رسیدگی به اتوبوس‌های مسافری و شهری با کمک قرارداد بازسازی اتوبوس
قرارداد بازسازی اتوبوس یک قرارداد بسیار کاربردی و مهم است. شاید تهیه یک دستگاه اتوبوس نو، ایده‌‌ی معقول‌تری نسبت به بازسازی آن در زمان‌های مساعد تولیدی باشد اما شواهد نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر، موضوع بازسازی اتوبوسها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این مسئله به خاطر وجود تحریم‌های گسترده علیه دولت ایران است. به این صورت که تحریم‌ها موجب محدود شدن روابط اقتصادی ایران و نیز تولید و واردات انواع اتوبوس شده‌اند.
بنابراین تحریم‌های موجود علیه ایران در این خصوص، در دو سطح قابل بررسی است. در یک نگاه کلی، تحریم‌ها سبب توقف ورود انواع اتوبوس از خارج به ایران شده‌اند. از سوی دیگر، خط تولید ساخت اتوبوس در ایران، به دلیل عدم دسترسی به قطعات با چالش‌های بسیار زیادی همراه شد. به طوری که در برخی از موارد، تولیدکنندگان داخلی از ساخت اتوبوس بازماندند. با توجه به معضل فعلی ایران در این زمینه، ایده بازسازی اتوبوس‌های کارکرده، به عنوان یک راه حل قابل توجه محسوب می‌شود.
در این راستا، متقاضیان باید قبل از هر اقدامی، قراردادی را در خصوص بازسازی اتوبوس تنظیم کنند. این قرارداد که نمونه قرارداد بازسازی اتوبوس نام دارد، برای قاعده‌مند کردن جزئیات مربوط به بازسازی اتوبوسها نوشته می‌شود. به همین منظور، در این مقاله تلاش داریم که درباره این قرارداد و کارکرد آن توضیح دهیم.
این نکته نیز اهمیت دارد که؛ بازسازی اتوبوسها اقدامی است که شرایط مناسبی را برای اجرای موضوع قرارداد حمل و نقل دانش آموزان و همچنین قرارداد حمل و نقل درون شهری فراهم می‌کند. به خصوص اگر طرف قرارداد شما، اشخاص دولتی باشند.
جایگاه قرارداد بازسازی اتوبوس در نظام حقوقی قراردادها
برای دستیابی به جایگاه حقوقی این قرارداد، ابتدا باید هدف اصلی از انعقاد آن را مورد ارزیابی قرار دهیم. این قرارداد به منظور تحقق بازسازی اتوبوس‌های کارکرده تنظیم می‌شود. به بیانی دیگر، صاحبان انواع اتوبوس اعم از اتوبوس‌های درون شهری و بین شهری، می‌توانند اتوبوس‌های خود را با انعقاد این قرارداد کاربردی‌تر کنند. در این زمینه حتی با وجود تحریمات گسترده، آن‌ها می‌توانند با پرداخت هزینه‌ای به صرفه‌تر، از اتوبوس خود بهره ببرند و درآمد زایی کنند.
حتما به این مسئله واقف هستید که فرآیند بازسازی اتوبوس، یک امر پیچیده و حرفه‌ای است. به همین دلیل انجام آن، به متخصصان حرفه‌ای نیاز دارد. از سوی دیگر، متقاضیان بازسازی اتوبوس، برای انجام این فرآیند شرایطی را در نظر دارند. برای مثال آن‌ها می‌خواهند که پروژه بازسازی، در مدت و به نحو مشخصی تحقق یابد. بنابراین با توجه به عوامل بیان شده، می‌توان بیان کرد این قرارداد بر پایه قرارداد پیمانکاری تنظیم می‌شود زیرا هیچ قرارداد دیگری به اندازه قراردادهای پیمانکاری، نمی‌توانند جزئیات مربوط به بازسازی را تعیین و تکلیف کند. به همین ترتیب، قرارداد حاضر یک قرارداد پیمانی است و طرفین آن، کارفرما و پیمانکار خوانده می‌شوند.
جایگاه کارفرما و پیمانکار در قرارداد بازسازی اتوبوس
کارفرما در نمونه قرارداد بازسازی اتوبوس ، شخصی است که بازسازی اتوبوس یا اتوبوس‌های خود را از اشخاص متخصص این حوزه درخواست می‌کند. در مقابل، پیمانکار شخصی محسوب می‌شود که به اجرای عملیات بازسازی اتوبوسها متعهد شده است.
همانطور که می‌دانید، عمل بازسازی اتوبوس، یک عمل پیچیده و چند مرحله‌ای است. در این فرآیند، امکان دارد که پیمانکارهای متعددی حضور داشته باشند. برخی از این پیمانکاران، قسمتی از پروژه را تحت کنترل یک پیمانکار اصلی اجرا می‌کنند. بنابراین در اجرای این پروژه، وجود دو نوع پیمانکار مُحتَمل است:
- پیمانکار عمومی یا اصلی، شخصی است که طرف اصلی کارفرما محسوب می‌شود و قرارداد را امضا می‌کند. به موجب قرارداد، پیمانکار تعهد دارد که بازسازی اتوبوس را با تکیه بر تجهیزات و عوامل خود اجرا کند؛
- پیمانکار جز یا دست دوم، شخصی است که در خصوص امور تخصصی و اجرایی پروژه مهارت دارد. در عمل بازسازی اتوبوس، پیمانکار جز می‌تواند شخصی باشد که در امور مکانیکی انواع اتوبوس تخصص دارد و تعمیرات ضروری اتوبوس را در زمینه بازسازی آن بر عهده می‌گیرد.
قرارداد بازسازی اتوبوس تحت چه نظامی تنظیم و منعقد می‌شوند؟
نمونه قرارداد بازسازی اتوبوس ، به عنوان یک قرارداد پیمانکاری، بر اساس چارچوب حقوقی مطرح شده در ماده 10 قانون مدنی شکل می‌گیرد. به طور جزیی‌تر، این ماده به حاکمیت اراده کارفرما و پیمانکار به عنوان طرفین قرارداد تاکید دارد زیرا این نوع از قراردادها در دنیای حقوقی، به طور خاص شناسایی نشده‌اند و در قانون مدنی، قراردادی پیمانکاری برای بازسازی اتوبوس نداریم. به همین ترتیب این قرارداد، تنها تحت ماده 10 قانون مدنی بررسی می‌شود و تا حد زیادی طرفین قرارداد، شرایط ناظر بر آن را تعیین می‌کنند.
بنابراین اراده کارفرما و پیمانکار، اصلی‌ترین منبع حاکم بر قرارداد است. البته شناسایی اراده آن‌ها به این بستگی دارد که شرایطی که برای قرارداد در نظر می‌گیرند قانونی شمرده شوند. پس شما به عنوان یکی از طرفین این قرارداد، نمی‌توانید شرایطی را برای قرارداد در نظر بگیرید که قانون آن‌ها را غیر مشروع می‌داند.
دولت و اعمال اراده طرفین قرارداد بازسازی اتوبوس
این فرض مُحتَمل است که دولت یا ارگان‌های وابسته آن، به عنوان یک طرف از نمونه قرارداد بازسازی اتوبوس قرار گیرند. حال آیا در این مواقع امکان دارد که این قرارداد را مطابق با ماده 10 قانون مدنی و اعمال اراده طرفین تنظیم کنیم؟ خیر. به طور کلی باید اشاره داشت که در این حالت، قرارداد به عنوان یک قرارداد پیمانکاری دولتی تلقی می‌شود. قراردادهای پیمانکاری دولتی، در راستای تامین منافع عمومی شکل می‌گیرند. به همین خاطر در تنظیم آن‌ها، از ورود اراده اشخاص خصوصی طرف دیگرِ آن جلوگیری می‌شود.
برای درک روشن‌تر از تفاوت قرارداد پیمانکاری دولتی و خصوصی به این مثال توجه کنید. اگر یکی از طرفین نمونه قرارداد بازسازی اتوبوس ، دولت باشد؛ بازسازی اتوبوسها باید تنها توسط پیمانکار طرف قرارداد انجام شود. به این معنا که انجام عمل بازسازی توسط پیمانکار دیگری ممنوع است اما در صورتی که طرفین این قرارداد، اشخاص خصوصی باشند، پیمانکار می‌تواند پروژه بازسازی اتوبوس را با رضایت کارفرما، به پیمانکار دیگری بسپارد.
بنابراین به خاطر داشته باشید که در قراردادهای پیمانکاری دولتی برای بازسازی اتوبوس، شرایط عمومی پیمان بر تنظیم و انعقاد قرارداد نظارت دارند. در این راستا شرایط عمومی پیمان، شرایطی هستند که مفاهیم و مسائل مهم قراردادهای پیمانکاری را تشریح و جزئیات روابط طرفین آن را تعیین می‌کنند.
تعهدات کارفرما در قرارداد بازسازی اتوبوس
به موجب این قرارداد، کارفرما متعهد است که:
- هزینه‌ی ناشی از بازسازی اتوبوس را در مدت تعیین شده به پیمانکار بپردازد؛
- نحوه بازسازی اتوبوس و دامنه‌ی آن را در نمونه قرارداد بازسازی اتوبوس تعیین کند. در واقع همانطور که بیان شد، هدف اصلی از انعقاد این قرارداد، تحقق مقاصد کارفرما در خصوص عمل بازسازی اتوبوس است. به همین ترتیب یکی از مهم‌ترین وظایف کارفرما این است که هدف اصلی خود از بازسازی را برای پیمانکار توضیح دهد.
تعهدات پیمانکار عمومی یا اصلی در قرارداد
به طور کلی پیمانکار اصلی در نمونه قرارداد بازسازی اتوبوس موظف است که بر اجرای پروژه بازسازی اتوبوسها و کیفیت آن نظارت داشته باشد. در واقع وجود پیمانکار اصلی در این گونه قراردادها، به حجم و سنگینی پروژه بستگی دارد. برای مثال در قراردادی که موضوع آن تنها بازسازی 1 دستگاه اتوبوس است، وجود پیمانکار اصلی بی معنا تلقی می‌شود. بالعکس در قراردادی که برای بازسازی 100 دستگاه اتوبوس منعقد می‌شود، وجود پیمانکار اصلی برای کنترل کیفی پروژه ضروری است. به همین ترتیب پیمانکار اصلی وظیفه دارد که:
- بر فرآیند بازسازی اتوبوسها، در بازه‌های زمانی مقرر در نمونه قرارداد بازسازی اتوبوس نظارت کند؛
- بر اجرای استانداردهای فنی-تخصصی پروژه نظارت دارد؛
- از تطابق کیفیت اتوبوس‌های بازسازی شده با نظر کارفرما اطمینان حاصل کند؛
- در صورتی که لزوم بررسی صلاحیت پیمانکاران جز را شرط کرده باشند، تایید کارفرما را کسب کند؛
- دستمزد پیمانکار جز یا دست دوم را مطابق با چهارچوب مقرر پرداخت کند؛
- در مقابل اعمال پیمانکاران جز پاسخگو باشد. بنابراین در مواردی که پیمانکاران جز سبب ورود خسارات به کارفرما می‌شوند، پیمانکار اصلی مسئولیت جبران خسارات را بر عهده دارد؛
- حقوق و مزایای افرادی که با او دارای روابط کاری هستند را بپردازد. برای مثال کارفرمای اصلی باید دستمزد و حق بیمه کارگران خود را بر اساس قانون کار پرداخت کند.
تعهدات پیمانکار جز یا دست دوم در قرارداد
به لحاظ حقوقی، پیمانکار جز، یک پیمانکار است که از دید کارفرمای نمونه قرارداد بازسازی اتوبوس ، پیمانکار دست دوم به حساب می‌آید. از سوی دیگر می‌توان بیان کرد پیمانکار اصلی در این قرارداد، به عنوان کارفرمای پیمانکار جز محسوب می‌شود و پیمانکار جز دارای همان تعهداتی است که پیمانکار اصلی در این قرارداد بر عهده دارد.
هزینه بازسازی اتوبوس
هزینه کلی بازسازی و روش پرداخت آن را در این قسمت از نمونه قرارداد بازسازی اتوبوس تعیین کنید. در نظر داشته باشید تمام مبلغی که برای انجام عملیات بازسازی اتوبوس تعیین می‌شود را به صورت یکجا پرداخت نکنید. در واقع پیشنهاد ما این است که سعی کنید عملیات پرداخت این هزینه، براساس تحقق فازهای اجرایی پروژه انجام شود.
در زمان تنظیم این قرارداد، به یاد داشته باشید
- اشخاص بی طرفی را برای نظارت بر فرآیند بازسازی اتوبوسها تعیین کنید. ناظران متعهد می‌توانند پیشروی پروژه را با معیارهای مورد نظر کارفرما ارزیابی کنند و تحقق اهداف پروژه را تحت مواعد زمانی مقرر در نمونه قرارداد بازسازی اتوبوس به اطلاع کارفرما برسانند؛
- شرایطی را در خصوص عدم ادامه بازسازی اتوبوسها، توسط پیمانکار اصلی در نظر بگیرید. برای مثال در متن قرارداد بیان کنید که اگر پیمانکار نتوانست به دلایلی پروژه را به اتمام برساند، متعهد خواهد بود که پروژه را به شخص متخصص دیگری واگذار کند و کارفرما را در جریان قرار دهد؛
- شروطی را به عنوان شرایط اعمال ضمانت اجرا در متن قرارداد قید کنید. در نظر گرفتن ضمانت اجرا، به منظور تحقق تعهدات طرفین در مواعد زمانی مقرر در قرارداد است و مانع از تاخیر در اجرای آن‌ها می‌شود. برای مثال در قرارداد ذکر کنید در صورتی که کارفرما مبلغ قرارداد را در زمان معین نپردازد، باید خسارت و زیانی که به پیمانکار وارد می‌شود را جبران کند؛
- میان دو مرجع داوری و دادگاه، یکی را به عنوان مرجع صالح برای رسیدگی به اختلافات ناشی از نمونه قرارداد بازسازی اتوبوس در نظر بگیرید. در نظر گرفتن مرجع صالح، سبب می‌شود که فرآیند حل و فصل اختلافات، با سهولت بیشتری همراه باشد.
پیشنهاد می‌کنیم
پروژه بازسازی اتوبوس را به اشخاص متخصص بسپارید. علاوه براین، لازم است که پیش از امضا این قرارداد، به طور دقیق با یکدیگر گفتگو کنید و برای اجرای موضوع قرارداد، تعهدات و مسئولیت‌هایی را در نظر بگیرید. با این اقدام از بروز اختلافات و مشکلات احتمالی جلوگیری خواهد شد. به همین منظور به شما پیشنهاد می‌کنیم که برای رسیدگی سریع‌تر به این موارد، از خدمات تنظیم قرارداد و همچنین از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید.
نمونه قرارداد پیمانکاری
با زدن روی تصویر زیر، می‌توانید یک فرم خام از قرارداد پیمانکاری دریافت کنید. در اختیار داشتن یک فرم خام از قرارداد پیمانکاری به شما امکان می‌دهد که این نمونه قرارداد را مطابق با شرایط خود ویرایش و استفاده کنید.
