نمونه قرارداد مزارعه و جزئیات قانونی و مهم قرارداد مزارعه کاری
ما در مطالب قبل، در مورد قرارداد مساقات صحبت کردیم. اما قرارداد مزارعه نیز از جمله قراردادهایی است که شکل و روش انجام آن پرسش‌های زیادی را برای متقاضیان خود به دنبال داشته است. این قرارداد در شرایط عمومی و تخصصی خود از قانون مدنی و مواد مندرج در آن پیروی می‌کند.
شرایط عمومی قرارداد مزارعه چیست؟
در زمان تنظیم این قرارداد همانند دیگر قراردادهای تحت حمایت قانون مدنی، از طرفین انتظار می‌رود که به این شروط پایبند باشند و آن را مد نظر قرار دهند. از شروط عمومی قراردادها گاهی به عنوان شروط صحت قرارداد نیز یاد می‌شود که بیانگر اهمیت بالای آن‌ها است. شرایط عمومی قرارداد مزارعه کاری قصد و نیت یکسان طرفین، اهلیت و موضوع معین است. در واقع منظور از اهلیت، شایستگی طرفین برای امضای قرارداد است به این معنی که قانون گذار برای هیچ یک از آن‌ها منعی در نظر نگرفته باشد. از طرف دیگر، این قرارداد برای کشت اقلام ممنوعه (مانند مواد مخدر) کاربرد ندارد و قرارداد باطل است.
قرارداد مزارعه چیست؟
نمونه قرارداد مزارعه از جمله قراردادهایی است که در میان جامعه ما کمتر شناخته شده اما همچنان کاربردهای فراوانی دارد. ممکن است برای شما سوال شده باشد که منظور از قرارداد مزارعه چیست و به چه شکل انجام می‌شود؟ در پاسخ به این سوال و تعریف قرارداد مزارعه باید گفت:
تصور کنید که قصد دارید یک نمونه قرارداد مزارعه برنج امضا کنید. در این حالت یکی از طرفین به عنوان زارع که مالک زمین است، زمین کشاورزی خود را در مدت معین در اختیار عامل قرار می‌دهد. در این خصوص و در مثالی که گفته شد زمینی که در قرارداد مزارعه برنج مورد استفاده قرار می‌گیرد به طور کامل اختصاص به شالیکاری دارد و محصولی که در آن کشت می‌شود واضح و معین است، اما اگر قرارداد زراعت منعقد شود طرفین حتما باید نوع محصولی که قصد دارند در زمین کشت کنند را مشخص کنند؛ مگر آن که مانند برنج، زمین خاصی داشته باشد یا آن که عرف آن محل مشخص کند که در آن زمین چه محصول‌هایی را می‌توان به عمل آورد.
نکته مهم!
زمانی که دو طرف فرم قرارداد مزارعه را امضا می‌کنند حتما باید بخشی از محصولات آن زمین به عنوان بهای معامله به صاحب زمین تحویل داده شود. فرقی نمی‌کند که طرفین چه درصدی را در این خصوص تعیین کنند اما اگر بهای آن به شکل دیگری تعیین شود که شامل محصولات زمین نباشد، احکام قرارداد زراعت به طور کامل توسط طرفین اجرا نشده است. در تعیین سود و بهای قرارداد مزارعه در قانون مدنی عنوان شده است که اگر هر یک از طرفین یعنی زارع و عامل شرط کند که تمامی محصولی که از زمین به دست می‌آید متعلق به او باشد نیز آن عقد باطل است. بنابراین طرفین می‌تواند بهای قرارداد را به طور کامل از محصولات زمین تعیین کنند یا آن که بخشی از بها را درصد مشخصی از محصولات و بخش دیگر را از طریق پرداخت وجه نقد توافق کنند.
اگر در مدت قرارداد مزارعه کاری شخص عامل به طور دقیق و منظم از محصولات و از زمین مواظبت نکند و به همین دلیل، ضرری به او وارد شود یا محصولات زمین به طور کامل به عمل نیاید، به هر شکل عامل باید آن درصد تعیین شده را به زارع تحویل دهد و این قضیه تاثیری در تعهد او نسبت به بهای نمونه فرم قرارداد مزارعه نخواهد داشت.
مدت اعتبار قرارداد
بازه زمانی که طرفین برای این قرارداد تعیین می‌کنند بیانگر مدتی است که عامل می‌تواند در زمین زارع، محصول مورد نظر خود را کشت کند. بنابراین اگر مدت قرارداد پایان یابد و محصولات به عمل نیامده باشند، زارع می‌تواند مطابق توافقی که کرده‌اند آن قرارداد را خاتمه دهد یا این که شخص عامل، ارزشی را برای مدتی اضافه بر زمان قرارداد که برای به عمل آوردن محصولات نیاز است به زارع بپردازد که در قانون مدنی این مبلغ را اجرت المثل نامگذاری کرده‌اند. بنابراین اگر در زمانی که برای اعتبار نمونه قرارداد مزارعه در نظر گرفته شده است عامل محصولی را در زمین کشت نکند همچنان باید وجهی را به زارع که مالک یا صاحب منافع زمین است بپردازد.
آیا عامل باید نوع محصولی که قصد دارد در زمین کشت کند را در متن قرارداد مزارعه ذکر کند؟
پاسخ به این سوال «بله» خواهد بود. با توجه به مثالی که در خصوص نمونه قرارداد مزارعه برنج زده شد، عامل حتما باید نوع محصولی که قصد دارد در زمین کشت کند را در متن قرارداد وارد کند و اگر غیر از آن چیزی را در زمین به عمل بیاورد نمونه قرارداد عقد مزارعه باطل خواهد بود. طرفین در صورتی می‌توانند نام محصول را در متن قرارداد مزرعه وارد نکنند که بنا بر شرایط مکانی و عرف محلی که زمین در آن جا واقع است، عامل نتواند محصولات متنوعی را در آن زمین کشت کند. توجه کنید تنها در صورتی که زارع و عامل نمونه قرارداد مزارعه زمین را به صورت مطلق امضا کرده باشند عامل می‌تواند هر نوع محصولی که بخواهد در آن زمین کشت کند.
شرایط زمین
با توجه به این که شرایط زمینی که در قرارداد مزارعه زمین از آن نام برده می‌شود اهمیت بسیاری دارد، نکاتی را در این خصوص بازگو خواهیم کرد. برای درک بهتر این مبحث نمونه قرارداد مزارعه برنج و نمونه قرارداد مزارعه فلفل را در نظر بگیرید. با توجه به این که برخی محصولات کشاورزی مانند برنج نیاز بالایی به آب دارند، گاهی برای دستیابی به آب، باید نهر یا چاه در زمین باشد.
ممکن است در زمان تنظیم قرارداد، عامل اطلاعی نداشته باشد که آن زمین از آب کافی برای کشت محصول برخوردار نیست. در نتیجه بعد از اطلاع از این امر می‌تواند قرارداد را به صورت یک جانبه از اعتبار خارج کند. حال یک مزرعه کشت فلفل را در نظر بگیرید. اگر این مزرعه به هر دلیلی دیگر قابلیت کشت فلفل را نداشته باشد، برای مثال خاک آن دیگر پاسخگوی کشت و کار نباشد و به هیچ طریقی هم نتوان آن را اصلاح کرد، فرم قرارداد مزارعه از اعتبار خارج خواهد شد، بدون این که هیچ یک از طرفین در آن دخالتی داشته باشند.
تصور کنید زارع و عامل یک قرارداد عقد مزارعه تنظیم کرده‌اند. قبل از آن که عامل زمین را تحویل بگیرد، شخص سومی زمین را غصب می‌کند. در این حالت نیز عامل می‌تواند قرارداد را فسخ کند اما اگر این غصب بعد از تحویل زمین به عامل اتفاق بیفتد حق فسخ نخواهد داشت.
تعیین مرجع حل اختلاف
طرفین می‌توانند در متن قرارداد مرجعی را برای حل اختلافات احتمالی خود تعیین کنند که شامل دادگاه و داوری می‌شود. در صورت سکوت آن‌ها در نمونه متن قرارداد مزارعه ، مرجع حل اختلاف دادگاه است. بهتر است توجه کنید که دو طرف حتما باید نسخه اصلی را از قرارداد به آن مرجع ارائه کنند، ضمن این که برای اعتبار آن نسخه باید هر دو طرف امضای خود را در آن درج کرده باشند. طرفین برای اعتبار این قرارداد نیازی به شهادت شهود ندارند.
خاتمه دادن به این قرارداد چه شرایطی دارد؟
می‌دانید که امکان فسخ یک جانبه نمونه قرارداد مزارعه زمین وجود ندارد. بنابراین طرفین تنها در صورتی می‌توانند این قرارداد را از اعتبار خارج کنند که شرایطی که در متن توضیح داده شده است، ایجاد شده باشد. برای مثال:
- به لحاظ فقدان آب یا هر علت دیگری امکان بهره برداری از زمین وجود نداشته باشد؛
- عامل از انجام کشت در زمین خودداری کند؛
- مدت اعتبار نمونه قرارداد مزارعه به پایان برسد.
پیشنهادی که ما برای شما داریم!
تنظیم این قرارداد مانند هر قرارداد دیگری زیر و بم خاص خود را دارد. شما می‌توانید تنظیم قرارداد را به عهده ما بسپارید. در اسرع وقت این وظیفه را عملیاتی می‌کنیم. ضمن آنکه می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید.
از طرف دیگر، تیم حقوقی رکلا، یک قرارداد مزارعه کامل تنظیم کرده است. روی تصویر زیر بزنید و وارد توضیحات این قرارداد شوید.
قرارداد مزارعه
اگر تصمیم دارید که در خصوص کشت زمین به صورت مزارعه با یکدیگر توافق کنید، این نمونه قرارداد برای شما مناسب است. روی تصویر پایین بزنید.
نظرات
