قرارداد زغال سنگ ، یک قرارداد کاربردی برای معامله عمده این سوخت فسیلی

تاریخچه استخراج و استفاده از زغال سنگ به هزاران سال پیش برمی‌گردد اما در قرن 18 و 19 میلادی و همزمان با وقوع انقلاب صنعتی، استفاده از این سوخت فسیلی از اهمیت زیادی برخوردار شد. زغال سنگ (coal)، یکی از سوخت‌های فسیلی است که حدود 40% برق جهان از طریق سوختن آن تولید می‌شود. همچنین، این سوخت فسیلی یکی از مواد کاربردی در صنایع تولید فولاد و سیمان است. ایران از لحاظ داشتن معادن زغال سنگ جزء کشورهای غنی به حساب می‌آید. صنایع بسیار زیادی برای پیشبرد فرآیند تولید خود به زغال سنگ نیاز دارند. به همین دلیل، ممکن است که عدم تامین زغال سنگ باعث توقف یا کاهش فعالیت‌های صنعتی صنایع مختلفی شود. قرارداد زغال سنگ به قراردادی گفته می‌شود که خریداران و فروشندگان این سوخت فسیلی با توافق یکدیگر تنظیم می‌کنند.

صنایعی که به زغال سنگ نیاز دارند برای تامین آن باید با تولید کنندگان داخلی یا خارجی قرارداد تنظیم کنند. این قرارداد باید مطابق با قوانین داخلی ایران تنظیم شده باشد. همچنین، این قرارداد باید براساس موضوعات مورد توافق خریدار و فروشنده نوشته شود. جلوگیری از بروز اختلاف و انجام معامله‌ای بی کم و کاست، یکی از اهداف مهم خریدار و فروشنده از تنظیم این قرارداد است. این هدف نیز در صورتی تامین می‌شود که قرارداد مربوط به معامله زغال سنگ به صورت دقیق و قانونی تنظیم شده باشد. در این مقاله با نحوه نگارش قراردادی که برای معامله این سوخت فسیلی تنظیم می‌شود و همچنین، آثار قانونی آن آشنا می‌شویم.

این قرارداد در واقع نوعی قرارداد بیع محسوب می‌شود که با توجه به توافقات میان خریدار و فروشنده و با تبعیت از قانون تهیه و تنظیم خواهد شد.

آیا امضای قرارداد زغال سنگ توسط خریدار و فروشنده، الزامی است؟

نمونه قرارداد فروش زغال سنگ در صورتی از اعتبار قانونی برخوردار می‌شود که خریدار و فروشنده در خصوص معامله این سوخت فسیلی با یکدیگر به توافق رسیده باشند. طرفین معامله نیز به واسطه امضای این قرارداد، موافقت و رضایت خودشان را نسبت به معامله زغال سنگ اعلام می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت، این توافق نامه در صورتی معتبر و قابل استناد است که توسط طرفین معامله امضا شده باشد. همچنین، آثار قانونی این توافق نامه از زمانی تحقق پیدا می‌کند که توسط طرفین معامله امضا شود. به عبارت دیگر، مالکیت این سوخت فسیلی هنگامی به خریدار منتقل خواهد شد که این توافق نامه توسط او و فروشنده امضا شده باشد.

لازم به ذکر است که شخصی می‌تواند این قرارداد را به عنوان فروشنده امضا کند که مالک قانونی زغال سنگ مورد معامله باشد. البته فردی که نماینده مالک زغال سنگ مورد معامله است نیز می‌تواند این قرارداد را امضا کند. برای مثال، مالکیت زغال سنگ استخراج شده از یک معدن، متعلق به یک شرکت سهامی است. مدیر عامل نیز نماینده قانونی شرکت سهامی محسوب می‌شود و به نمایندگی از آن (شرکت سهامی) می‌تواند این قرارداد را امضا کند.

با توجه به مثال بالا می‌توان گفت که اشخاص حقوقی نیز می‌توانند این توافق نامه را به عنوان خریدار این سوخت فسیلی یا فروشنده آن امضا کنند.

بهای مال مورد معامله در قرارداد زغال سنگ با توجه به چه معیارهایی تعیین می‌شود؟

در ابتدا باید بگوییم، نمونه قرارداد فروش زغال سنگ یکی از انواع قراردادهای معاوضی است. معاوضی بودن قراردادی که برای معامله این سوخت فسیلی تنظیم شده، به این معنا است که مالکیت زغال سنگ در ازای پرداخت بهای آن به خریدار منتقل می‌شود. بهایی که خریدار باید بابت زغال سنگ مورد معامله پرداخت کند با توجه به معیارهای مختلفی تعیین می‌شود. توافق میان خریدار و فروشنده یکی از معیارهای مهم در تعیین بهای مال مورد معامله است. تقاضای جهانی برای خریداری این سوخت فسیلی نیز می‌تواند در تعیین قیمت آن در بازار داخلی تاثیر گذار باشد. به صورت کلی می‌توان گفت که زغال سنگ، قیمت کمتری نسبت به دیگر سوخت‌های فسیلی مانند نفت و گاز دارد. همچنین نرخ فولاد و نرخ جهانی این سوخت فسیلی، تاثیر مستقیمی بر قیمت گذاری آن در ایران داشته است.

قیمت قطعی که خریدار و فروشنده در خصوص پرداخت آن با یکدیگر به توافق رسیده‌اند باید در قرارداد فروش زغال سنگ قید شود. همچنین باید به این نکته توجه داشته باشیم که عدم تعیین دقیق قیمت مال مورد معامله و همچنین مشخص نکردن شرایط پرداخت آن می‌تواند خسارت‌هایی را برای طرفین معامله به دنبال داشته باشد و حتی باعث بروز اختلاف میان آن‌ها نیز شود.

در قرارداد زغال سنگ ، شرایط پرداخت قیمت مال مورد معامله نیز با توجه به توافق خریدار و فروشنده تعیین خواهد شد. اگر طرفین برای پرداخت بهای مال مورد معامله، مدتی در نظر نگرفته باشند، خریدار باید بهای این سوخت فسیلی را به صورت نقدی و پس از امضای این قرارداد پرداخت کند.

انواع روش‌های تعیین مال مورد معامله در قرارداد زغال سنگ

زغال سنگی که از معادن استخراج می‌شود، انواع مختلفی دارد و هر نوع آن دارای ویژگی‌ها، کیفیت و کاربرد خاصی است. میزان کیفیت و همچنین نوع کاربرد این سوخت فسیلی می‌تواند تاثیر قابل توجهی در تعیین قیمت آن داشته باشد. به همین دلیل، تعیین نوع این سوخت فسیلی و همچنین حجمی از آن که مورد معامله قرار می‌گیرد، یکی از موضوعات مهمی است که در هنگام تنظیم قرارداد زغال سنگ باید درباره آن تعیین تکلیف شود.

عین کلی یا معین بودن در این معامله

زغال سنگی که به واسطه امضای این قرارداد مورد معامله قرار گرفته، ممکن است که کلی یا عین معین باشد. عین معین بودن زغال سنگ به این معنا است که از معدن استخراج شده و در دسترس طرفین معامله قرار گرفته باشد. مانند معامله هزار تن زغال سنگ که از معدن استخراج شده و در انبار فروشنده است. مقدار، جنس و وصف مال مورد معامله که به صورت کلی مورد معامله قرار می‌گیرد، باید در زمان تنظیم و امضای قرارداد زغال سنگ مشخص شود.

از سوی دیگر، این سوخت فسیلی، در شرایطی به صورت کلی معامله می‌شود که در زمان امضای این قرارداد هنوز استخراج نشده باشد. مانند معامله هزار تن زغال سنگ که در ماه آینده استخراج، و به خریدار تحویل داده می‌شوند. باید به این نکته توجه داشته باشیم، عدم تعیین مقدار، جنس و وصف مالی که به صورت کلی فروخته می‌شود باعث باطل شدن این توافق نامه خواهد شد.

منظور از حق حبس در قرارداد زغال سنگ چیست؟

نمونه قرارداد فروش زغال سنگ ، نوعی قرارداد لازم الاجرا است. یعنی امضای این توافق نامه باعث ایجاد تعهدات و الزاماتی برای هر یک از خریدار و فروشنده می‌شود که باید به آن عمل کنند.

از سوی دیگر نیز گفتیم که قرارداد زغال سنگ از قراردادهای معاوضی است زیرا مالکیت مال مورد معامله در عوض پرداخت بهای آن به خریدار منتقل می‌شود. امضای این توافق نامه معاوضی باعث ایجاد حق حبس برای طرفین آن می‌شود. حق حبس که به واسطه امضای قرارداد زغال سنگ برای طرفین معامله ایجاد شده است به آن‌ها امکان می‌دهد که اجرای تعهدات خودشان را به تاخیر بیندازند. در ادامه، تعهدات هر یک از طرفین معامله و حق حبس آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

حق حبس خریدار زغال سنگ

شخصی که قرارداد زغال سنگ را به عنوان خریدار امضا کرده است، متعهد می‌شود که بهای مال مورد معامله را در تاریخ و زمان مقرر پرداخت کند. حق حبس به خریدار امکان می‌دهد که پرداخت بهای مال مورد معامله را تا زمان تحویل گرفتن آن به تاخیر بیندازد. به زبان ساده‌تر، خریدار با استناد به حق حبس می‌تواند تا زمانی که فروشنده، مال مورد معامله را به او تحویل نداده است از پرداخت بهای آن خودداری کند.

شرایط استناد به حق حبس از سوی فروشنده زغال سنگ

فروشنده به واسطه امضای این قرارداد متعهد می‌شود که مال مورد معامله را در تاریخ و مکان مشخص به خریدار تحویل بدهد. فروشنده نیز با استناد به حق حبس می‌تواند تا زمانی که خریدار قیمت تعیین شده برای این سوخت فسیلی را پرداخت نکرده است از تحویل مال مورد معامله به او خودداری کند.

باید به این موضوع مهم توجه داشته باشیم که حق حبس از حقوق قابل اسقاط است. بنابراین، طرفین معامله در زمان امضای این قرارداد یا پس از آن می‌توانند حق حبس خود را ساقط کنند.

لازم به ذکر است که فروشنده در صورتی می‌تواند به حق حبس استناد کند که با پرداخت نسیه یا اقساطی بهای مال مورد معامله موافقت نکرده باشد. خریداری که با تاخیر در تحویل مال مورد معامله موافقت کرده است نیز نمی‌تواند به حق حبس استناد کند.

نکاتی برای تنظیم این مبایعه نامه

این مبایعه نامه که برای نقل و انتقال مالکیت زغال سنگ تنظیم شده، سند معتبری است که توافق میان طرفین معامله را به اثبات می‌رساند. تنظیم این قرارداد باعث مشخص شدن جزئیات مورد توافق طرفین معامله و کاهش احتمال بروز اختلاف میان آن‌ها می‌شود. این سند باید براساس قوانین داخلی و با توجه به توافق میان طرفین معامله تنظیم شده باشد. بهتر است که تنظیم این قرارداد به وکلا و کارشناسان حقوقی سپرده شود.

به منظور تنظیم اختصاصی این قرارداد توسط کارشناسان حقوقی، می‌توانید از خدمات تنظیم قرارداد رکلا استفاده کنید.

برای آشنایی با شرایط و آثار قانونی معامله زغال سنگ نیز می‌توانید با کارشناسان حقوقی حاضر در بخش خدمات مشاوره حقوقی رکلا در تماس باشید.