حق الوکاله وکیل برای رسیدگی به پرونده‌های حقوقی و کیفری چگونه مشخص می‌شود؟

وکالت از نظر لغوی به معنای واگذار کردن و تفویض کردن است. در اصطلاح حقوقی به توافق میان وکیل و موکل، عقد وکالت گفته می‌شود. عقد وکالت، یک تواقق دو جانبه است که به واسطه توافق میان وکیل و موکل تحقق پیدا می‌کند. امضای عقد وکالت باعث ایجاد تعهداتی برای وکیل و موکل خواهد شد. وکیل به واسطه امضای این عقد متعهد می‌شود که کار معینی را برای موکل انجام بدهد. موکل نیز به واسطه امضای وکالت نامه ملزم خواهد شد که حق الزحمه وکیل را پرداخت کند. در اصطلاح قانون مدنی به حق الزحمه وکیل، حق الوکاله وکیل گفته می‌شود.

عقد وکالت، یکی از عقود رایج در جامعه است که در روابط اجتماعی و اقتصادی میان انسان‌ها کاربرد زیادی دارد. بانک‌ها نیز برای ارائه خدمات و تسهیلات مالی به مشتریان خود از این عقد استفاده می‌کنند. همچنین، بسیاری از اشخاص، رسیدگی به پرونده‌های حقوقی و کیفری خودشان را به وکلای دادگستری می‌سپارند. وکلای دادگستری نیز در ازای خدماتی که به موکلان خود ارائه می‌دهد، مستحق دریافت حق الوکاله هستند.

حق الوکاله وکلای دادگستری، هر ساله براساس تعرفه‌ی مصوب قوه قضاییه مشخص می‌شود. در سال 1401، تعرفه جدیدی برای حق الوکاله وکیل مشخص نشده و به همین دلیل، آیین نامه تعرفه حق الوکاله که در سال گذشته به تصویب رسیده، همچنان به قوت خود باقی است.

در ادامه با تعرفه حق الوکاله وکلای دادگستری برای رسیدگی به پرونده‌های حقوقی و کیفری آشنا می‌شویم.

هزینه حق الوکاله وکیل چقدر است؟

اشخاص می‌توانند طرح و پیگیری پرونده‌های خود در مراجع قضایی را به یک وکیل دادگستری واگذار کنند. وکیل دادگستری به فردی گفته می‌شود که دارای مجوز و پروانه وکالت است. وکیل دادگستری در ازای کارهایی که برای موکل خود انجام می‌دهد، مستحق دریافت حق الوکاله خواهد بود. معمولا مبلغ حق الوکاله به واسطه توافق میان وکیل و موکل تعیین می‌شود.

از سوی دیگر، ممکن است که موکل و وکیل دادگستری در هنگام تنظیم عقد وکالت، مبلغ حق الزحمه را تعیین نکرده باشند. در این حالت، حق الزحمه وکیل باید براساس تعرفه قانونی محاسبه شود که از طرف قوه قضاییه تصویب شده است. در ادامه، نحوه محاسبه حق الوکاله در پرونده‌های حقوقی و کیفری را مطابق با تعرفه مصوب قوه قضاییه بررسی می‌کنیم.

حق الوکاله وکیل در پرونده‌های حقوقی

در ابتدا باید بگوییم، پرونده‌های حقوقی، راجع به دعاوی هستند که موضوع اصلی آن‌ها امور مدنی یا حقوقی است و رسیدگی به آن‌ها نیز در صلاحیت دادگاه‌های حقوقی خواهد بود. پرونده‌های حقوقی می‌توانند مالی یا غیر مالی باشند. در ادامه، نحوه محاسبه حق الوکاله وکیل در دعاوی حقوقی که مالی یا غیر مالی هستند را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

حق الوکاله وکیل در دعاوی مالی

دعوای مالی به هر دعوایی گفته می‌شود که موضوع اصلی آن، مال است یا آنکه ایجاد یا زوال یک منفعت مالی را برای طرفین آن به دنبال داشته باشد. برای مثال، دعوای الزام به پرداخت بهای مورد معامله، یک دعوای مالی است.

اگر وکیل و موکل، مبلغ حق الوکاله در دعاوی مالی را با توافق یکدیگر مشخص نکرده باشند، باید این مبلغ براساس تعرفه قوه قضاییه محاسبه شود. باید به این نکته توجه داشته باشیم که مبلغ حق الوکاله در دعاوی مالی با توجه به قطعیت یا عدم قطعیت حکم صادره از دادگاه نخستین صادر می‌شود.

حالت‌های مختلف تعیین میزان حق الزحمه

می‌توان حالت‌های زیر را برای مبلغ حق الوکاله در دعاوی مالی در نظر گرفت:

1. حالت اول، حکمی که دادگاه بدوی در دعوای مالی صادر کرده، قطعی است: در این حالت، حق الوکاله وکیل، 10 درصد از بهای خواسته خواهد بود؛
2. حالت دوم: حکم صادره از دادگاه بدوی در خصوص دعوای مالی، غیر قطعی است: در این حالت، حق الوکاله وکیل با توجه به مبلغ بهای خواسته و به طریق زیر محاسبه می‌شود:

تا مبلغ 500 هزار ریال = 8 درصد بهای خواسته

بیشتر از 500 هزار ریال تا ده میلیارد ریال= 7 درصد از بهای خواسته؛

بیشتر از 10 میلیارد ریال تا سی میلیارد ریال= چهار درصد بهای خواسته؛

سی میلیارد ریال به بالا= سه درصد بهای خواسته.

باید به این نکته توجه کنیم که درصد حق الوکاله در دعاوی مالی بر اساس بهای خواسته تعیین شده است. بهای خواسته نیز به معنای تقویم (قیمت گذاری) خواسته‌ای است که در دادخواست می‌آید.

حق الوکاله وکیل در دعاوی غیر مالی (امور حسبی و دعاوی خانوادگی)

در ابتدا باید بگوییم، هر دعوایی که موضوع آن مال یا منفعت مالی نباشد، جزء دعاوی غیر مالی است. دعاوی خانوادگی و دعاوی مربوط به امور حسبی، از جمله دعاوی غیر مالی هستند.

امور حسبی به مسائل و موضوعاتی گفته می‌شود که دادگاه‌ها مکلف هستند درباره آن‌ها تصمیم گیری کنند. امور حسبی، موضوعاتی از قبیل احوال شخصیه، نصب و عزل قیم، امور راجع به غائب مفقود الاثر، تقسیم ماترک متوفی، نحوه رسیدگی امور مالی و غیر مالی محجورین و امثال این موارد را شامل خواهد شد.

دعاوی خانوادگی نیز به دعاوی ناشی از فسخ نکاح، طلاق، پرداخت نفقه، تمکین و پرداخت مهریه گفته می‌شود که رسیدگی به آن‌ها در صلاحیت دادگاه خانواده است.

نرخ تعرفه در دعاوی خانوادگی

نرخ تعرفه حق الوکاله در دعاوی خانوادگی و همچنین در دعاوی ناشی از امور حسبی بر اساس موضوع دعوا مشخص می‌شود. به صورت کلی می‌توان گفت که حق الوکاله وکیل در دعاوی خانوادگی و دعاوی مربوط به امور حسبی از قرار زیر است:

1. تمام دعاوی خانوادگی یا دعاوی مالی ناشی از رابطه زوجیت و همچنین دعاوی ناشی از امور حسبی: حداقل مبلغ حق الوکاله، پنج میلیون ریال و حداکثر آن دویست میلیون ریال است.
2. دعاوی که خواسته آن‌ها مالی نباشد یا به موجب قانون، تعیین بهای خواسته برای آن‌ها ضروری نیست: حداقل مبلغ حق الوکاله، چهار میلیون ریال و حداکثر آن نیز سیصد میلیون ریال خواهد بود.

حق الوکاله وکیل در دعاوی کیفری

دعاوی کیفری به دعاوی می‌گویند که بابت وقوع یک جرم مطرح می‌شود و شاکی به واسطه طرح این دعوا، خواستار مجازات مجرم خواهد بود. رسیدگی به دعاوی کیفری، با توجه به موضوع آن‌ها در صلاحیت دادگاه‌های کیفری یک، کیفری دو، انقلاب، نظامی، دادگاه ویژه روحانیت و دادگاه ویژه اطفال و نوجوانان و دادسراهای مرتبط با آن‌ها قرار دارد. نرخ حق الوکاله در دعاوی کیفری به نوع جرم و دادگاه رسیدگی کننده به آن (جرم) بستگی دارد. در ادامه، نرخ حق الوکاله در دعاوی کیفری را بررسی می‌کنیم.

نرخ حق الوکاله وکیل در دادگاه کیفری یک، نظامی یک و دادگاه انقلاب

در ادامه نرخ حق الزحمه وکیل برای پرونده‌هایی که رسیدگی به آن‌ها در صلاحیت دادگاه کیفری یک، دادگاه نظامی یک و دادگاه انقلاب است را با توجه به تعرفه مصوب قوه قضاییه در سال جدید بررسی می‌کنیم.

1. جرائم مستوجب مجازات‌های سلب حیات، قطع عضو، سلب حیات و جرائم تعزیری درجه 1 = حداقل 50 میلیون ریال و حداکثر، 2 میلیارد ریال؛
2. جرائم مستوجب مجازات‌های تعزیری درجه 2 و 3 = حداقل سی میلیون ریال و حداکثر، یک میلیارد ریال؛
3. دیگر جرائم = حداقل 10 میلیون ریال و حداکثر، 500 میلیون ریال.

نرخ حق الوکاله در دادگاه کیفری 2 ، نظامی 2 و دادگاه اطفال و نوجوانان

نرخ حق الزحمه وکلا برای رسیدگی به پرونده‌هایی که رسیدگی به آن‌ها در صلاحیت دادگاه کیفری 2، دادگاه نظامی 2 و دادگاه ویژه اطفال و نوجوانان است، با توجه به نوع جرم مشخص می‌شود. در ادامه، نرخ حق الزحمه وکلا برای رسیدگی به پرونده‌های مطروحه در دادگاه‌های فوق الذکر را بررسی می‌کنیم:

1. جرائم مستوجب مجازات‌های حدود، دیات و تعزیر درجه 4 و 5 = حداقل 10 میلیون ریال و حداکثر، 500 میلیون ریال؛
2. جرائم مستوجب مجازات‌های تعزیری درجه 6= حداقل، 5 میلیون ریال و حداکثر 300 میلیون ریال؛
3. دیگر جرائم = حداقل، 2 میلیون ریال و حداکثر، 200 میلیون ریال.

نکاتی حقوقی که باید در خصوص وکالت نامه بدانیم:

وکالت نامه، سندی است که توافق میان وکیل و موکل را به اثبات می‌رساند. به همین دلیل، تمام موضوعات اصلی و فرعی مورد توافق وکیل و موکل باید در مبایعه نامه قید شود. اگر وکالت نامه به صورت دقیق و همه جانبه تنظیم نشده باشد، ممکن است مشکلات حقوقی متعددی را برای طرفین معامله به وجود بیاورد. به همین دلیل، نحوه تنظیم مفاد وکالت نامه بسیار دارای اهمیت است. وکالت نامه در صورتی دقیق و همه جانبه خواهد بود که با نظارت و مشورت کارشناسان حقوقی تنظیم شده باشد.

گروه حقوقی رکلا با ارائه خدمات تنظیم قرارداد و مشاوره حقوقی تلفنی ، این فرصت را در اختیار موکل و وکیل قرار داده است که وکالت نامه مد نظر خودشان را به صورت اختصاصی و توسط کارشناسان حقوقی تنظیم کنند.