قرارداد کارشناس فروش ؛ خط ارتباطی میان منابع انسانی، بازار و قانون
در گذشته فرآیند فروش محصولات با پیچیدگی کمتری همراه بود و فروشندگان بدون نیاز به تبلیغات گسترده، امکان جذب مشتری را داشتند. امروزه با گسترش بازارها، افزایش رقابت میان عرضه کنندگان و تغییر رفتار مصرف کنندگان، شرایط تغییر کرده و اهمیت نقش منابع انسانی متخصص در قالب کارشناسان فروش، به طور چشم‌گیری افزایش یافته است. کارشناس فروش علاوه بر اینکه وظیفه معرفی محصولات یا خدمات را بر عهده دارد، به عنوان نماینده مستقیم سازمان، نقش موثری در معرفی تصویر برند به بازار هدف مشتریان و افزایش درآمد ایفا می‌کند. در چنین فضایی، وجود رابطه‌ای شفاف، دقیق و مبتنی بر قانون میان کارشناس فروش و کارفرما، امری ضروری به شمار می‌رود. این رابطه، در قالب یک قرارداد کارشناس فروش تنظیم می‌شود.
این قرارداد از منظر حقوقی و اجرایی، چهارچوب همکاری کارشناس فروش و کارفرما را تنظیم و مکتوب می‌کند و بدین وسیله، تعهدات دو طرف در این قرارداد، به روشنی مشخص می‌شود. فقدان این قرارداد می‌تواند منجر به بروز اختلافاتی شود که حل آن‌ها مستلزم صرف وقت و هزینه خواهد بود.
در این مقاله تلاش کرده‌ایم با نگاهی حقوقی، جایگاه قانونی قرارداد کارشناس فروش بررسی شود و ابعاد مختلف آن از جمله وظایف، حقوق، مسئولیت‌ها و الزامات قانونی مورد تحلیل قرار گیرند.
تعریف جایگاه کارشناس فروش در سازمان
کارشناس فروش یکی از اعضای کلیدی تیم فروش در هر سازمان به شمار می‌رود که به صورت مستقیم در فرآیند فروش و افزایش نرخ آن، برقراری ارتباط با مشتری‌ها، معرفی محصولات یا خدمات و پیگیری مشتریان و همچنین کشف تقاضای بازار نقش مهمی ایفا می‌کند. از این روی که در اغلب موارد کارشناس فروش، نخستین نماینده سازمان در تعامل با مخاطبان بیرونی است و نحوه عملکرد او تاثیر مستقیمی بر معرفی تصویر برند و افزایش میزان فروش مجموعه خواهد داشت می‌توانیم اشخاص فعال در این سمت شغلی را افراد تاثیرگذاری برای ارائه دهندگان خدمات یا کالا در نظر بگیریم.
برخلاف برخی نقش‌های فروش که به صورت برون سپاری یا بدون ساختار مشخص انجام می‌شوند، وظایف کارشناس فروش معمولا در قالب ساختار داخلی شرکت، تحت نظارت مدیران و با شاخص‌های ارزیابی معین، تعیین خواهند شد. بنابراین، برای نگارش محتوای متن قرارداد کارشناس فروش باید به قوانین داخلی سازمان یا کارگاه کارفرما توجه خاصی داشته باشیم.
شرح وظایف و نقش کلیدی کارشناس فروش
در تنظیم متن قرارداد کارشناس فروش تلفنی یا حضوری، تعریف شفاف شرح وظایف از الزامات اولیه است. از جمله مسئولیت‌های رایج کارشناسان فروش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برقراری ارتباط اولیه با مشتریان جدید؛
- معرفی دقیق محصولات یا خدمات شرکت؛
- دریافت بازخورد مشتریان و انتقال آن به تیم‌های مرتبط در سازمان یا کارفرما؛
- پیگیری مذاکرات تا رسیدن به نتیجه نهایی؛
- تهیه و ارائه گزارش‌های دوره‌ای؛
- همکاری با واحدهای انبار، مالی، پشتیبانی و دیگر بخش‌های داخلی.
در مجموع، کارشناس فروش نقطه اتصال حیاتی میان سازمان و بازار هدف است و کیفیت عملکرد او می‌تواند در موفقیت یا ناکامی تجاری یک شرکت یا سازمان نقش موثری ایفا کند. بنابراین، تعیین دقیق شرح وظایف در قرارداد، نه تنها برای کارفرما بلکه برای خود کارشناس فروش نیز حیاتی است چرا که شاخص ارزیابی عملکرد و مبنای حقوقی همکاری محسوب می‌شود. در برخی سازمان‌ها، کارشناس فروش وظایف تکمیلی مانند آموزش مشتری، ارائه پیش فاکتور یا پشتیبانی پس از فروش را نیز بر عهده دارد. از این رو، نمونه قرارداد استخدام کارشناس فروش باید به گونه‌ای طراحی شود که تمام این مراحل را در بر گیرد و مسئولیت‌ها را با دقت مشخص کند.
ضرورت تنظیم قرارداد کارشناس فروش
مطابق ماده 7 قانون کار جمهوری اسلامی ایران ، هر رابطه کاری که در چهارچوب روابط کاری میان کارگر (کارپذیر) و کارفرما باشد چه به صورت مکتوب و در چهارچوب یک قرارداد امضا شود و چه به صورت شفاهی برقرار شده باشد، از منظر قانون اعتبار دارد و قابل پیگیری است. یعنی اگر با کارپذیر قرارداد مکتوب هم نداشته باشید، باز هم به عنوان یک کارفرما باید نسبت به او تمام تعهدات قانونی را رعایت کنید و در غیر این صورت، امکان طرح شکایت و پیگیری این موضوع را دارد.
حال این سوال پیش می‌آید که با وجود به رسمیت شناخته شدن قراردادهای شفاهی، چه لزوم و ضرورتی برای تنظیم قرارداد مکتوب وجود دارد؟
به سوال ضرورت تنظیم قرارداد کارشناس فروش تلفنی یا حضوری با اشاره به چهار نقش مهم این قرارداد پاسخ می‌دهیم. این قرارداد چهار نقش مهم را بر عهده دارد:
- تعیین دقیق تاریخ شروع و پایان قرارداد برای جلوگیری از دائمی شدن قرارداد در بخش خصوصی؛
- شرح کامل و جامع تعهدات و وظایف کارشناس فروش و همچنین تعیین وجه التزام مناسب جهت انجام تعهدات؛
- مبنای دقیقی برای محاسبه حقوق و مزایای کارشناس فروش، براساس ساعت و روزهای کاری و تعیین شرایط خاص برای دریافت تشویقی‌ها؛
- تدوین یک مدرک مکتوب و معتبر برای ارائه به سازمان‌های دیگر اعم از دارایی و تامین اجتماعی.
در واقع، نمونه قرارداد کارشناس فروش باید به گونه‌ای تنظیم شود که هم حقوق قانونی کارشناس حفظ شود و هم کارفرما بتواند با ذکر تعهدات روشن و قابل استناد در قرارداد، عملکرد کارشناس فروش را بررسی و در صورت ایجاد خسارت، زیان را از او مطالبه کند.
پیشنهاد می‌کنیم
تا اینجای مقاله توضیح دادیم که کارشناس فروش یکی از نیروهای رسمی، متعهد و تأثیرگذار در بدنه سازمان است. او نقش مهمی در توسعه بازار، افزایش درآمد و حفظ مشتریان ایفا می‌کند. بی‌تردید، تنظیم نمونه قرارداد کارشناس فروش به صورت دقیق و حقوقی، از الزامات اساسی مدیریت منابع انسانی در هر کسب و کار محسوب می‌شود.
استفاده از یک نمونه قرارداد استخدام کارشناس فروش که با دقت تدوین شده باشد، فرآیند جذب و همکاری با این نیرو را ساختارمند می‌سازد و ضریب اطمینان حقوقی را بالا می‌برد.
در نهایت، سازمان‌هایی که به دنبال رشد پایدار و روابط حرفه‌ای هستند، نباید از اهمیت تنظیم قراردادی کامل و دقیق غافل شوند زیرا این اقدام، نه تنها یک الزام حقوقی است، بلکه گامی هوشمندانه در راستای ارتقای اعتماد، انگیزش و بهره وری نیروی انسانی ایفا می‌کند.
بدون شک این موضوع به اندازه‌ای دارای اهمیت است که هر مدیری نیاز دارد برای بررسی ابعاد قانونی و حقوقی آن، با کارشناسان حقوقی گفتگو کند. برای این منظور، خدمات مشاوره حقوقی تلفنی را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
علاوه براین، اگر به تنظیم قرارداد اختصاصی برای سازمان نیاز باشد نیز، تیم حقوقی رکلا در راستای نگارش این قرارداد در کنار شما خواهد بود و این مسئولیت را به عهده می‌گیرد.