حق ارتفاق در ماده 93 قانون مدنی تعریف شده است. مطابق با این ماده، ارتفاق حقی است که شخصی نسبت به ملک دیگری پیدا میکند. حق عبور، حق مجرا، حق ناودان، حق داشتن در و پنجره مشرف به ملک دیگری و حق شرب، از مصادیق بارز این حق هستند. حقوق دانان در تعریف این حق گفتهاند که؛ «ارتفاق، حقی است که به موجب آن صاحب ملکی به اعتبار مالکیت خودش میتواند از ملک دیگری استفاده کند». در برخی مواقع منشاء به وجود آمدن این حق، قرارداد است. شخصی که در ملک خودش چاه آبی دارد، با تنظیم قرارداد میتواند حق استفاده از آب آن را به شخص دیگری بدهد. نمونه قرارداد حق ارتفاق چاه آب میان مالک زمین و شخصی تنظیم میشود که حق استفاده از آن را پیدا میکند. در اصطلاح به شخصی که از حق ارتفاق برخوردار میشود، صاحب حق میگویند.
در این مطلب از نکات قانونی حق ارتفاق و شیوه تنظیم توافق نامهای که برای واگذاری آن تنظیم میشود، صحبت میکنیم.
قانون گذار در مواد 93 الی 108 قانون مدنی از حق ارتفاق صحبت کرده است. مطابق با ماده 94 این قانون، صاحبان املاک میتوانند در ملک خود هر حقی که بخواهند را برای دیگری قرار بدهند. شیوه بهرهمندی از حقی که واگذار شده براساس توافقی است که میان صاحبان املاک و صاحب حق تنظیم میشود. بنابراین، شخصی که مالک چاه آب است، با تنظیم قرارداد میتواند حق شرب و استفاده از آب آن را به دیگری بدهد. نحوه برداشت و نقل و انتقال آب به توافق میان طرفین این قرارداد بستگی دارد.
ماده 10 قانون مدنی از دیگر مواد قانونی است که این توافق نامه باید از آن تبعیت کند. ماده 10 قانون مدنی به اشخاص اجازه میدهد که در خصوص تمام موضوعات قانونی و مشروع با یکدیگر توافق کنند. بنابراین مالک و صاحب حق میتوانند نحوه استفاده از حق شرب را با توافق یکدیگر مشخص کنند. مطابق با ماده 46 قانون ثبت اسناد و املاک، اگر برای زمین محل استقرار چاه، سند رسمی صادر شده باشد باید واگذاری حق ارتفاق در دفاتر املاک ثبت شود.
مالک زمینی که دارای چاه آب است با تنظیم این قرارداد میتواند حق شرب و برداشت از آب آن را به صورت دائم یا موقت به اشخاص دیگری بدهد. شخصی که در مجاورت زمین دارای چاه، صاحب ملک یا زمین است نیز با تنظیم این قرارداد میتواند حق شرب و استفاده از آب را پیدا کند. تنظیم این توافق نامه باعث میشود که طرفین آن در خصوص حق ارتفاق آب با یکدیگر اختلاف پیدا نکنند. مالک و صاحب حق اگر با یکدیگر اختلاف پیدا کردند، با استناد به این سند میتوانند ادعاها و دلایل خودشان را به اثبات برسانند.
موضوع این قرارداد حق استفاده از آب است. شخصی که به موجب این قرارداد از حق ارتفاق بهره مند میشود، پس از امضای آن میتواند از آب استفاده کند. این توافق نامه، هنگامی معتبر است که موضوع آن معلوم و مشخص باشد. موضوع این قرارداد در صورتی معلوم و مشخص است که در آن، درباره موارد زیر تعیین تکلیف شده باشد:
مالک چاه میتواند هیچ گونه شرطی را برای نحوه برداشت و نقل و انتقال آب مشخص نکند. در این صورت، صاحب حق میتواند برای کاربریهای مختلفی مانند آبیاری، شست و شو، دامداری و دیگر موارد از آب چاه استفاده کند.
مالک چاه اجازه دارد که شرایط خاصی را برای نحوه استفاده از آب آن در نظر بگیرد. برای مثال، مالک چاه در قرارداد قید میکند که صاحب حق صرفآً میتواند برای آبیاری از آب آن استفاده کند. در این حالت، صاحب حق باید آب را به نحوی برداشت و منتقل کند که مالک شرط کرده است.
مالک چاه میتواند حق استفاده از آب آن را به صورت دائم یا برای بازه زمانی محدودی به شخص دیگر بدهد. مدت استیفا از حق ارتفاق در صورتی محدود است که مدتی برای آن در نظر گرفته شده باشد. منظور از مدت استیفاء، آن بازه زمانی است که مالک برای استفاده از آب در نظر میگیرد.
در نمونه قرارداد حق ارتفاق چاه آب ، تعیین مدت الزامی نیست. هنگامی در این توافق نامه، مدت تعیین میشود که مالک بازه زمانی محدود و مشخص را برای واگذاری حق استفاده از آب در نظر گرفته باشد. برای مثال، مالک به صاحب حق اجازه میدهد که برای یک سال از آب استفاده کند.
مالک میتواند حق استفاده از آب را به صورت رایگان یا در ازای دریافت مبلغ معینی به صاحب حق واگذار کند. لازم به ذکر است که هزینه تعمیرات چاه بر عهده مالک است. صاحب حق نیز باید هزینههای لازم برای برداشت و نقل و انتقال آب را پرداخت کند. مالک زمین و صاحب حق در هنگام تنظیم این توافق نامه میتوانند در خصوص نحوه پرداخت هزینههای مورد نیاز برای تعمیرات چاه، برداشت آب و نقل و انتقال آن با یکدیگر توافق کنند.
مالکیت زمینی که چاه موضوع حق ارتفاق در آن قرار گرفته، ممکن است که به شخص دیگری منتقل شود. نقل و انتقال دائم یا موقت مالکیت زمین محل استقرار چاه آب، باعث از بین رفتن حق ارتفاق نمیشود. مالک یا مالکان جدید زمین محل استقرار چاه باید حق ارتفاقی که به موجب این قرارداد ایجاد شده است را به رسمیت بشناسند. بنابراین، صاب حق حتی پس از نقل و انتقال دائم یا موقت مالکیت زمین محل استقرار چاه نیز میتواند از آب آن استفاده کند.
نمونه قرارداد حق ارتفاق چاه آب یک توافق نامه لازم الاجرا است. یعنی؛ مالک زمین محل استقرار چاه پس از امضا این قرارداد نمیتواند آن را به هم بزند. شخصی که به موجب امضای این قرارداد حق ارتفاق از آب را پیدا کرده است نیز حق منحل کردن این توافق نامه را ندارد. اگر قصد تنظیم این قرارداد را دارید در هنگام امضای آن میتوانید قید کنید که حق فسخ آن از طرفین (مالک و صاحب حق ارتفاق) سلب شده است.
مالک زمین و صاحب حق ارتفاق پس از امضای این قرارداد با توافق و تراضی یکدیگر میتوانند آن را منحل کنند.
به دلایل مختلفی ممکن است که صاحب حق و مالک چاه آب با یکدیگر اختلاف پیدا کنند. اگر طرفین این قرارداد در خصوص حل و فصل اختلافات خودشان به تفاهم نرسیدند، بهتر است که به مراجع قضایی مراجع کنند. دادگاه عمومی حقوقی و شورای حل اختلاف، مهمترین مراجع قضایی هستند که برای رسیدگی به اختلافات حقوقی میان طرفین این قرارداد، صلاحیت دارند.
مالک و صاحب حق در هنگام تنظیم این قرارداد میتوانند شخصی را به عنوان داور و مرجع حل اختلاف تعیین کنند. به شخصی که با توافق طرفین قرارداد به عنوان مرجع حل اختلاف تعیین شده است، داور مرضی الطرفین میگویند. داور مرضی الطرفینی که با توافق طرفین این قرارداد تعیین شده است، باید به اختلافات حقوقی میان آنها رسیدگی و رأی صادر کند.
طرفین این قرارداد اگر قصد طرح شکایات کیفری بر علیه یکدیگر را داشته باشند؛ باید به دادگاه کیفری دو و دادسرای مرتبط با آن مراجعه کنند.
شما با تنظیم قرارداد ارتفاق میتوانید از آبی که در ملک شخص دیگری قرار گرفته است، استفاده کنید. این قرارداد باید به گونهای تنظیم شود که هیچ گونه خللی به حقوق و منافع قانونی طرفین آن وارد نسازد. ما در بخش خدمات تنظیم قرارداد ، در کنار شما هستیم تا قرارداد کامل و مستحکمی را در جهت واگذاری حق ارتفاق آب چاه تنظیم کنید. همچنین نمونه قراردادی نیز در این خصوص تهیه و در سایت بارگذاری شده است که میتوانید از آن نیز بهره ببرید.
به خاطر داشته باشید که شما در هنگام واگذاری حق ارتفاق باید از منافع و حقوق قانونی خودتان آگاهی داشته باشید. برای آگاهی از واگذاری حق ارتفاق میتوانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی نیز استفاده کنید.
قرارداد حق ارتفاق چاه
نمونه قرارداد حق ارتفاق چاه را به آسانی و به سرعت از اینجا تهیه کنید.