واژه ابلاغ از نظر لغوی به معنای رسانیدن است. در اصلاح حقوقی میتوان ابلاغ را به آگاه کردن مخاطب از مفاد اوراق قضایی معنا کرد. قانونگذار تشریفات ابلاغ اوراق قضایی را در قانون آیین دادرسی مدنی مشخص کرده است. ابلاغ صحیح اوراق قضایی بسیار دارای اهمیت است زیرا یک دادرسی عادلانه در صورتی امکان پذیر میشود که طرفین اختلاف در زمان مناسب از تصمیمات و دستورهای دادگاه آگاه شده باشند.
قانونگذار در قانون آیین دارسی مدنی تشریفات و شیوههای خاصی را برای ابلاغ اوراق قضایی در نظر گرفته است. ابلاغ واقعی ، بهترین نوع ابلاغ اوراق قضایی است. ابلاغ اوراق قضایی در صورتی واقعی است که این اوراق طبق تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی به شخص مخاطب تحول داده شده باشند و از او رسید گرفته شود.
در این مقاله با شرایط و تشریفاتی آشنا میشویم که قانونگذار در قانون آیین دادرسی مدنی برای ابلاغ اوراق قضایی به صورت واقعی در نظر گرفته است.
اوراق قضایی توسط مامور ابلاغ به دست مخاطب رسانده میشود. لازم به ذکر است که در اصطلاح قانون آیین دادرسی مدنی به طرفین اختلافهای حقوقی خواهان و خوانده گفته میشود. خواهان به شخصی میگویند که بر علیه شخص دیگر طرح دعوا کرده است. منظور از خوانده نیز شخصی است که خواهان بر علیه او طرح دعوا میکند. بنابراین، میتوان گفت که مخاطبان اوراق قضایی خواهان و خوانده هستند. خواهان و خوانده در صورتی میتوانند حقوقی که در فرآیند دادرسی از آنها برخوردار میشوند را اعمال کنند که از تصمیمات دادگاه آگاه شده باشند.
طرفین اختلاف به واسطه ابلاغ اوراق قضایی از تصمیمات دادگاه آگاهی پیدا میکنند. همچنین در برخی از موارد، دادگاه به هر یک از طرفین اختلاف یا به یکی از آنها دستور میدهد که کار مشخصی را انجام بدهند. طرفین اختلاف، زمانی میتوانند به دستورات دادگاه عمل کنند که از این دستورات آگاه شده باشند. به همین دلیل، لازم است که دستورات دادگاه نیز به هر یک از خواهان و خوانده ابلاغ شود. به صورت کل میتوان گفت، ابلاغ در اصطلاح قانون آیین دادرسی مدنی به این معنا است که تصمیمات و دستورهای دادگاه به اطلاع هر یک از خوانده و خواهان رسانده شوند.
در ابتدا باید بگوییم که منظور از اشخاص حقیقی، افراد انسانی است. همانگونه که گفتیم، ابلاغ اوراق قضایی به وسیله مامور ابلاغ انجام میشود. ابلاغ اوراق قضایی در صورتی واقعی است که مامور ابلاغ، این اوراق را طبق تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی به خواهان و خوانده تحویل بدهد و از او رسید بگیرد. در ادامه، شرایط و تشریفات ابلاغ واقعی به اشخاص حقیقی را با توجه به قانون آیین دادرسی مدنی بررسی میکنیم.
با توجه به ماده 68 قانون آیین دادرسی مدنی، مامور ابلاغ باید اوراق قضایی و پیوستهای آنها را در ظرف دو روز از تاریخ وصول آنها به خواهان یا خوانده یا هر دوی آنها تحویل بدهد و از آنها رسید بگیرد. اگر خواهان یا خوانده، مجنون یا صغیر هستند، مامور ابلاغ باید اوراق قضایی را به ولی یا قیم آنها تحویل بدهد. باید به این نکته توجه داشته باشیم که تحویل اوراق قضایی به ولی، قیم، صغیر و مجنون نیز ابلاغ واقعی محسوب میشود.
اگر محل اقامت خواهان یا خوانده در حوزه دادگاه دیگری باشد، اوراق قضایی باید به دفتر دادگاه محل اقامت آنها ارسال شود. در این حالت، دفتر دادگاهی که اوراق قضایی به آن ارسال شده است باید این اوراق را مطابق با مقررات و تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی به مخاطب آنها ابلاغ کند.
در اصطلاح قانون آیین دادرسی مدنی به دادگاهی که اوراق قضایی به آن ارسال میشود، دادگاه مرجوع الیه میگویند. لازم به ذکر است که اگر اوراق قضایی به وسیله دادگاه مرجوع الیه به خواهان و خوانده تحویل داده شود نیز ابلاغ به صورت واقعی است.
اگر هیچ دادگاهی در محل اقامت خوانده یا خواهان تشکل نشده باشد، اوراق قضایی باید توسط نیروی انتظامی محل، بخشداری یا شورای اسلامی به خواهان یا خوانده تحویل داده شود. باید به این نکته توجه داشته باشیم که اگر اوراق قضایی به واسطه بخشداری، نیروی انتظامی یا شورای اسلامی به مخاطب آن تحویل داده شود نیز از نوع واقعی محسوب میشود.
در صورتی که خواهان یا خوانده در بازداشتگاه یا زندان باشند، اوراق قضایی باید به وسیله اداره زندان به آنها تحویل داده شوند. اگر ابلاغ اوراق قضایی به وسیله اداره زندان انجام شود نیز واقعی است.
ممکن است که خواهان یا خوانده جزء کارکنان دولت، موسسات مامور به خدمات عمومی و شرکتها باشند. در این حالت، اوراق قضایی باید به قسمت کارگزینی یا رئیس کارمند تحویل داده شوند. قسمت کارگزینی و رئیس مربوطه نیز باید این اوراق را به کارمندی که مخاطب آنها است، تحویل بدهد. اگر این ابلاغ مطابق با شرایط و تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی انجام شود، واقعی خواهد بود.
در ابتدا باید بگوییم که منظور از اشخاص حقوقی، شرکتها، موسسات و سایر نهادهای خصوصی و دولتی است که مطابق با قانون تشکیل شدهاند، اشخاص حقوقی میتوانند بر علیه اشخاص دیگر طرح دعوا کنند. قانونگذار اجازه طرح دعوا بر علیه اشخاص حقوقی را نیز به اشخاص حقوقی داده است. بنابراین، اشخاص حقوقی میتوانند به عنوان خوانده یا خواهان طرح دعوا کنند. در ادامه شرایط و تشریفات ابلاغ واقعی به اشخاص حقوقی را بررسی میکنیم.
اگر ادارات دولتی، سازمانهای وابسته به دولت، موسسات مامور به خدمات عمومی، شهرداریها و موسساتی که تمام یا بخشی از سرمایه آنها متعلق به دولت است، یکی از طرفین دعوا باشند، مامور ابلاغ باید اوراق قضایی را به رئیس دفتر مراجع مذکور یا قائم مقام او تحویل بدهد و رسید بگیرد.
اگر شخص حقوقی که مخاطب اوراق قضایی است، جزء نهادها، شرکتها و ادارات دولتی نباشد، از اشخاص حقوقی در بخش خصوصی محسوب میشود. در این حالت، اوراق قضایی باید به مدیر، قائم مقام او یا دارنده حق امضا تحویل داده شوند. ابلاغ به مدیر، قائم مقام و دارنده حق امضا، واقعی است. اگر تحویل اوراق قضایی به مدیر، قائم مقام او یا دارنده حق امضا امکان پذیر نباشد، مامور ابلاغ باید این اوراق را به مسئول دفتر شخص حقوقی تحویل بدهد. باید به این نکته توجه داشته باشیم که ابلاغ به مسئول دفتر را نمیتوان واقعی به حساب آورد.
اگر شرکتی که مخاطب اوراق قضایی است، ورشکسته شده باشد، باید این اوراق به اداره تصفیه امور ورشکستگی یا مدیر تصفیه ابلاغ شود. در صورتی که شرکت ورشکسته شده دارای مدیر تصفیه نباشد، اوراق قضایی به آخرین مدیر شرکت پیش از انحلال آن تحویل داده میشود. باید به این نکته توجه داشته باشیم که ابلاغ اوراق قضایی به اداره تصفیه امور ورشکستگی، مدیر تصفیه و آخرین مدیر شرکت پیش از انحلال آن نیز واقعی است.
ما در بخش خدمات تنظیم قرارداد رکلا، خدمات تنظیم اختصاصی قرارداد را به شما ارائه میدهیم. شما با استفاده از امکانات موجود در این بخش میتوانید قراردادهای خود را به صورت اختصاصی و توسط کارشناسان حقوقی تنظیم کنید.
خدماتی که در بخش مشاوره حقوقی تلفنی رکلا ارائه شده است نیز به شما این امکان را میدهد که سوالات حقوقی خود را با کارشناسان حقوقی در میان بگذارید و در اسرع وقت پاسخ سوالات خود را دریافت کنید.