خرید و فروش کتاب از جمله معاملاتی است که در تعداد زیاد انجام میشود. امروزه بازار خرید و فروش کتابهای کمک آموزشی و همچنین کتابهای اختصاصی برای آموزشگاهها بسیار فعال است. علاوه بر مراکزی که تمایل دارند به صورت اختصاصی کتاب اختصاصی خود را به مراجعان خود بفروشند، موسسات و آموزشگاههای بسیار زیادی نیز هستند که کتابهای مشخصی را برای شاگردان خود به صورت عمده خریداری میکنند و از فروش جزء آن کتابها سود میبرند. علاوه براین موارد، کتابفروشیها نیز از جمله مهمترین خریداران کتابها محسوب میشوند. برای انجام چنین معاملاتی، لازم است که از نمونه قرارداد فروش کتاب استفاده کنیم.
نمونه قرارداد فروش کتاب ، قراردادی است که به واسطه آن شما میتوانید تعداد مشخصی کتاب را معامله کنید. همانطور که توضیح دادیم، بازار خرید و فروش کتابهای نو و دست دوم به اندازه کافی فعال است و علاوه براین، با توجه به موضوع و ماهیت کتابها، ممکن است که خریداران و طرفداران آنها نیز بیشتر یا کمتر شوند. به هر حال، معامله و خرید و فروش، یک نوع قرارداد بیع است و برای انجام چنین اقدامی در حوزه کتاب، نیاز دارید که از انواع قرارداد خرید کتاب بهره ببرید.
قرارداد خرید کتاب یکی از انواع قرارداد خرید کالا است که زیر مجموعه عقد بیع (خرید و فروش) قرار میگیرد. در مقالهای دیگر به صورت اختصاصی درباره قرارداد فروش کالا صحبت کردهایم که با مراجعه به آن صفحه میتوانید توضیحات بیشتری را در این خصوص مطالعه کنید. عقد بیع از عقود معین در قانون مدنی است. قانون مدنی در ماده 338 توضیح میدهد که بیع یعنی انتقال مالکیت مال به ازای مقدار مشخصی عوض یا بها که میان خریدار و فروشنده انجام میشود. علاوه براین، در ماده 339 قانون مدنی نیز اینطور بیان میکند که اگر خریدار و فروشنده درخصوص مبلغ کالا با یکدیگر توافق کرده باشند، به موجب ایجاب و قبول میان آنها، این معامله انجام میشود. البته این ماده در ادامه نیز توضیح میدهد که ممکن است این معامله به شیوه داد و ستد نیز انجام شود.
همانطور که توضیح داده شد، نمونه قرارداد فروش کتاب قراردادی است که به واسطه آن، خریدار و فروشنده در خصوص تعداد مشخصی کتاب به توافق میرسند و مبلغی را برای آن معین میکنند. در نهایت، با پرداخت عوض یا بها، مالکیت کتابها به خریدار مننتقل میشود.
همچنین توضیح دادیم که نمونه قرارداد فروش کتاب از جمله عقود معین است. یعنی عقدی که به صورت مستقیم در قانون مدنی برای آن تعریف مشخصی در نظر گرفته شده است و قواعد و ضوابط خاصی دارد. بنابراین، لازم است که برای نوشتن متن این قرارداد از قانون مدنی تبعیت کنیم و قرارداد را دقیقا مطابق با قواعد و ضوابط عقد بیع بنویسیم. بدیهی است که این قرارداد باید با خواست و رضایت طرفین انجام شود.
برای تنظیم و نوشتن قرارداد خرید کتاب، لازم است که حتما سه رکن اصلی این قرارداد حضور داشته باشند. سه رکن این قرارداد عبارتند از: ثمن، متعاملین و مبیع .
ثمن قرارداد مبلغی است که ارزش کتابها را مشخص میکند. یعنی مبلغی است که برای هر کتاب و در نهایت برای مجموع کتابها در نظر گرفته شده است. شما هم میتوانید به صورت مجزا ارزش ریالی هر کتاب را مشخص کنید و هم میتوانید مجموع کتابهایی که سفارش داده شده است را ارزش گذاری کنید. در نهایت، لازم است که برای انجام این معامله، مبلغی که معین شده است، توسط خریدار پرداخت شود.
متعاملین در قرارداد خرید کتاب ، خریدار و فروشنده کتاب هستند. فروشنده ممکن است که مالک اصلی کتاب باشد یا نمایندگی انحصاری یک ناشر را در اختیار داشته باشد. در هر حال، اگر در زمان تنظیم و امضای قرارداد فروش کتاب ، به عنوان فروشنده در قرارداد حضور دارید و قرارداد را امضا میکنید، تمام مسئولیتهای این معامله به عهده شما خواهد بود و همچنین باید به صورت قانونی مجاز به امضای قرارداد باشید. در مقابل خریدار نیز – هر شخص حقیقی یا حقوقی که باشد – میپذیرد کتابهای مورد نظر را در ازای مبلغ معینی خریداری کند.
رکن سوم این قرارداد نیز مبیع است که باید به طور کامل درباره آن توضیحات دقیقی در متن قرارداد بیان شود.
همانطور که اشاره کردیم، رکن سوم قرارداد بیع، مبیع خواهد بود. مبیع کالایی است که میان طرفین معامله میشود. در این قرارداد نیز مبیع، کتابها هستند که باید در متن قرارداد به دقت معرفی شوند. ماده 342 قانون مدنی توضیح میدهد که مبیع باید معین و معلوم باشد. بدون شک کتابها یا هر کالای دیگر دارای مقدار، جنس، وصف و ویژگی مشخصی هستند. بنابراین، لازم است که در متن قرارداد درباره این ویژگیها توضیح داده شود. ماده 342 قانون مدنی نیز تاکید میکند که در قرارداد باید ویژگیها و اوصاف مبیع به دقت بیان شوند و همچنین مقدار کالا نیز به وزن، تعداد یا کیلو معین گردد. برای تنظیم نمونه قرارداد فروش کتاب نیز دقیقا لازم است که تمام خصوصیات و ویژگیهای کتابها را بیان کنند.
نوشتن این اطلاعات به شما این امکان را میدهد که در زمان تحویل سفارش کتاب، کتابهایی که تحویل گرفتهاید را با سفارشی که ثبت کرده بودید، تطبیق دهید. اگر کتابها مطابق با قراردادی که تنظیم کردهاید نباشند، این امکان برای شما برقرار است که قرارداد را فسخ کنید. در ماده 353 نیز توضیح داده شده است که اگر جنسی که فروخته میشود دقیقا همان جنسی که سفارش دادهاید نباشد، معامله بیع باطل است. حتی اگر مقداری از جنس مطابق قرارداد نباشد و باقی مطابق سفارش باشد، قرارداد در حدود همان مقداری که مطابق قرارداد نیست، باطل خواهد بود.
تعیین مبلغ قرارداد یا همان بهای کتابهای مورد معامله، از مهمترین مسائلی است که باید در مذاکرات ابتدایی میان خریدار و فروشنده به آن توجه شود. در ادامه نیز لازم است که مبلغ مورد توافق به صورت مکتوب در متن قرارداد ثبت و نوشته شود. بنابراین، یک بخش مهم از این قرارداد را باید به مبلغ و بهای کتابها اختصاص دهید. شما میتوانید در این بخش به جزئیات شیوه پرداخت بهای قرارداد و قیمت هر نوع کتاب اشاره کنید. اگر در معاملهای که انجام میدهید بیش از یک نوع کتاب را میفروشید، بهتر است که نام و عنوان هر کتاب به همراه مبلغ آن، در متن قرارداد نوشته شود.
قرارداد فروش کتاب از جمله عقود لازم در قانون مدنی است. یعنی اینکه خریدار و فروشنده کتاب، ملزم هستند که به تعهدات خود مبنی بر معامله کتابها توجه داشته باشند. هیچ کدام از طرفین نمیتوانند این قرارداد را فسخ کنند. مگر در مواردی که در قانون بیان شده است یا در حالتی که شرطی را برای فسخ قرارداد در نظر گرفته باشند. قانون مدنی، خیاراتی را برای فسخ عقد بیع بیان کرده است که اگر معامله شما مشمول آن خیارات باشد، میتوانید از آنها استفاده کنید و قرارداد را فسخ کنید. در غیر این صورت لازم است که حتما قراردادی که برقرار شده است به طور کامل اجرا شود.
با این حال، به شما پیشنهاد میکنیم که اگر برای انجام قرارداد فروش کتاب شروط مشخصی را در نظر دارید، حتما در متن قرارداد درباره آن شروط بنویسید.
خریدار و فروشنده میتوانند در خصوص تحویل کتابها شروط مشخصی را در نظر بگیرند. برای مثال ممکن است که اینطور توافق شود که مبلغ کتابها پیش از تحویل کتاب، به طور کامل پرداخت شود یا پرداخت مبلغ را به صورت مرحلهای در نظر بگیرند. یعنی اینکه میتوانند توافق کنند که در هر بار مقدار مشخصی از سفارش تحویل داده میشود و ارزش آن نیز همزمان واریز خواهد شد.
در حالت دیگر، ممکن است ابتدا مبلغ را به ناشر پرداخت کنند و ناشر مقدار مشخصی که سفارش شده است را در چند ماه آینده آماده کند و به خریدار تحویل دهد. در این حالت نیز توافق طرفین ملاک اصلی است و باید به آن توجه شود.
علاوه بر شیوه تحویل کتاب و پرداخت هزینه، شما میتوانید مشخص کنید که کتابها به کدام انبار و در چه مکانی تحویل داده شوند. حتی در بعضی از قراردادها از همان ابتدا شرط میکنند که مسئولیت حمل و نقل کتابها به عهده فروشنده باشد یا اینکه به عهده خریدار قرار بگیرد.
حال که درباره قرارداد فروش کتاب از جنبه معاملات کتابهای موجود در بازار توضیح دادیم، لازم است به این مساله نیز اشاره کنیم که نوع دیگری از قرارداد فروش کتاب وجود دارد که در آن، کتاب مورد نظر توسط مولف و نویسنده آن به طور کامل به ناشر فروخته میشود. در این شرایط، مولف در ازای دریافت مبلغ مشخصی تمام امتیازات مادی خود را به ناشر میفروشد. البته باید به این نکته اشاره کنیم که مساله مالکیت معنوی این اثر کماکان پابرجا است و مالکیت معنوی کتاب متعلق به نویسنده باقی میماند.
در مواقعی که مالکیت مادی کتاب به فروش میرسد، معمولا توافق به این صورت است که حقوق مالکیت مادی نسبت به چاپ اول و چاپهای بعدی و هرگونه استفاده مادی دیگر از این اثر، به خریدار یا ناشر منتقل شود. به این ترتیب، مولف دیگر نمیتواند در خصوص موارد درآمدزایی از این کتاب، مدعی باشد. بنابراین، فروش مالکیت مادی کتاب، تصمیم مهمی برای مولف خواهد بود زیرا به ندرت مولفی چنین تصمیمی میگیرد. مخصوصا اگر از فروش کتاب خود تا حدودی مطمئن باشد.
پیشنهاد میکنیم که به هیچ وجه بدون آگاهی از حقوق قانونی خود و همچنین بدون آگاهی از محتوای دقیق یک قرارداد آن را امضا نکنید. تیم حقوقی رکلا به همین منظور و با هدف خدمات رسانی بهتر به عموم مردم، موقعیتی را مهیا کرده است که به واسطه آن میتوانید با شرایط مناسبی از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید. علاوه براین، به شما پیشنهاد میکنیم که تنظیم قرارداد را نیز به تیم رکلا بسپارید.