قرارداد ارفاقی ورشکستگی + بررسی معنی، ماهیت، هدف و آثار نمونه قرارداد ارفاقی
نمونه قرارداد ارفاقی یکی از انواع نمونه قرارداد در حوزه حقوق تجارت است. این قرارداد، در روابط و معاملات تجاری، کاربرد زیادی دارد. مهمترین هدف اشخاص از راه اندازی کسب و کار، انجام فعالیت‌های اقتصادی و معاملات تجاری و بازرگانی، کسب سود و درآمد است اما گاهی، به دلیل وقوع حوادث یا وجود شرایط خاص، ممکن است که این فعالیت‌ها نه تنها سود آور نباشند، بلکه شخص ضرر و زیان ببیند و ورشکسته شود. حتما تا کنون کلمه ورشکسته یا ورشکستگی را شنیده‌اید و تا حدودی با مفهوم عرفی آن آشنا هستید.
زمانی که شخصی در کسب و کار خود ورشکسته شود و به اشخاص دیگر بدهکار باشد و نتواند طلب طلبکاران را فوری پرداخت کند، طلبکاران می‌توانند برای جبران خسارت، با شخص ورشکسته قراردادی مناسب، تنظیم کنند تا براساس آن بتواند طلب خود را وصول (دریافت) کنند. قرارداد ارفاقی با تاجر ورشکسته یک قرارداد مناسب است که در آن، شرایط و ترتیب جبران خسارات به طلبکاران مشخص می‌شود. باید بدانید که در اصطلاح حقوقی، به هر شخصی که کسب و کار خود را انجام فعالیت‌های تجاری قراردهد، تاجر می‌گویند. بنابراین، بر خلاف تصور عمومی و رایج، همیشه تاجر، شخصی ثروتمند محسوب نمی‌شود.
نمونه قرارداد ارفاقی چگونه قراردادی است؟
ارفاق در لغت به معنی مدارا کردن با دیگران یا ملایمت کردن با دیگری است. معنی قرارداد ارفاقی در بیان حقوقی نیز با این معنی لغوی ارتباط دارد. قرارداد ارفاقی در واقع، قراردادی است که میان تاجر ورشکسته و طلبکاران، بعد از صدور حکم ورشکستگی و پس از رسیدگی به مطالبات یعنی طلب‌های طلبکاران و قبل از فروش یا تقسیم دارایی تاجر تنظیم می‌شود. هدف قرارداد ارفاقی در واقع، حمایت از تاجر، برطرف کردن و حل مشکلات مالی تاجر به علاوه حفظ حقوق طلبکاران است.
بر اساس این قرارداد، طلبکاران به تاجر مهلت مشخصی و معینی می‌دهند تا تاجر این امکان را داشته باشد که در طول این مدت، بدهی خود را بپردازد. به علاوه، ممکن است طلبکاران با تنظیم این قرارداد، بخشی از طلب خود را به تاجر ببخشند تا تاجر بتواند دوباره فعالیت تجاری و کسب و کار خود را آغاز کند. تاجر نیز در مقابل طلبکاران متعهد می‌شود که طبق زمان‌های معین در قرارداد، بدهی‌های خود را به طلبکاران بپردازد.
نمونه قرارداد ارفاقی باید به تصدیق چه مرجعی برسد؟
طبق ماده 486 قانون تجارت ، قرارداد ارفاقی باید توسط دادگاه پذیرفته شود و بعد از تصدیق این قرارداد توسط دادگاه، تاجر می‌تواند به طور مستقل در اموال و دارایی خود دخالت کند و معاملات تجاری انجام دهد. البته اگر بعضی از طلبکاران، اعتراضی در خصوص این قرارداد داشته باشند، می‌توانند ظرف مهلت یک هفته اعتراض خود را اعلام کنند و دادگاه قبل از پایان این مهلت، نمی‌تواند قرارداد را تصدیق کند. نکته مهم در خصوص تصدیق قرارداد این است که رأی دادگاه در رابطه با تصدیق یا رد قرارداد ارفاقی، قابلیت اعتراض و تجدید نظر خواهی را دارد، زیرا در مواد قانونی، هیچ دلیلی بر منع قابلیت تجدیدنظر‌خواهی از رای و تصمیم دادگاه در خصوص تصدیق این قرارداد به عنوان یک تصمیم قضایی، بیان نشده است.
بررسی ویژگی‌های این توافق
باید در تنظیم این قرارداد با توجه به قانون تجارت، شرایطی را در نظر داشته باشید تا قانون این قرارداد را در روابط طرفین، معتبر بداند. این شرایط را بررسی می‌کنیم.
- طرفین این قرارداد از یک طرف تاجر ورشکسته و از طرف دیگر تمام طلبکارانی هستند که این قرارداد را پذیرفته‌اند.
- باید برای تنظیم این قرارداد، حداقل نصف طلبکاران به علاوه یک نفر(اکثریت طلبکاران) که دارای حداقل 75% یا سه چهارم از مطالبات تصدیق شده و مشخص یا موقتا قبول شده، هستند موافق و راضی به نوشتن قرارداد باشند.
- اگر در جلسه تنظیم قرارداد، اکثریت طلبکاران حاضر شوند اما میزان طلب آن‌ها کمتر از 75% یا سه چهارم باشد و به حد نصاب نرسد یا مطالبات آن‌ها 75% و کافی باشد اما طلبکاران، اکثریت عددی یعنی تعداد کافی برای تشکیل جلسه فراهم نشود، جلسه تشکیل نخواهد شد و جلسه دوم به مدت یک هفته دیگر برگزار می‌شود.
- طلبکارانی که در جلسه اول، خودشان یا وکیل آن‌ها به وکالت از آن‌ها حضور دارد و صورت جلسه را امضا می‌کنند، در جلسه بعدی حضور آن‌ها اجباری نیست، مگر اینکه بخواهند در تصمیماتشان تغییری ایجاد کنند. بنابراین، عدم حضور آن‌ها در جلسه دوم به معنی اعتبار تصمیمات سابقشان است.
- در صورتی که در جلسه دوم اکثریت عددی طلبکاران با حداقل مطالبات 75% یا سه چهارم فراهم شود، قرارداد در این شرایط تنظیم خواهد شد.
- اگر شخص ورشکسته یک شخص حقوقی و در قالب شرکت تضامنی، مختلط یا نسبی باشد، در این حالت طلبکاران می‌توانند قرارداد را با شرکت یا یک نفر یا چند نفر از شریکان ضامن شرکت، تنظیم کنند.
این توافق چه زمانی منعقد می‌شود؟
باید برای بررسی زمان تنظیم این قرارداد ابتدا بیان کنیم که ورشکستگی دو نوع دارد و بر اساس آن می‌توانیم دو حالت برای شخص ورشکسته در نظر بگیریم. حالت اول ورشکستگی به تقصیر و حالت دوم ورشکستگی به تقلب.
در واقع فقط در حالت اول یعنی ورشکستگی به تقصیر، این قرارداد معتبر و دارای آثار حقوقی است. زیرا در این حالت، تاجر هیچ گونه سوء نیت و قصد و غرضی از اعلام ورشکستگی ندارد و این موضوع به طور حقیقی اتفاق افتاده است. اما در حالت دوم، یعنی ورشکستگی به تقلب، شخص تاجر به طور عمدی دفاتر تجارتی خود را گم می‌کند یا قسمتی از دارایی و اموال خود را با روش مواضعه یعنی فروش کالا به قیمتی پایین‌تر از قیمت خرید و همچنین انجام معاملات صوری از بین می‌برد یا این اموال را مخفی می‌کند یا به وسیله صورت صورت دارایی و قروض یعنی بدهی‌ها عمدا و با تقلب خودش را بیشتر از آن مبلغی که بدهکار است، مدیون نشان می‌دهد. در این حالت، تنظیم قرارداد ارفاقی با تاجر صحیح نیست و هیچ گونه آثار قانونی ندارد.
آثار قرارداد ارفاقی
- این قرارداد نسبت به طلبکارانی که در اکثریت هستند یا ظرف مدت 10 روز از تاریخ تصدیق قرارداد، آن را امضا کنند، قطعی می‌شود.
- بعد از تنظیم این قرارداد هیات طلبکاران منحل می‌شود، اموال تاجر در این حالت به فروش نمی‌رسد و اداره تصفیه یا مدیر تصفیه که قبل از تنظیم این قرارداد، اداره اموال تاجر را به عهده داشتند، با تنظیم این قرارداد، صورت حسابی با حضور تاجر ورشکسته تنظیم می‌کنند و به او تحویل می‌دهند و مسئولیتشان به پایان می‌رسد.
- دفاتر تجارتی و تمام اسناد و مدارک به تاجر برگردانده می‌شود و ماموریت مدیر تصفیه یا اداره تصفیه با تنظیم این قرارداد، پایان می‌پذیرد.
- اگر بعضی از طلبکاران، مخالف تنظیم این قرارداد باشند، سهم آن‌ها تعیین می‌شود و پس از پرداخت طلب‌های موافقین قرارداد، آن‌ها نیز می‌توانند برای دریافت طلبشان به تاجر مراجعه کنند. اما طلبکارانی که جز اکثریت نبوده‌اند و این قرارداد را امضا نکرده‌اند، بقیه مطالبات خود در آینده را نمی‌توانند از تاجر بخواهند.
- با تنظیم این قرارداد، تاجر ورشکسته دیگر محجور محسوب نمی‌شود، یعنی تاجر اجازه دارد که به فعالیت تجاری و کار خود ادامه دهد و هیچ مانع قانونی برای این کار وجود ندارد.
قرارداد ارفاقی ظرف چه مدت قابل اعتراض است؟
طبق ماده ۴۸۵ قانون تجارت، تمام طلبکارهایی که حق دارند در تنظیم قرارداد ارفاقی شرکت کنند، حق اعتراض در مورد این قرارداد را دارند. البته اعتراض باید موجه باشد و ظرف یک هفته از تاریخ قرارداد، به مدیر تصفیه و خود تاجر ورشکسته، ابلاغ شود وگرنه اعتبار قانونی نخواهد داشت و مدير تصفیه و تاجر ورشکسته به اولین جلسه دادگاه که به موضوع ورشکستگی رسیدگی می‌کند، احضار خواهند شد. حق اعتراض برای تمام طلبکارهایی در نظر گرفته شده است که حق شرکت در تنظیم قرارداد را دارند و فرقی نمی کند که در جلسه حاضر شده یا نشده یا اینکه با تصمیمات موافق یا مخالف باشند. اگر اعتراض، ظرف مهلت یک هفته انجام نشود یا موجه و منطقی نباشد یا به مدیر تصفیه و تاجر ورشکسته ابلاغ نشود، باطل است.
پیشنهاد ما
اگر در زمینه قرارداد ارفاقی سوالی دارید، تیم حقوقی رکلا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی ، امکانی را ایجاد کرده است که بتوانید در سریع‌ترین زمان با مشاوران حقوقی در ارتباط باشید. علاوه براین، برای تنظیم قرارداد مورد نظر شما، در کنارتان خواهیم بود.