انتقال دهنده و انتقال گیرنده در قرارداد معاوضه آپارتمان با آپارتمان و اموال دیگر

معاوضه در لغت به معنای مبادله کردن یک مال با مال دیگر است. در اصطلاح حقوقی، معاوضه به قراردادی گفته می‌شود که هر یک از طرفین آن در مقابل چیزی که به طرف مقابل می‌دهد از او چیز دیگری دریافت می‌کند. داد و ستد کردن اموال مختلف یکی از روش‌های سنتی معامله است که هم اکنون نیز رواج داد. مشروعیت قرارداد های معاوضه در قانون مدنی مورد پذیرش قرار گرفته است. یکی از روش‌های متداول برای معامله آپارتمان ، معاوضه کردن آن است. آپارتمان می‌تواند با اموال مختلفی معاوضه شود. مالکیت عین و منافع آپارتمان به موجب امضای نمونه قرارداد معاوضه آپارتمان از طرف انتقال دهنده به انتقال گیرنده واگذار می‌شود.

ارزش پول در دوران رکود اقتصادی به سرعت کاهش پیدا کرده است. در دوره‌های رکود اقتصادی نیز معاوضه آپارتمان مناسب‌ترین شیوه برای معامله آن محسوب می‌شود. معاوضه آپارتمان باید با دقت و توجهی همه جانبه انجام شود. نادیده گرفتن نکات قانونی و حقوقی نمونه قرارداد مربوط به این قرارداد می‌توانند ضرر و زیان‌های مالی و غیر مالی بسیار زیادی را به دنبال داشته باشد.

در این نوشتار نکات قانونی و حقوقی مربوط به نمونه قرارداد معاوضه آپارتمان را بررسی می‌کنیم. این قرارداد را در اغلب موارد به عنوان یک قرارداد معاوضه ملک با ملک در نظر می‌گیرند که درباره آن در یک مقاله مستقل، توضیحات دقیقی را ارائه داده‌ایم.

توضیحات ماده 464 و 465 قانون مدنی درباره نمونه قرارداد معاوضه آپارتمان

قرارداد معاوضه در قانون مدنی ایران پذیرفته شده است. مواد 464 و 465 قانون مدنی به شرایط و ضوابط قرارداد معاوضه اختصاص پیدا کرده است. مطابق با ماده 464 قانون مدنی، قرارداد معاوضه به وسیله توافق میان دو شخص تحقق پیدا می‌کند. هر یک از طرفین قرارداد معاوضه در مقابل مالی که به طرف مقابل می‌دهد از او چیزی دریافت می‌کند.

قرارداد بیع ، قراردادی است که در هنگام خرید و فروش اموال مختلف تنظیم می‌شود. عقد بیع و معاوضه شباهت بسیار زیادی با یکدیگر دارند اما هر کدام از آن‌ها قرارداد مستقلی هستند. برخی از شرایط و ضوابط قانونی قرارداد معاوضه و عقد بیع مشترک هستند اما به موجب ماده 465 قانون مدنی، شرایط و ضوابط اختصاص عقد بیع در معاوضه اجرا نمی‌شود.

مهمترین ویژگی‌های قانونی نمونه قرارداد معاوضه آپارتمان

برای بررسی دقیق یک قرارداد و شناخت آثار قانونی آن در ابتدا لازم است که با ویژگی‌های حقوقی آن آشنا شویم. در ادامه برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های قانونی این قرارداد را بررسی می‌کنیم. اولین و مهم‌ترین ویژگی‌ قانونی این قرارداد، لازم الاجرا و غیر قابل انحلال بودن آن است. لازم بودن قرارداد مانع فسخ یک طرفه آن از جانب انتقال دهنده و انتقال گیرنده آپارتمان می‌شود. البته لازم به ذکر است که انحلال این قرارداد، تنها در شرایط و موارد تصریح شده در قانون امکان پذیر است.

مُعاوضی بودن قرارداد معاوضه یکی دیگر از ویژگی‌های قانونی آن است. به آپارتمانی که به دیگری واگذار می‌شود در اصطلاح مُعَوَض می‌گویند. به مالی که در ازای آپارتمان داده می‌شود نیز عَوض گفته می‌شود. باید در مقابل آپارتمانی که واگذار شده است، ما به ازایی (عوض) وجود داشته باشد. در قرارداد معاوضه، مالکیت آپارتمان در مقابل دریافت عوض آن به انتقال گیرنده واگذار می‌شود.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های قانونی این قرارداد، تَملیکی بودن آن است. به قراردادهایی که موضوع اصلی آن‌ها انتقال مالکیت مال از شخصی به شخص دیگر باشد، در اصطلاح، قرارداد تملیکی می‌گویند. موضوع اصلی این قرارداد نیز انتقال مالکیت آپارتمان در ازای دریافت ما به ازای آن است. به این ترتیب، در اثر قرارداد معاوضه، مالکیت آپارتمان به انتقال گیرنده واگذار می‌شود. مالکیت عوض (ما به ازای) آپارتمان نیز به انتقال دهنده واگذار خواهد شد.

شرایط قانونی تنظیم و امضای نمونه قرارداد معاوضه آپارتمان چیست؟

قراردادی که برای معاوضه آپارتمان تنظیم و امضا می‌شود در صورتی صحیح و قانونی است که شرایط زیر در آن رعایت شده باشد:

1. انتقال دهنده و انتقال گیرنده آپارتمان در هنگام امضای قرارداد باید قصد و اراده کامل داشته باشند. قصد به معنای تصمیم قاطع طرفین نسبت به امضای قرارداد معاوضه و عمل به موضوع آن است. قرارداد معاوضه‌ای که به صورت صوری یا در حالت مستی امضا شده باشد، فاقد هرگونه اثر و اعتبار قانونی است.
2. انتقال دهنده و انتقال گیرنده آپارتمان باید برای تصرف در اموال و حقوق مالی خودشان از اهلیت و شایستگی قانونی برخوردار باشند.

چند نکته مهم:

1. به اشخاص کمتر از 18 سال، غیر رشید گفته می‌شود. اشخاص غیر رشید قادر به تشخیص سود و زیان نیستند. اشخاص کمتر از 18 سال نمی‌توانند قراردادهای معاوضه آپارتمان را به عنوان انتقال دهنده یا انتقال گیرنده امضا کنند. قرارداد مربوط به معاوضه آپارتمان که توسط افراد کمتر از 18 سال امضا شده باشد، بی اعتبار است و باعث واگذاری و انتقال آپارتمان نمی‌شود.
2. اشخاصی که حکم ورشکستگی آن‌ها از سوی دادگاه صادر شده است نیز نمی‌توانند قراردادهای معاوضه آپارتمان را به عنوان انتقال دهنده با انتقال گیرنده امضا کنند. شخصی که حکم ورشکستگی او صادر شده از انجام هرگونه تصرف در اموال و حقوق مالی خودش ممنوع است.
3. افرادی که دچار زوال عقلی شده‌اند نیز نمی‌توانند در اموال و حقوق مالی خودشان تصرف کنند. قراردادهای معاوضه‌ آپارتمان که توسط این افراد امضا شده نیز باطل و بی‌اثر است و باعث انتقال مالکیت آپارتمان مورد معاوضه نمی‌شود.

آثار قانونی نمونه قرارداد معاوضه آپارتمان چیست؟

در مطالب بالا نیز توضیح دادیم که معاوضه از قراردادهای تملیکی محسوب می‌شود. انتقال مالکیت مهمترین اثر قراردادهای تملیکی است.

مهمترین اثر قانونی قراردادهای معاوضه آپارتمان نیز انتقال مالکیت عوض و معوض خواهد بود. مالکیت آپارتمان (معوض) در اثر امضای قرارداد معاوضه به انتقال گیرنده منتقل می‌شوند. مالکیت ما به ازای آپارتمان (عوض) نیز در اثر امضای قرارداد معاوضه به انتقال دهنده منتقل خواهد شد.

دومین اثر قانونی قرارداد معاوضه، الزام قانونی انتقال دهنده نسبت به تحویل آپارتمان مورد معاوضه است. انتقال دهنده باید آپارتمان مورد معاوضه را مطابق با زمان مقرر در قرارداد به انتقال گیرنده تحویل بدهد.

سومین اثر قانون قرارداد معاوضه، الزام قانونی انتقال گیرنده نسبت به تحویل ما به ازای آپارتمان (عوض) است. انتقال گیرنده باید عوض آپارتمان مورد معاوضه را مطابق با زمان مقرر در قرارداد به انتقال دهنده تحویل بدهد.

منظور از حق حبس در نمونه قرارداد معاوضه آپارتمان چیست؟

در مطالب پیشین نیز توضیح دادیم که این قرارداد، دارای دو مورد است. به آپارتمانی که منتقل شده عوض و به آنچه که در مقابل آن دریافت شده است نیز معوض گفته می‌شود. مالکیت عوض (آپارتمان) در اثر قرارداد معاوضه به انتقال گیرنده منتقل می‌شود. مالکیت معوض (آنچه که ما به ازای آپارتمان دریافت می‌شود) نیز به انتقال دهنده واگذار خواهد شد.

انتقال دهنده، پس از امضای قرارداد معاوضه باید آپارتمان را به انتقال گیرنده تحویل بدهد. انتقال گیرنده نیز پس از امضای قرارداد باید ما به ازای آپارتمان (عوض) را به انتقال دهنده بپردازد. تحویل دادن آپارتمان و ما به ازای آن، تعهدات اصلی طرفین قرارداد معاوضه را تشکیل می‌دهد.

در قرارداد معاوضه خانه حقی موسوم به حق حبس وجود دارد. حق حبس به طرفین قرارداد معاوضه امکان می‌دهد که از انجام تعهدات خودشان خودداری کنند. انتقال دهنده و انتقال گیرنده آپارتمان با استناد به حق حبس می‌توانند اجرا و انجام تعهدات خودشان را منوط به انجام و اجرای تعهدات طرف دیگر قرارداد کنند. شخص انتقال دهنده با استناد به حق حبس، می‌تواند تا زمانی که ما به ازای آپارتمان (عوض) را دریافت نکرده است از تحویل آن به انتقال گیرنده خودداری کند.

انتقال گیرنده نیز با استناد به حق حبس می‌تواند تا زمانی که آپارتمان به او واگذار نشده است از تحویل ما به ازای آن خودداری کند. برای مثال در نمونه قرارداد معاوضه آپارتمان با آپارتمان ،هر یک از انتقال دهنده و انتقال گیرنده می‌تواند تا زمانی که آپارتمان مورد معاوضه را تحویل نگرفته است از تحویل ما به ازای آن (عوض) خوداری کند.

منظور از ضِمان دَرَک در نمونه قرارداد معاوضه آپارتمان چیست؟

شخصی که به موجب قرارداد معاوضه، مالکیت آپارتمان را به دیگری واگذار می‌کند باید مالک آپارتمان یا نماینده قانونی مالک واقعی آن باشد.

در اصطلاح قانون مدنی به شخصی که مالک آپارتمان نبوده و آن را واگذار کرده است، فضول گفته می‌شود. انتقال دهنده فضول، آپارتمان را بدون اذن مالک واقعی آن معامله می‌کند. مالک واقعی آپارتمان برای پس گرفتن آپارتمانی که به موجب قرارداد معاوضه فضولی به انتقال گیرنده منتقل شده است باید به او (انتقال گیرنده) مراجعه کند. انتقال گیرنده نیز برای پس گرفتن ما به ازای آپارتمان باید به انتقال دهنده فضول مراجعه کند. انتقال دهنده فضول نیز مسئول است که ما به ازای آپارتمان مورد معاوضه (عوض) را به انتقال گیرنده پس بدهد. منظور از ضمان دَرَک، مستولیتی است که انتقال دهنده نسبت به پس دادن مابه ازای آپارتمان دارد.

پیگیری موضوع این قرارداد با همراهی کارشناسان رکلا

برای انجام تعهدات موضوع این قرارداد و پیگیری امور قانونی و حقوقی مربوط به آن، به شما پیشنهاد می‌کنیم که از همراهی کارشناسان تیم حقوقی رکلا بهره ببرید. برای استفاده از این خدمات، کافی است که درخواستتان را در بخش مشاوره حقوقی تلفنی و همچنین در بخش خدمات تنظیم قرارداد ثبت کنید. بعد از ثبت درخواست، در اسرع وقت با شما ارتباط می‌گیریم.