رضایت نامه شغلی چیست؟ آیا دریافت رضایت نامه شغلی از پدر ضروری است؟

رضایت نامه شغلی ، مدرکی است که امروزه درباره آن صحبت‌های زیادی می‌شود. بانوان متأهل و دختران مجرد ایرانی به دلایل مختلف فرهنگی و حتی فقهی، گاه با مشکلات عدیده‌ای برای اشتغال روبرو هستند. هرچند به ‌موجب اصل بیست و هشتم قانون اساسی کشور، افراد حق انتخاب شغل را دارند و دولت نیز در این مسیر موظف به ایجاد بستر مناسب و متوازن برای اشتغال افراد جامعه است اما این موضوع در عمل برای بانوان چندان رعایت نمی‌شود. البته منظور از انتخاب شغل در اصل 28 ق.ا، شغلی است که دارای 3 شرط زیر باشد:

1. مخالف اسلام نباشد؛
2. مخالف مصالح عمومی نباشد؛
3. در تعارض با حقوق سایر افراد جامعه نباشد.

بر همین اساس، بانوان نیز حق انتخاب حرفه مناسب خود را دارند اما قانون مدنی محدودیت‌هایی را برای آنان اعمال کرده است که در نهایت بسیاری از مدیران، پیش از استخدام بانوان، ارائه رضایت نامه شغلی همسر یا پدر را برای شروع کار ضروری می‌دانند. این در حالی است که قانون مدنی، شرط اجازه همسر برای اشتغال را مختص بانوان متأهل دانسته است و از این بابت برای دختران مجرد رشیده، نیازی به رضایت ولی نیست. در همین راستا قصد داریم در ادامه این مطلب از رکلا، به موضوع جنجال ‌برانگیز رضایت نامه شغلی بانوان بپردازیم و تا حد ممکن، ابعاد حقوقی این مسئله را مورد بررسی قرار دهیم. چنانچه شما هم در این زمینه با مشکلاتی مواجه هستید، تا انتها همراه رکلا باشید. این مدرک مکتوب را می‌توانیم از انواع رضایت نامه در نظر بگیریم.

بررسی ماهیت رضایت نامه شغلی در قوانین ایران

یکی از مسائلی که برخی از بانوان پس از طی نمودن فرآیند گزینش و مصاحبه با آن مواجه می‌شوند این است که در صورت متأهل بودن، برای شروع به کار باید اجازه کتبی همسر و در صورت مجرد بودن، باید رضایت نامه شغلی پدر خود را به مدیر سازمان ارائه دهند. از ‌این ‌رو، این سؤال ایجاد می‌شود که رضایت نامه شغلی چیست و آیا بدون داشتن چنین مجوزی می‌توان به حرفه خود ادامه داد یا نه؟!

پیش از پاسخ به چیستی رضایت نامه شغلی، ابتدا باید نگاهی به ماده 1117 قانون مدنی بیندازیم. این ماده مقرر می‌دارد که شوهر می‌تواند همسر خود را در صورت وجود یکی از شرایط زیر، از اشتغال منع کند:

1. شغل خانم منافی مصالح خانوادگی باشد؛
2. حرفه انتخابی توسط خانم، منافی حیثیت مرد باشد؛
3. یا شغل مورد نظر، منافی حیثیت خود زن باشد.

در نتیجه

از آنجایی ‌که طبق قوانین ایران، ریاست خانواده بر عهده مرد است؛ پس با تحقق یکی از شرایط یاد شده در ماده 1117 ق.م، زوج می‌تواند ضمن مراجعه به دادگاه و گرفتن حکم منع از انجام کار، از ادامه اشتغال همسرش جلوگیری کند. از این‌ رو، برخی از شرکت‌های خصوصی و سازمان‌های دولتی پیش از قطعی شدن فرآیند استخدام، از بانوان می‌خواهند که حتماً یک نامه کتبی مبنی بر اجازه شوهر به اشتغال همسر، تحت عنوان رضایت نامه شغلی به همراه داشته باشند. البته، این مورد منحصر به بانوان متأهل نبوده و برخی از مدیران، رضایت‌نامه شغلی پدر را نیز از کارمندان مجرد دریافت می‌کنند. (راجع به قانونی بودن یا نبودن این موضوع در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم.)

دلیل درخواست این رضایت نامه شغلی این است که در موارد متعددی، کارکنان خانم به ‌موجب حکمی که همسران آن‌ها از دادگاه دریافت کرده‌اند، قادر به ادامه فعالیت حرفه‌ای نیستند و این موضوع باعث ورود خسارات و زیان‌های فراوانی به سازمان می‌شود. به همین دلیل، مدیران برای جلوگیری از ورود ضرر نسبت به اخذ رضایت‌نامه کتبی از همسران کارمندان خانم و نگهداری آن در پرونده پرسنلی آن‌ها اقدام می‌کنند.

چه نوع مشاغلی منافی مصالح خانوادگی و حیثیت هستند؟

در این بخش به این سوال پاسخ می‌دهیم که چه نوع مشاغلی منافی مصالح خانوادگی و حیثیت هستند؟ آیا رضایت نامه شغلی می‌تواند این محدودیت را بردارد؟

با توجه ‌به ماده 1117ق.م نمی‌توان یک قاعده کلی و همگانی را برای تشخیص منافی یا موافق مصالح خانوادگی بودن شغل زن، در نظر گرفت. به طور خلاصه، مرد برای اثبات این مورد که شغل زوجه در تعارض با مصلحت خانواده یا حیثیت یکی از زوجین است، ابتدا باید به دادگاه مراجعه کند و سپس، برای ادعای خود، دلایل قابل قبولی به دادگاه ارائه کند. این در حالی است که اغلب قضات به دو جنبه عرفی و شخصی بودن شغل زن توجه ویژه‌ای دارند.

به لحاظ عرفی، تمام کارهایی که با حیثیت فرد در تعارض هستند و قانون نیز آن‌ها را نمی‌پذیرد، مصالح خانواده را به خطر می‌اندازند. به ‌عنوان ‌مثال کارهایی مثل رمالی، زباله گردی، قاچاق و… عرفا مورد پذیرش جامعه و قانون نیستند.

جنبه شخصی شغل زن و اوضاع و احوال خانواده او

جنبه شخصی شغل زن نیز به این موضوع اشاره دارد که ممکن است شغل او از نظر عرف مورد قبول باشد اما شرایط خانواده و موقعیت اجتماعی، مذهبی، فرهنگی و اقتصادی زوجین به نحوی است که حرفه مورد نظر به حیثیت یکی از آن‌ها آسیب می‌رساند. به ‌عنوان ‌مثال، همسر مردی که یکی از روحانیون سرشناس شهر است، در تئاترها و نمایش‌هایی هنرنمایی کند که مناسب وجهه یک مرد روحانی نباشد. دقت کنید، اگر همین خانم همسر یک مرد بازیگر بود، ادعای منافی حیثیت بودن شغل او در دادگاه رد می‌شد.

از سوی دیگر، شرایط و اوضاع‌ و احوال خانواده نیز در تشخیص قاضی مؤثر هستند. مثلاً اگر شغل زن به‌گونه‌ای باشد که اغلب در سفر و مأموریت کاری به سر ببرد، دیگر زمانی برای رسیدگی به تربیت فرزندان و تمکین از شوهر نخواهد داشت. اگر تداوم این امر باعث از بین ‌رفتن آرامش خانواده و متزلزل شدن آن شود، بدون تردید، دادگاه زن را از ادامه اشتغال منع خواهد کرد.

نکته مهمی که در مورد رضایت نامه شغلی بهتر است بدانید

چنانچه مرد موفق به اخذ حکم منع اشتغال همسر خود شود و آن را به مدیر شرکت یا سازمانی که همسر او در آن مشغول به کار است، ارائه دهد؛ مدیر مربوطه موظف است که حکم دادگاه را اجرا کند.

در برخی موارد ممکن است خود زن، مدیر باشد یا شغل او به نحوی باشد که نتوان به مافوق او حکم را ارائه داد. مثلاً زنی که به ‌صورت خصوصی تدریس می‌کند، مدیری ندارد که موظف به اجرای حکم باشد. در اینجا، ادامه اشتغال از سوی زن، دلیل بر عدم تمکین او تلقی خواهد شد که آثار حقوقی ویژه‌ای دارد.

متن رضایت نامه شغلی همسر

بر اساس قوانین موجود، چنانچه زنی بخواهد پس از ازدواج، فعالیت حرفه‌ای خود را ادامه دهد باید یکی از سه روش زیر را در پیش بگیرید:

1. درج حق اشتغال به کار در سند ازدواج؛
2. شاغل بودن زن پیش از ازدواج و درج عنوان شغلی او در عقدنامه؛
3. کسب رضایت شوهر به‌ وسیله رضایت نامه شغلی.

برای استفاده از گزینه سوم، توصیه می‌شود زوجین به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه نمایند و زوج، متن رضایت نامه شغلی همسر خود را به‌ صورت زیر تکمیل کند.

اینجانب ………. فرزند ………. به شماره شناسنامه ………. کد ملی ………. صادره از ………. متولد ………. آدرس محل سکونت ………. ………. ………. ………. ………. ………. ………. به همسرم، خانم ……. فرزند ……… به شماره شناسنامه ……… صادره از ………. کد ملی ………. متولد ………. به آدرس ………. در تاریخ ………. و با توجه به عقدنامه شماره ……………. ثبت شده در دفتر رسمی ازدواج شماره ………………….. اجازه اشتغال در شرکت ………… را می‌دهم.

آیا رضایت نامه شغلی پدر برای اشتغال دختران مجرد ضرورت دارد؟

دختران پس از رسیدن به سن رشد که همان 18 سالگی است، هیچ‌ گونه نیازی به اجازه پدر برای اشتغال ندارند. در واقع، در قانون هیچ محدودیتی برای اشتغال دختران بالای 18 سال پیش‌بینی نشده است و اخذ اجازه از پدر، صرفاً یک امر اخلاقی است و یک قاعده و امر قانونی محسوب نمی‌شود. بر همین اساس، ادارات و شرکت‌ها نمی‌توانند کارمندان خانمی که مجرد هستند را نسبت به ارائه رضایت نامه شغلی از سوی پدر مجبور نمایند.

پیشنهاد ما

مسئله اشتغال زنان و لزوم ارائه رضایت نامه شغلی از سوی پدر (برای دختران مجرد) و همچنین از جانب همسر (برای زنان متأهل) باعث بروز مشکلات عدیده‌ای برای بانوان شده است. در همین راستا و در این مقاله از رکلا تلاش کردیم تا ضمن بررسی این موضوع از منظر قانون، به برخی از جزئیات حکم منع اشتغال زن نیز بپردازیم. در انتها باید خاطرنشان کنیم که خدمات ارائه شده از سوی وکلا و کارشناسان رکلا به خدمات مشاوره حقوقی تلفنی محدود نیست و متخصصان ما در زمینه تنظیم قرارداد نیز همراه شما هستند.