احتمالاً شما نیز در هنگام عبور از مراکز خرید یا بازار، نوجوانانی را مشاهده کردهاید که مشغول به کار هستند. شاید برای شما هم سوال باشد که شرایط کار این قشر در قانون چیست و نوجوانان از چه سنی میتوانند مشغول به کار شوند. در این مطلب قصد داریم در خصوص ساعت کار نوجوان و مقررات مربوط به اشتغال آنها صحبت کنیم. اگر شما قصد استخدام نوجوانان را دارید، توصیه میکنیم این مطلب را تا پایان مطالعه کنید.
نوجوانان به عنوان سرمایههای جامعه هستند و سلامت جسم و روان آنها به عنوان تضمینی جهت سلامت جامعه محسوب میشود. مسائل مربوط به نوجوانان در قانون اهمیت فراوانی دارد. با این حال، حقوق مربوط به نوجوانان و رسیدگی به امور آنها نیازمند توجه بیشتری است. معمولا افراد از سن بلوغ به عنوان نوجوان محسوب میشوند. نوجوانی دوره بسیار حساسی است که در رشد فرد و آینده او تأثیر فراوانی دارد. افراد نوجوان باید دوران بلوغ و نوجوانی خود را به درستی طی کنند تا در آینده مشکلات کمتری داشته باشند.
با وجود حساسیتهای فراوان و اهمیت این دوره، تعداد زیادی از نوجوانان چارهای جز اشتغال ندارند. بعضی از نوجوانان به علت شرایط نامناسب خانواده، به جهت بدسرپرست بودن یا بیسرپرست بودن به ناچار مشغول به کار میشوند. تعدادی از نوجوانها نیز با وجود شرایط مناسب جهت زندگی، تمایل دارند که به صورت مستقل از خانواده کار کنند و درآمد مجزایی از خانواده برای خودشان داشته باشند.
اشتغال نوجوانان با هر کدام از این دلایل و با علتهای دیگر صورت بگیرد، باید در چهارچوب قانون باشد. یعنی اگر کارفرمایی بر خلاف مقررات، در خصوص ساعت کاری نوجوانان، میزان حقوق و سایر مسائل مربوط به او تخلف کند، مطابق قانون با او برخورد میشود. پیشنهاد میکنیم برای مطالعه بیشتر درباره ویژگیها و شروط به خدمت گرفتن نوجوانان، حتما مقاله شرایط کار نوجوانان را در مجله حقوقی رکلا مطالعه کنید.
در جامعه ما متاسفانه کودکان و نوجوانان زیادی مشغول به کار هستند. مطابق قانون، اشتغال افراد زیر ۱۵ سال ممنوع است. با این حال، تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان در خیابانها و مکانهای مختلف مشغول به کار هستند. این موضوع سلامت روح و جسم آنها را به طور جدی تهدید میکند.
به دلیل ضعیف بودن جسم و روح این افراد، قانونگذار هرگونه اشتغال افراد کمتر از ۱۵ سال را ممنوع میداند. البته افرادی که بیشتر از ۱۵ سال و کمتر از ۱۸ سال سن دارند، تحت شرایطی میتوانند مشغول به کار شوند. یعنی ۱۵ سال مطابق قانون، سن شروع به کار نوجوانانی است که قصد دارند شاغل باشند. اگر نوجوانی قصد داشته باشد که مشغول به کار شود، باید سن او حداقل ۱۵ سال یا بیشتر باشد.
قانونگذار در حمایت از این افراد، ساعت کاری نوجوانان را تعیین کرده است. علاوه بر این، شرایطی را برای اشتغال آنها الزامی میداند. در مواقعی که اشخاص ۱۵ تا ۱۸ ساله قصد اشتغال در کاری را داشته باشند، باید مقررات مربوط به کار آنها به طور کامل رعایت شود. در واقع کارفرما وظیفه دارد که استخدام نوجوانان را مطابق قانون انجام دهد و حقوق آنها را به طور کامل رعایت کند. کارفرما برای به کارگیری نوجوان، باید با او قرارداد کار امضا کند.
با توجه به شرایط جسمی و روانی نوجوانان، قانونگذار ساعت کمتری را برای اشتغال آنها تعیین کرده است. چنانچه نوجوانی که ۱۵ تا ۱۸ سال سن دارد، در جایی مشغول به کار شود، ساعت کار نوجوان ، روزانه سی دقیقه (نیم ساعت) کمتر از سایر افراد بزرگسال است. او میتواند با کارفرما در خصوص این امتیاز توافق و تراضی کند.
استفاده از این سی دقیقه (نیم ساعت) کمتر در مورد ساعت کار نوجوان با توافق هر دو طرف صورت میگیرد. مطابق ماده ۸۳ قانون کار ، شب کاری، حمل بار با دست یا حمل بار بیش از حد مجاز و بدون استفاده از وسایل مکانیکی برای نوجوانان ممنوع است. یعنی هیچ کارفرمایی حق ندارد ساعت کار نوجوان را برای شب کاری تعیین کند. شب کاری شامل انجام کار از ساعت ۲۲ تا ۶ صبح است. همچنین ارجاع کار اضافی به نوجوانان غیر قانونی محسوب میشود.
قانونگذار برای حمایت از این قشر، ساعت کار نوجوان را کمتر از افراد بزرگسال تعیین کرده است. بر اساس ماده ۸۰ قانون کار اگر شخصی کمتر از ۱۸ سال سن داشته باشد، باید در بدو استخدام توسط سازمان تأمین اجتماعی مورد آزمایشهای پزشکی قرار بگیرد. در واقع لازمه استخدام نوجوانان این است که از آنها آزمایشهای پزشکی گرفته شود.
مطابق ماده ۸۱ این قانون، لازم است که آزمایشهای پزشکی نوجوانان حداقل سالی یک مرتبه تکرار شود و مدارک مربوط به آن در پرونده استخدام او قرار بگیرد. پزشک با توجه به شرایط نوجوان در خصوص توانایی او اظهارنظر میکند. اگر پزشک، کار نوجوان را برای او نامناسب تشخیص دهد، کارفرما باید در حدود امکانات خود، در شغل او تغییراتی را ایجاد کند.
به عنوان مثال، اگر نوجوانی به دلیل مشکلات قلبی توانایی کار در محیط فضای بسته را ندارد، کارفرما باید محیط کار او را تغییر دهد.
چنانچه نوجوانی به علت بیماریهای مربوط به مفاصل توانایی حرکت مداوم و پیوسته از پلهها را ندارد، کارفرما باید محل کار او را در محیط همکف قرار دهد.
اگر نوجوانی در یک فروشگاه اغذیه فروشی مشغول به کار باشد و به دلیل مشکلات تنفسی نتواند گرما و حرارت را تحمل کند، کارفرما باید این نوجوان را در محلی خارج از آشپزخانه مشغول به کار کند. البته این موارد در صورتی هستند که کارفرما امکانات لازم برای تغییر شرایط کار نوجوان را داشته باشد.
مطابق تبصره ۱ ماده ۵۱ قانون کار ، ساعت کار افراد بزرگسال نباید از ۴۴ ساعت در هفته بیشتر شود. این قانون بیان میکند که ساعت کار نوجوان باید نیمساعت کمتر از افراد بزرگسال باشد بنابراین ساعت کار نوجوانان در هفته مجموعا ۳ ساعت کمتر از سایر افراد است. یعنی نوجوانان حداکثر ۴۱ ساعت در هفته میتوانند کار کنند.
تصور کنید شخصی ۱۷ سال سن دارد. او در یک کارگاه تولید نقل و نبات فعالیت میکند. این نوجوان با کارفرما در خصوص امتیاز نیمساعت کمتر از سایر کارکنان به توافق میرسد. بر اساس توافق آنها این نوجوان میتواند هر روز به جای ساعت ۸ صبح در ساعت۸:۳۰ در محل کارش حاضر شود.
همچنین میتوانند توافق کنند که این نوجوان تمام این ۳ ساعت را در ۱ روز استفاده کند. یعنی بعد از توافق با کارفرما در روز پنجشنبه یا هر کدام از روزهای هفته۳ ساعت زودتر محل کارش را ترک میکند. در حقیقت این ۳ ساعت کار کمتر به عنوان امتیازی محسوب میشود که قانونگذار برای قشر نوجوان در نظر گرفته است. هر نوع توافقی که نوجوان با کارفرما در خصوص این امتیاز داشته باشد و حقوق قانونی او رعایت شود، صحیح خواهد بود.
حمل بار اضافی توسط نوجوانان و ارجاع کار اضافی به آنها مطابق قانون ممنوع است. اگر کارفرمایی بدون توجه به شرایط جسمی نوجوان او را وادار کند تا وسایل سنگین و بارهای اضافه را جا به جا کند یا ساعت کار نوجوان را در ساعات شب در نظر بگیرد، این اقدام بر خلاف قانون خواهد بود و موجب برخورد قانونی با کارفرما میشود.
تصور کنید نوجوانی در یک کارگاه قالی بافی فعالیت میکند. فرشهایی که در این کارگاه وجود دارد باید با وسایل مربوط به آن جا به جا شوند. اگر کارفرمایی نوجوان را وادار کند تا شب در کارگاه بماند و این فرشها را با دست جا به جا کند، این اقدام بر خلاف قانون خواهد بود. به دلیل اینکه ساعت کار نوجوان حتما باید در روز باشد و بار سنگینتر از توانش به او تحمیل نشود.
اگر به عنوان نوجوان قصد دارید در جایی مشغول به کار شوید یا کارفرما هستید و قصد استخدام نوجوانان را دارید، توصیه میکنیم ابتدا با یک کارشناس حقوقی مشورت کنید. کارشناسان حقوقی مجموعه رکلا آماده پاسخگویی به سوالات شما در زمینه انواع قراردادهای استخدام هستند. به این منظور میتوانید درخواست خود را جهت دریافت مشاوره حقوقی تلفنی در وب سایت ما ثبت کنید. در اولین فرصت کارشناسان مربوطه با شما در ارتباط خواهند بود.
اگر قصد تنظیم قرارداد دارید، توصیه میکنیم این مورد را به کارشناسانی واگذار کنید که در این زمینه تجربه و مهارت دارند. کارشناسان تنظیم قرارداد رکلا با تجربه و دانش حقوقی خود، تنظیم انواع قرارداد را انجام میدهند. شما میتوانید با اطمینان خاطر نوشتن قراردادهای خود را به کارشناسان ما بسپارید.
اگر در مورد این مطلب سوالی دارید، لطفا سوال خود را در قسمت ثبت سوال بپرسید. در اسرع وقت پاسخ مناسب را بیان خواهیم کرد.