکن است که خواهان یا خوانده حاضر در یک دعوای حقوقی، متعدد باشند. در این حالت، نمونه قرارداد سازش می‌تواند میان هر یک از خواندگان و خواهان‌های دعوا تنظیم شود. برای مثال، ممکن است که یک دعوای حقوقی، سه خوانده داشته باشد. در این مثال، خواهان می‌تواند با هر یک از این سه خوانده سازش کند. همچنین، ممکن است که خواهان‌های یک دعوای حقوقی، سه نفر باشند. در این حالت، هر یک از خواهان‌ها به صورت مستقل می‌تواند با خوانده دعوا سازش کند.

با توجه به ماده 184 قانون آیین دادرسی مدنی می‌توان گفت که مفاد سازش نامه نسبت به خواهان و خوانده دعوا و همچنین، وراث و نمایندگان قانونی آن‌ها نافذ و معتبر است. همچنین مطابق با این ماد، نمونه قرارداد سازش (سازش نامه)، یک قرارداد لازم الاجرا است و مفاد آن مانند احکام دادگاه‌ها به اجرا درمی‌آید.

نحوه تنظیم نمونه قرارداد سازش

نمونه قرارداد سازش (یا سازش نامه)، سندی است که بر حصول توافق میان خواهان و خوانده دلالت می‌کند. مطابق با ماده 180 قانون آیین دارسی مدنی، سازش نامه می‌تواند در دادگاه یا خارج از دادگاه تنظیم شود. سازش نامه‌ای که در خارج از دادگاه تنظیم شده نیز ممکن است که رسمی یا غیر رسمی باشد. سازش‌ نامه‌ رسمی در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌شود و به ثبت می‌رسید. از طرف دیگر، سازش نامه عادی توسط خواهان و خوانده تنظیم و امضا می‌شود اما در دفاتر اسناد رسمی به ثبت نخواهد رسید.

تنظیم سازش نامه در دادگاه

در صورتی که خواهان و خوانده، نمونه قرارداد سازش (سازش نامه) را در دادگاه تنظیم کرده باشند، موضوع سازش و شرایط آن در صورت مجلس دادگاه قید می‌شود. در این صورت، دادرس یا دادرسان دادگاه و همچنین خواهان و خوانده باید سازش نامه را امضا کنند.

تنظیم سازش نامه در دفاتر اسناد رسمی

هرگاه که سازش نامه در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد، دادگاه با استناد به این سازش نامه، ختم رسیدگی به دعوای حقوقی را اعلام و مراتب این موضوع را در پرونده مربوطه قید می‌کند. سازش نامه تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی، یک سند رسمی است. به همین دلیل، این سازش نامه مطابق با مقررات مربوط به اجرای اسناد رسمی به اجرا گذاشته می‌شود.

تنظیم سازش نامه غیر رسمی

سازش نامه‌ای که در خارج از دادگاه تنظیم شده و در دفاتر اسناد رسمی به ثبت نرسیده، یک سند عادی (سند غیر رسمی) است. در این حالت، طرفین نمونه قرارداد سازش (خواهان و خوانده) باید در دادگاه حاضر شوند و نسبت به صحت مفاد سازش نامه اقرار کنند. در این صورت اقرار طرفین نسبت به صحت مفاد سازش نامه در صورت مجلس دادگاه قید می‌شود و باید به امضای دادرس یا دادرسان دادگاه، خواهان و خوانده برسد.

ضمانت اجرای عدم تایید مفاد سازش نامه غیر رسمی

ممکن است که خواهان یا خوانده یا هر دوی آن‎‌ها، برای تایید مفاد سازش نامه غیر رسمی در دادگاه حاضر نشوند. در این حالت، دادگاه به مفاد سازش نامه غیر رسمی توجهی نمی‌کند و همچنان به رسیدگی خود ادامه می‌دهد.

توصیه گروه رکلا

سازش نامه غیر رسمی که در دفاتر اسناد رسمی به ثبت نرسیده در صورتی معتبر است که مطابق با شرایط و ضوابط قانونی تنظیم شده باشد. همچنین این سازش نامه باید به گونه‌ای تنظیم شود که برای حل و فصل اختلافات میان خواهان و خوانده موثر باشد. اکیدا توصیه می‌کنیم که سازش نامه غیر رسمی را با نظارت و مشورت کارشناسان حقوقی تنظیم کنید.

گروه حقوقی رکلا با ارائه خدماتی مانند تنظیم قرارداد و مشاوره حقوقی تلفنی به خواهان و خوانده امکان می‌دهد که سازش نامه غیر رسمی را به صورت اختصاصی و توسط کارشناسان حقوقی حاضر در این گروه تنظیم کنند.