مزاحمت ملکی به معنای آن است که شخصی مانع تصرف دیگری در ملک خودش باشد. بدون آنکه ملک را از تصرف مالک خارج کند. به عبارت دیگر، مزاحمت ملکی یعنی مالک برای استفاده از ملک خود با مشکل مواجه شده است و نمیتواند به طور کامل از ملک خود و منافع آن استفاده کند. شخصی که خواهان رفع مزاحمت ملکی از ملک خود است؛ با طرح شکایت علیه فرد مزاحم و تنظیم لایحه مزاحمت ملکی از دادگاه میخواهد که به این موضوع رسیدگی و حکم مناسب صادر کند.
فرض کنید شخصی یک خانه را خریداری کرده است اما از وجود ناودان خانه همسایه در حیاط خانه خود اطلاع ندارد و جمع شدن آب ناودان، باعث آسیب به دیوار خانه او شده است. در این حالت، مالک خانه میتواند از همسایه بخواهد که این مشکل را رفع کند. اگر همسایه به این درخواست اهمیتی ندهد، صاحب خانه میتواند علیه او شکایت مزاحمت ملکی مطرح کند. سپس این شخص در متن نمونه لایحه مزاحمت ملکی ، درباره جزئیات، موضوع و مشکلاتی توضیح میدهد که برای استفاده از ملک وجود دارد. اگر قاضی تشخیص دهد که همسایه، مزاحمت ملکی ایجاد کرده است حکم رفع مزاحمت را صادر میکند. در صورتی که پس از حکم دادگاه مبنی بر رفع مزاحمت ملکی، همسایه باز هم عمل خود را تکرار کند، به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال محکوم خواهد شد.
پیکنی، دیوارکشی، زراعت و حفر چاه نمونههایی از مزاحمت ملکی هستند که در اینجا با مثال توضیح میدهیم:
پیکنی: گاهی ممکن است همسایهای به طور غیر قانونی اقدام به پیکنی کند و با این کار خود باعث آسیب به استحکام ملک همسایه شود. در این حالت جرم مزاحمت ملکی رخ داده است. زیرا پیکنی غیراصولی باعث آسیب به بافت ساختمان همسایه شده است. در این صورت همسایه میتواند علیه او شکایت کند. سپس نمونه لایحه مزاحمت ملکی را تنظیم و از دادگاه رفع مزاحمت ملکی را تقاضا کند.
دیوارکشی: یکی دیگر از مواردی که به عنوان مصداق مزاحمت ملکی بیان شده دیوارکشی است. به این صورت که شخصی با دیوارکشی برای همسایه خود مزاحمت ملکی ایجاد میکند. یعنی ممکن است باعث سخت شدن مسیر رفتوآمد همسایه خود شود. این مورد هم مزاحمت ملکی محسوب میشود.
زراعت: وقتی دو زمین زراعی مجاور هم هستند و یکی از مالکان مقداری از زمین مجاور را به نفع خود استفاده کند این موضوع مالکیت طرف دیگر را از بین نمیبرد ولی باعث مزاحمت برای او میشود. مثلاً کشاورزی که به اشتباه در هنگام بذرپاشی حدود ۲۰۰ متر از زمین مجاور را هم بذرپاشی کرده با این کار خود باعث مزاحمت برای صاحب اصلی زمین شده است.
حفر چاه: اگر فردی در ملک دیگری یک چاه حفر کند این موضوع هم مشمول مزاحمت ملکی میشود. یعنی شخص بدون اینکه مالکیت شخص طرف دیگر را از او بگیرد برای او مشکلاتی ایجاد میکند و سبب مزاحمت برای استفاده او از ملک خودش میشود. شخصی که در ملک دیگری چاهی را حفر میکند با این کار باعث میشود که منابع آب برای زمین صاحب اصلی کاهش داشته باشد. صاحب زمین میتواند علیه او در دادگاه شکایت کند. او باید در نمونه لایحه مزاحمت ملکی درباره کاهش آب و خشک شدن محصولات کشاورزی خود و مزاحمت همسایه بهطور کامل توضیح دهد. در صورتی که قاضی با این دلایل و مدارک قانع شود، حکم به رفع مزاحمت میدهد.
نکته مهمی که باید نسبت به آن آگاه و مطلع باشید این است که دعوای مزاحمت ملکی، یک دعوای حقوقی محسوب میشود اما زمانی که شخصی با سوء نیت و قصد ضرر زدن به دیگری، برای ملک او مزاحمت ایجاد کند یا اگر طرف دیگر این دعوی املاک و اراضی متعلق به دولت باشند، این موضوع جنبه کیفری پیدا میکند. در این حالت، مطابق قانون برای شخص مزاحم مجازات حبس در نظر گرفته میشود.
مزاحمت ملکی موجب آزار و اذیت صاحب ملک میشود. صاحب ملک اختیار دارد که به طور کامل از عین و منافع ملک خود استفاده کند. اگر شخصی با اقدام خود، باعث مزاحمت برای او شود میتواند علیه او در دادگاه صالح شکایت کند. اگر فردی که مزاحمت ملکی ایجاد کرده است بدون اطلاع و به طور سهوی (از روی اشتباه) باعث زحمت همسایه خود شده باشد این موضوع جنبه حقوقی دارد و لایحه مزاحمت همسایه تنظیم میشود.
اما اگر با علم و با سوء نیت، برای مالک ملک دیگر مزاحمت ایجاد کند، علیه او شکایت کیفری مطرح خواهد شد. همسایه فرد مزاحم با تنظیم لایحه دفاعیه مزاحمت ملکی کیفری و با استفاده از دلایل و اطلاعات کارآمد، از دادگاه میخواهد که به نفع او حکم دهد. اگر حکم قاضی، رفع مزاحمت از همسایه باشد، در این صورت صاحب ملک با آرامش خاطر و به طور آزادانه میتواند از حق خود استفاده کند. زیرا دیگر برای استفاده از حق مالکیت خود، با مشکلی مواجه نیست.
زمانی که مالک ملکی، به دلیل مزاحمت فرد دیگر، به طور کامل از حق مالکیت خود استفاده کند، با طرح شکایت در دادگاه و تنظیم لایحه دفاعیه مزاحمت ملکی کیفری ، از قاضی تقاضا میکند که به این موضوع رسیدگی کند. برای مثال، شخصی که خانهای را به همراه پارکینگ خریده است اما همسایه او با رفتار خود باعث مزاحمت این شخص برای استفاده از پارکینگ میشود، میتواند علیه او شکایت کند و با تنظیم نمونه لایحه در خصوص مزاحمت ملکی ، نحوه مزاحمت ملکی همسایه را به طور کامل توضیح دهد. بر همین اساس، اگر همسایه با قرار دادن ماشین خود در مقابل پارکینگ این شخص، باعث مزاحمت برای عبور او شده باشد یا با ریختن نخالههای ساختمان در مقابل پارکینگ، باعث زحمت این فرد شده است، مالک میتواند این موارد را در لایحه دفاعیه در خصوص مزاحمت ملکی بنویسد.
برای نوشتن لایحه دفاعیه مزاحمت ملکی ، شخص باید مشخصات خود و فردی که برای او مزاحمت ملکی به وجود آورده است را به طور کامل ثبت کند. این شخص باید در لایحه دفاعیه در خصوص مزاحمت ملکی اطلاعات مفیدی را بنویسد که به علم قاضی کمک میکند. همچنین میتواند در نمونه لایحه دفاعیه رفع مزاحمت ملکی با استفاده از مستندات قانونی مانند مواد قانونی، آرا وحدت رویه و نظریههای مشورتی قاضی را مجاب کند که به رفع مزاحمت ملکی حکم دهد.
شخصی که نمونه لایحه دفاعیه مزاحمت ملکی را تنظیم میکند باید بتواند با استفاده از دلایل و مدارک کافی، قاضی را مجاب کند که به نفع او حکم دهد. اگر این شخص برای اثبات ادعای خود شاهدانی دارد، میتواند با معرفی آنها به دادگاه، مزاحمت ملکی همسایه را ثابت کند. شهادت دو مرد عادل در این زمینه مفید است. همچنین اگر دوربینهای مداربسته، مزاحمت ملکی همسایه را ضبط کردهاند، میتواند با ارائه فیلم ضبط شده، به نفع خود عمل کند. قاضی پس از مطالعه لایحه دفاعیه رفع مزاحمت ملکی و بررسی مدارک و شنیدن شهادت شهود، حکم خود را صادر میکند.
برای نوشتن نمونه لایحه رفع مزاحمت ملکی میتوانیم از مواد قانونی استفاده کنیم که در زیر بیان شده است. مستندات قانونی موجب میشود تا لایحهای خوب ومناسب تنظیم کنیم.
مطابق این اصل، هیچکس نمیتواند استفاده از حق خود را وسیله ضرر زدن به شخص دیگر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد.
یعنی کسی نمیتواند به دلیل اینکه مالک مالی شده است، برای تسلط بر ملک خود به دیگران ضرر و آسیب وارد کند.
با توجه به این ماده، کسی نمیتواند در ملک خود تصرفی کند که باعث ورود ضرر به ملک همسایه شود. مگر به قدری که متعارف و برای رفع حاجت یا رفع ضرر باشد.
اگر کسی به وسیله صحنهسازی از قبیل پیکنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرتبندی، نهر کشی، حفر چاه، کاشتن درختان در زمینهای کشاورزی یا در جنگلها، مراتع، کوهستانها، باغها، چشمههای طبیعی و مانند آنها و به قصد تصرف، تغییرات یا عملیاتی انجام دهد یا ایجاد مزاحمت کند به حبس از یک ماه تا یک سال محکوم میشود.
توجه داشته باشید که تمام مواردی که در این ماده آورده شده است، جنبه تمثیلی دارد. یعنی به عنوان مثال بیان شده است و شامل موارد دیگر نیز میشود.
با توجه به این ماده، در مواقعی که مزاحمت ملکی در مقابل اشخاص خصوصی باشد (مردم و شرکتهای خصوصی)، این جرم یک جرم قابل گذشت است. یعنی به محض اینکه شاکی از شکایت خود منصرف شود، دادرسی متوقف خواهد شد. علاوه بر آن، مطابق با قانون جدید، مشمول کاهش مجازات حبس میشود.
در این بخش، تعدادی از نظریات مشورتی را که در زمان تنظیم لایحه، کمک کننده خواهد بود در اختیار شما قرار دادهایم:
مطابق این نظریه مشورتی، ایجاد مزاحمت در آپارتمانها مصداق مزاحمت ملکی نیست. برای مزاحمت ملکی در آپارتمان مانند کوبیدن سقف و کشیدن اشیا بر کف ساختمان، مجازات دیگری تعیین شده و مشمول ماده ۶۹۰ قانون مجازات نیست.
جرم مزاحمت ملکی موضوع ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی مطابق ماده ۱۱ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری قابل گذشت و مشمول کاهش مجازات حبس است.
قاعده فقهی مناسب برای نوشتن در متن نمونه لایحه مزاحمت ملکی قاعده تسلیط است. این قاعده میگوید: الناس مسلطون علی اموالهم. یعنی مردم بر جان و مال خویش سلطه و اختیار دارند.
برای دریافت مشاوره حقوقی تلفنی با وکیل یا ثبت درخواست تنظیم لایحه ، روی لینکهای نارنجی رنگ قبل بزنید و درخواست خود را ثبت کنید. ما با شما تماس میگیریم.
نظرات
رضا حسنوند
سید ابراهیم زارع مویدی
حسین غضنفری
سید ابراهیم زارع مویدی