لایحه شهادت کذب و نکات ضروری که باید در خصوص لایحه شهادت دروغ بدانیم!
لایحه شهادت کذب یکی از انواع لایحه‌های مهم در دادگاه‌ها است. شهادت کذب، مشکل و معضلی است که همواره دادگاه‌ها با آن روبرو هستند. شهادت کذب یک عمل ناپسند است که امکان دارد توسط شخصی انجام شود که به عنوان شاهد به دادگاه معرفی شده است. شاهد می‌تواند برای پایمال کردن حق دیگری یا ضرر زدن به او شهادت کذب دهد. شهادت کذب ممکن است زیان‌های بسیاری به طرف دعوا وارد کند. شهادت دروغ می‌تواند باعث آسیب به حیثیت، جان و مال فرد شود.
در واقع شهادت به معنی آن است که به غیر از دو طرف دعوا، شخص یا اشخاصی که از جریان دعوای آن‌ها با خبر هستند، به قاضی درباره نحوه موضوع دعوا اطلاعاتی دهند. شاهدان در دادسرا یا دادگاه علیه یکی از طرفین و به نفع طرف دیگر شهادت می‌دهند. انتظاری که همه از جمله دادگاه و طرفین دعوا از شاهد دارند، این است که با صداقت هر آنچه را که می‌داند نزد قاضی شرح دهد. اگر شاهد شرایط شهادت شرعی را داشته باشد، قاضی از اظهارات شاهد به عنوان دلیل استفاده می‌کند.
شهادت کذب و نمونه لایحه شهادت کذب
گاهی افراد به علت دشمنی با یکی از طرفین دعوا شهادت کذب می‌دهند. گاهی نیز ممکن است که از طرف یکی از طرفین وعده دریافت مال یا وجه نقد دریافت کرده باشند. در هر صورت، شخصی که شهادت کذب می‌دهد بهانه یا دلیل مشخصی برای انجام این کار دارد و با همان دلیل در دادگاه حاضر می‌شوند. این افراد به طمع کسب مال یا به قصد ضرر زدن به دیگری، در دادگاه شهادت کذب می‌دهند. موضوع شهادت دروغ بحث تازه‌ای نیست و از گذشته در دادرسی‌ها وجود داشته است. در قانون مجازات اسلامی برای این عمل ناپسند، مجازات حبس و جریمه نقدی در نظر گرفته شده است.
شخصی که علیه او در دادگاه اظهاراتی به دروغ بیان شده است، می‌تواند با نوشتن نمونه لایحه شهادت کذب در دادگاه حضور یابد. این شخص با بیان دلایل خود شهادت کذب شاهد را اثبات می‌کند.
شرایط تحقق جرم شهادت دروغ
برای آنکه یک عمل جرم شناخته شود باید شرایط تحقق جرم را داشته باشد. در ادامه این مقاله درباره شرایط تحقق جرم شهادت دروغ توضیح خواهیم داد.
- شهادت کذب باید نزد قاضی و در دادگاه یا دادسرا اداء شود. درصورتی‌که شاهد در کلانتری شهادت دروغ دهد، نمی‌توان او را مجازات کرد. زیرا مطابق متن قانون شهادت کذب باید در دادگاه باشد.
- شرط دوم آن است که شاهد کاذب در مقابل مقام صلاحیت دار شهادت دروغ بدهد، تا بتوان علیه او نمونه لایحه شهادت کذب تنظیم کرد.
تصور کنید که شخصی به دروغ در کمیته امداد و در حضور رئیس این کمیته شهادت دهد که فردی فقیر است. این شهادت سبب تشکیل پرونده برای فرد فقیر شود و کمیته امداد به او هر ماه مستمری پرداخت کند. در این شرایط عمل انجام شده ناپسند است اما جرم شهادت دروغ محقق نشده است، زیرا که این شهادت در دادگاه و نزد مقام صلاحیت دار نبوده است.
پیامدهای شهادت دروغ برای شاهد و اصحاب دعوا
محقق شدن جرم شهادت دروغ هم صاحبان دعوا و هم شاهد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در ادامه مطلب به مواردی از این پیامدها اشاره می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که شهادت دروغ برای هر کدام از طرفین چه عواقبی دارد.
قصاص شاهد در جرایم موجب حد، قصاص و دیه
شهادت کذب در جرایمی که مجازات آن‌ها حد یا قصاص است، موجب قصاص، حد یا دیه شاهد کاذب می‌شود. در مواقعی که شاهد به دروغ اطلاعاتی را در دادگاه بیان کند، باعث می‌شود که قاضی با توجه به این شهادت دروغ حکم به قصاص یا اجرای حد بر یکی از طرفین دعوا دهد. اگر بعد از اجرای حکم معلوم شود فرد دروغ گفته است، شاهد کاذب به مجازات آن‌ها محکوم می‌شود. یعنی اگر شهادت کذب شاهد سبب شده است که فردی که مستحق قصاص عضو نیست به حکم دادگاه قصاص شود، در این حالت شاهد هم قصاص خواهد شد.
شهادت کذب از طریق دادگاه کیفری پیگیری می‌شود. فردی که در دادگاه علیه او شهادت داده‌‌اند، می‌تواند با تنظیم نمونه لایحه شهادت کذب و تقدیم به دادگاه، از دادگاه بخواهد که شکایت او را پیگیری کند.
ایجاد حق تجدید نظر برای طرفی که علیه او شهادت کذب داده شده
در صورتی‌که حکم دادگاه بر اساس شهادت دروغ صادر شود، فردی که به علت شهادت دروغ محکوم شده است، می‌تواند درخواست تجدید نظر دهد.
حق پرسش سوال از شاهد برای طرفین دعوا
قانونگذار برای فردی که علیه او در دادگاه شهادت داده می‌شود، یک حق دیگر هم در نظر گرفته است. چنانچه شخص در جلسه دادرسی متوجه شهادت کذب شاهد شود، می‌تواند با پرسیدن سؤالات جزئی دروغ بودن شهادت او را ثابت کند.
برای مثال: با پرسش سوالاتی درباره زمان و مکان دعوا، نحوه رخ دادن موضوع دعوا و مواردی از این قبیل می‌تواند ثابت کند شاهد دروغ می‌گوید. در این زمان شخص می‌تواند با تنظیم نمونه لایحه شهادت کذب و تقدیم لایحه به دادگاه، خواهان رسیدگی به این جرم شود.
در مثال دیگر، پرونده‌ای را در نظر بگیرید که موضوع آن دعوا و ضرب و جرح است. این زمان، شخص می‌تواند با پرسیدن سوالاتی درباره تقدم ورود هر یک از طرفین، پرسش درباره‌ی پوشش هر دو طرف، محل قرار گرفتن آن‌ها، سلاح به کار رفته در جریان درگیری و چگونگی جریان درگیری، ثابت کند که این شاهد در جریان دعوا حاضر نبوده است یا در صورت حضور اطلاعات دروغ به قاضی می‌دهد.
نکاتی که قبل از تنظیم نمونه لایحه شهادت کذب باید بدانیم:
در صورتی که شاهد از شهادت دروغ پشیمان شود، می‌تواند از شهادت خود رجوع کند. گاهی ممکن است شاهد به جهت دشمنی با یکی از طرفین دعوا، علیه او شهادت دروغ دهد و سپس از شهادت کذب پشیمان شود. رجوع از شهادت به دلیل دروغ بودن آن، نیازی به اعلام دلیل ندارد و فقط لازم است که شاهد انصراف خود را اعلام کند. در این شرایط دادگاه شهادت شاهد را در دادرسی موثر نمی‌داند و این شهادت بی اثر می‌شود.
در مواقعی که شاهد به دلیل ترس یا بی تفاوتی و به جهت وارد نشدن در روند دادرسی یا به دلایل گوناگون از بیان حقیقت خودداری کند نمی‌توانیم علیه او لایحه در مورد شهادت کذب تنظیم کنیم. زیرا دروغی نگفته است بلکه صرفا حقیقت را نمی‌گوید.
نظریه مشورتی شماره 7/3234 مورخ 9/9/1379
براساس این نظریه مشورتی، منظور از مقامات رسمی در ماده 650 قانون تعزیرات، منحصراً مقامات قضایی نیست. به این ترتیب اگر شخصی در اداره ثبت احوال هم شهادت کذب دهد، مشمول مجازات شهادت کذب خواهد شد. یعنی اگر شخصی در این اداره، بر خلاف واقعیت، گواهی دهد که شخصی صاحب فرزند شده است و این موضوع منجر به صدور شناسنامه برای آن فرزند شود، اگر کذب بودن این شهادت اثبات گردد، مجازات حبس یا جزای نقدی برای این شخص تعیین خواهد شد.
سخن آخر
یکی از خدمات مهم رکلا مشاوره حقوقی تلفنی است که شما می‌توانید با زدن بر روی لینک قبل و ثبت درخواست خود، این خدمت حقوقی کاربردی را تجربه کنید. شما همچنین می‌توانید از خدمات تنظیم لایحه استفاده کنید.